Bài 26. Phong trào kháng chiến chống Pháp trong những năm cuối thế kỉ XIX

Kiểm tra bài cũ:

?Trình bày nội dung chủ yếu của Hiệp ước Hác-măng và Hiệp ước Pa-tơ-nốt?
TIẾT 40:
BÀI 26:
phong trào kháng chiến chống pháp
trong những năm cuối thế kỷ XIX
I. CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ,
VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU CẦN VƯƠNG”
1, Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7 năm 1885
Vua Hàm Nghi lên ngôi lúc 14 tuổi
Vua Hàm Nghi
Vua Hàm Nghi tên thật là Ưng Lịch (em ruột của vua Kiến Phúc) lên ngôi lúc 14 tuổi. Là vị vua trẻ tuổi, yêu nước, có tinh thần chống Pháp, tiêu biểu cho ý chí độc lập tự cường của dân tộc
Vua Hàm Nghi
Vua Hàm Nghi
Kinh thành nằm ngay sát bên bờ sông Hương trên tuyến đường đi ra Quảng Trị và đi vào Đà Nẵng. Sử cũ ghi kinh thành được xây dựng 1805-1820 là một thành vuông mỗi bề dài 2,5 km, 1 mặt giáp với sông Hương, 3 mặt có hào sâu tường thành xây bằng gạch đá cao 10 m, trên thành có đủ 100 đại bác, trong thành có dư vạn binh lính. Ngay sát kinh thành Huế phía đông là đồn Mang Cá nơi đóng quân của Pháp. Bờ nam sông Hương là tòa khâm sứ nơi sĩ quan Pháp ở.
Lược đồ kinh thành Huế năm 1885
Cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế:
Đêm mùng 4 rạng sáng 5-7-1885. Tôn Thất Thuyết hạ lệnh tấn công đồn Mang Cá và toà Khâm Sứ. Sau một loạt đại bác, nghĩa quân dùng súng kíp, giáo mác …xông lên tấn công địch. Bị tấn công bất ngờ, quân địch hốt hoảng chạy toán loạn, ta tiêu diệt được 4 sĩ quan và hơn 60 lính. Bọn địch ra sức cố thủ chờ sáng. Đến sáng hoả lực của ta yếu dần, địch tổ chức phản công, tràn vào chiếm kinh thành Huế. Chúng ra sức cướp bóc, tàn sát và giết dân thường vô cùng thảm khốc. Trong cảnh hỗn chiến, Tôn thất Thuyết bí mật đưa vua Hàm nghi, mẹ,vợ chính,vợ thứ của vua Tự Đức rời khỏi kinh thành, ra căn cứ Tân Sở ( Quảng Trị) để tính chuyện kháng chiến lâu dài.
Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi rời kinh thành
TIẾT 40:
BÀI 26:
phong trào kháng chiến chống pháp
trong những năm cuối thế kỷ XIX
I. CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ,
VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU CẦN VƯƠNG”
1, Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7 năm 1885
2, Phong trào Cần Vương
Nơi vua Hàm Nghi hạ chiếu Cần Vương .
CHIẾU CẦN VƯƠNG
“Dụ rằng :
Từ xưa sách lược chế ngự giặc không ngoài đánh, giữ, hòa, ba điều mà thôi. Đánh thì chưa chắc có cơ hội, giữ thì khó đạt đủ sức lực, hòa thì đòi hỏi không chán. Đang lúc thế sự muôn khó vạn khăn như vậy, bất đắc dĩ phải dụng quyền. Thái Vương dời sang đất Kỳ, Huyền Tông thăm chơi nẻo Thục, người đời xưa cũng đều có làm cả.Nước ta gần đây bỗng gặp nhiều việc. Trẫm tuổi trẻ nối ngôi, không lúc nào nguôi nghĩ đến tự cường tự trị.Phái viên Tây ngang bức, càng ngày càng quá. Trước đây, chúng tăng thêm binh thuyền, buộc theo những điều không thể được, ta chiếu lệ tiếp đón, không chịu nhận một thứ gì. Kinh đô náo sợ, nguy biến chỉ trong sớm chiều. Đại thần lo việc quốc gia chỉ nghĩ kế nước được yên, triều đình được trọng ; cứ cúi đầu nghe mệnh, ngồi để mất cơ hội, sao bằng thấy âm mưu biến động của giặc mà đối phó trước ? Ví như việc đến không tránh được thì cũng còn có ngày nay để lo cho tốt cái lợi sau này, ấy là do thời thế xui nên vậy. Phàm đã dự chia mối lo này, tưởng cũng dự biết. Biết thì phải dự vào, nghiến răng dựng tóc, thề giết hết giặc, nào ai không có lòng như thế ? Gối gươm, đánh chèo, cướp giáo, lăn chum, chẳng lẽ không có ai sao ? Vả thần tử đứng ở triều chỉ có theo nghĩa thôi, nghĩa ở đâu thì sự sống ở đấy. Hồ Yển, Triệu Thôi nước Tấn, Quách Tử Nghi, Lý Quang Bật nhà Đường là người thế nào đời cổ vậy ?
Trẫm đức mỏng, gặp biến cố này, không thể hết sức giữ toàn, đô thành bị hãm, Từ giá phải dời, tội ở mình trẫm, xấu hổ vô cùng. Chỉ duy luân thường quan hệ, trăm quan khanh sĩ không kể lớn nhỏ, tất không bỏ trẫm, kẻ trí hiến mưu, người dũng hiến sức, kẻ giàu bỏ của trợ giúp quân nhu, đồng bào đồng trạch chẳng từ gian hiểm, phải thế chứ ? Đến như cứu nguy chống đỡ, mở chỗ nguy khốn, giúp nơi bức bách, không tiếc tâm lực, may được lòng trời giúp thuận, chuyển loạn thành trị, chuyển nguy thành an, thu lại cõi bờ chỉ cơ hội này, phúc của tôn xã tức là phúc của thần dân, cùng lo với nhau thì cùng nghỉ với nhau, há chẳng tốt sao ? Nhược bằng lòng sợ chết nặng hơn lòng yêu vua, nghĩ lo cho nhà hơn nghĩ lo cho nước, làm quan thì mượn cớ tránh xa, đi lính thì đào ngũ trốn tránh, dân không biết hiếu nghĩa cứu gấp việc công, sĩ cam bỏ chỗ sáng đi vào nơi tối, ví không phải sống thừa ở đời thì áo mũ mà hóa ra ngựa trâu, ai nỡ làm thế ? Thưởng cũng hậu mà phạt cũng nặng, triều đình tự có phép tắc, chớ để hối hận sau này ! Phải nghiêm sợ tuân hành !Khâm thử.
Ngày 2 tháng 6 niên hiệu Hàm Nghi thứ nhất (1885)  ?...”
 
