Bài 26. Phong trào kháng chiến chống Pháp trong những năm cuối thế kỉ XIX

BÀI 26- PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỶ XIX

T40. I- CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ.
VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU CẦN VƯƠNG”
KIỂM TRA BÀI CŨ
Điểm khác nhau cơ bản giữa nội dung
Hiệp ước Hác-măng (1883) và Hiệp ước Pa-tơ-nốt (1884?)
2) Em có nhận xét gì về 2 Hiệp ước trên?
Pháp trả lại cho triều đình Huế tỉnh Bình Thuận và ba tỉnh Thanh-Nghệ-Tĩnh.
Triều đình Huế cắt tỉnh Bình Thuận ra khỏi Trung Kì, nhập vào đất Nam Kỳ thuộc Pháp. Ba tỉnh Thanh-Nghệ-Tĩnh được sát nhập vào Bắc Kì.
Với 2 Hiệp ước trên, Việt Nam đã hoàn toàn trở thành thuộc địa của Pháp.
PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỶ XIX
I. CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI
KINH THÀNH HUẾ. VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU
CẦN VƯƠNG”
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế
tháng 7-1885
2. Phong trào Cần vương bùng nổ và lan rộng
Bài 26
Tiết 40
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7/1885
Nguyên nhân
+ Phái chủ chiến do Tôn Thất Thuyết đứng đầu muốn giành lại chủ quyền từ tay Pháp.
Sau hai Hiệp ước 1883, 1884, phe chủ chiến do Tôn Thất Thuyết đứng đầu có ham muốn gì?
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7/1885
Tôn thất thuyết (1835-1913)
Nguyên nhân
+ Phái chủ chiến do Tôn Thất Thuyết đứng đầu muốn giành lại chủ quyền từ tay Pháp.

“Lòng yêu nước của Tôn Thất Thuyết không chấp nhận một sự thoả hiệp nào, ông ta xem quan lại chủ hoà như kẻ thù của dân tộc… Một đạo đức lớn đã bộc lộ rõ rệt trong mọi hoàn cảnh của đời ông, đó là sự gắn bó lạ lùng của ông với Tổ quốc”.

Sinh năm 1835 tại thôn Phú Mộng, xã Xuân Long, tỉnh Thừa Thiên Huế (hiện nay).

1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7/1885
Nguyên nhân
+ Phái chủ chiến do Tôn Thất Thuyết đứng đầu muốn giành lại chủ quyền từ tay Pháp.
Để chuẩn bị hành động, phe chủ chiến do Tôn Thất Thuyết đứng đầu đã làm gì?
Xây dựng lực lượng, tích trữ lương thảo, khí giới, trừng trị những kẻ thân Pháp, đưa Hoàng thân Ưng Lịch lên ngôi (vua Hàm Nghi).
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7/1885
Nguyên nhân
+ Phái chủ chiến do Tôn Thất Thuyết đứng đầu muốn giành lại chủ quyền từ tay Pháp.
+ Thực dân Pháp lo sợ, tìm mọi cách để tiêu diệt phái chủ chiến.
Thái độ và hành động của thực dân Pháp trước những việc làm của phe chủ chiến?
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7/1885
Nguyên nhân
+ Phái chủ chiến do Tôn Thất Thuyết đứng đầu muốn giành lại chủ quyền từ tay Pháp.
+ Thực dân Pháp lo sợ, tìm mọi cách để tiêu diệt phái chủ chiến.
- Diễn biến
Cuộc phản công diễn ra vào đêm mồng 4, rạng sáng ngày mồng 5-7-1885
Lược đồ kinh thành Huế 1885
Phái chủ chiến tấn công
Quân Pháp phản công
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7/1885
Nguyên nhân
+ Phái chủ chiến do Tôn Thất Thuyết đứng đầu muốn giành lại chủ quyền từ tay Pháp.
+ Thực dân Pháp lo sợ, tìm mọi cách để tiêu diệt phái chủ chiến.
- Diễn biến
Cuộc phản công diễn ra vào đêm mồng 4, rạng sáng ngày mồng 5-7-1885
Lược đồ kinh thành Huế 1885
Vì sao cuộc phản công quân Pháp của phe chủ chiến lại thất bại?
2. Phong trào Cần vương bùng nổ và lan rộng
Ngày 13-7-1885, vua Hàm Nghi ra chiếu Cần vương.
Tân Sở-nơi ban chiếu Cân vương lần I (13-7-1885)
Phú Gia-nơi ban chiếu Cân vương lần II(20-9-1885)
Căn cứ thượng lưu sông Gianh - nơi vua Hàm Nghi bị bắt (11-1888)
Vua Hàm Nghi
(1870-1943)
“Từ xưa kế sách chống giặc không ngoài ba điều: đánh, giữ, hòa. Đánh thì chưa có cơ hội; gữ thì khó định hẹn được sức; hoà thì họ đòi hỏi không biết chán.
...Nước ta gần đây ngẫu nhiên gặp nhiều việc. Trẫm tuổi trẻ nối ngôi, không lúc nào không nghĩ đến tự cường tự trị. Kẻ phái của Tây ngang bức, hiện tình mỗi ngày một quá thêm. Hôn trước chúng tăng thêm binh quyền đến, buộc theo những điều mình không thể nào làm được...; trong triều đình đắn đo về hai điều: cúi đầu tuân mạng, ngồi để mất cơ hội, sao bằng nhìn thấy chỗ âm mưu biến động của địch mà đối phó trước? Vì bằng việc xảy ra không thể tránh, thì cũng còn có cái việc ngày nay để mưu tốt cái lợi sau này, ấy là do thời thế xui nên vậy. Phàm những người cùng dự chia mối lo này cũng đã dư biết. Biết thì phải tham gia công việc, nghiến răng dựng tóc, thề giết hết giặc, nào ai là không có cái lòng như thế?”
(Trích “Chiếu Cần vương”- theo SGV)
Mục đích của Chiếu Cần vương là gì?
2. Phong trào Cần vương bùng nổ và lan rộng
Thành phần lãnh đạo phong trào Cần vương?
- Ngày 13-7-1885, vua Hàm Nghi ra “chiếu Cần vương”,
kêu gọi văn thân cùng nhân dân cả nước đứng lên giúp vua cứu nước.
Những sĩ phu văn thân yêu nước, có chung nỗi đau với quân chúng lao động, tự động đứng về phía nhân dân chống thực dân Pháp.
2. Phong trào Cần vương bùng nổ và lan rộng
Ngày 13-7-1885, vua Hàm Nghi ra “chiếu Cần vương”,
kêu gọi văn thân cùng nhân dân cả nước đứng lên giúp vua cứu nước.
Phong trào Cần vương bùng nổ và lan rộng
+ 1885-1888: Phong trào bùng nổ khắp cả nước, sôi động nhất là các tỉnh ở Trung Kì và Bắc Kì.
Lược đồ phong trào cần vương cuối TKXIX
Nguyễn Duy Hiệu,
Trần Văn Dự
Lê Trung Đình,
Nguyễn Tự Tân
Mai Xuân Thưởng
Trương Đình Hội
Phan Đình Phùng
Phạm Bành
Nguyên Thiện Thuật
Lê Trực,
Nguyễn Phạm Tuân
Nguyễn Xuân Ôn
Ngô Quang Bích
Nguyễn Văn Giáp
2. Phong trào Cần vương bùng nổ và lan rộng
Ngày 13-7-1885, vua Hàm Nghi ra “chiếu Cần vương”,
kêu gọi văn thân cùng nhân dân cả nước đứng lên giúp vua cứu nước.
Phong trào Cần vương bùng nổ và lan rộng
+ 1885-1888: Phong trào bùng nổ khắp cả nước, sôi động nhất là các tỉnh ở Trung Kì và Bắc Kì.
+ 1889-1896: Phong trào tiếp tực duy trì, quy tụ thành những cuộc khởi nghĩa lớn, có quy mô, trình độ tổ chức cao.
Lược đồ phong trào cần vương cuối TKXIX
Khởi nghĩa Hương Khê
Khởi nghĩa Bãi Sậy
SƠ KẾT BÀI HỌC
- Sau Hiệp ước 6-6-1884, thực dân Pháp tìm mọi cách loại trừ phe chủ chiến trong triều đình Huế.
- Phong trào Cần vương bùng nổ và lan rộng khắp Trung kì và Bắc Kì.
- Tính chất chính của phong trào này là yêu nước chống xâm lược, dưới ngọn cờ của một ông vua yêu nước.
CÔNG VIỆC VỀ NHÀ
1. Học bài (các câu hỏi SGK)
2. Chuẩn bị bài 25, phần II
NHỮNG CUỘC KHỞI NGHĨA LỚN TRONG PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG
Tìm hiểu thân thế, sự nghiệp của Phạm Bành, Nguyễn Thiện Thuật, Phan Đình Phùng, Cao Thắng.