Nhìn trong ảnh vua Hàm Nghi trang phục rất giản dị, đầu quấn khăn đen, mặc áo the như dân thường. Nhưng nét mặt lộ rõ vẻ cương nghị, tính khẳng khái, thông minh, quả cảm.
VUA HÀM NGHI
(1872 - 1943)
VUA HÀM NGHI
Bức ảnh là chân dung Tôn Thất Thuyết, ông đang mặc trang phục của quan lại phong kiến, đầu đội mũ cách chuồn, khuôn mặt khẳng định tính cương nghị, khẳng khái. Ông sinh ngày 12-5-1835 tại Xuân Long ( nay thuộc thành phố Huế ) trong một gia đình hoàng tộc. Mất năm 1913.
Tôn Thất Thuyết
(1835 - 1913)
Tôn Thất Thuyết
Tôn Thất Thuyết





Phủ thờ Tôn Thất Thuyết tại thôn vân Thê, xã Thủy Thanh, huyện Hương Thủy,
tỉnh Thừa Thiên Huế.
Thực dân pháp ráo riết truy lùng vua Hàm Nghi và nhờ có tay sai chỉ đường, quân Pháp vào được nơi ở của vua Hàm Nghi, đến ngày 14-11-1888 chúng bắt được ông
Chúng tìm moị cách mua chuộc nhưng không lay chuyển được ý chí của nhà vua.
Cuối cùng quân Pháp đày Hàm Nghi sang An –giê –ri , khi đó ông mới 17 tuổi .
VUA HÀM NGHI
Vua Hàm Nghi và Lăng mộ vua Hàm Nghi ở Pháp
(1872 - 1913)
? Em hãy đọc tên các cuộc khởi nghĩa lớn trong phong trào Cần Vương.
Lược đồ phong trào Cần Vương cuối thế kỷ XIX
? Quan sát lược đồ hãy nhận xét về phong trào Cần Vương ở giai đoạn 1?
Ô chữ thứ 1 là 1từ gồm 8 chữ cái: chỉ hành động của phái chủ chiến đối với thực dân Pháp.
Ô chữ thứ 2 là 1 từ gồm 7 chữ cái: là quyết định cuối cùng của người đứng đầu phái chủ chiến khi tình hình đã vô cùng khó khăn.
Ô chữ thứ 3 gồm 13 chữ cái: đó là tên gọi người đứng đầu phe chủ chiến trong kinh thành Huế.
Ô chữ thứ 4 là một từ gồm 5 chữ cái: đó là việc làm của triều đình Huế và phái chủ chiến sau khi vua Tự Đức chết.
Ô chữ thứ 5 là 1 từ gồm 13 chữ cái: đó là tên người đứng đầu cuộc khởi nghĩa ở Bình Định.
Ô chữ thứ 6 là 1từ gồm 11 chữ cái: đó là tên gọi những căn cứ được xây dựng ở khắp các tỉnh từ Quảng Trị đến Thanh Hóa.
Ô chữ thứ 7 là 1 từ gồm 9 chữ cái: đó là nước mà phái chủ chiến đã sang khi tình hình gặp khó khăn.
Ô chữ thứ 8 là 1 từ gồm 7 chữ cái : đó là tên gọi của ông vua trẻ nhưng sớm có lòng yêu nước.
_ GIẢI Ô CHỮ _
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Hướng dẫn học bài ở nhà:
1. Học thuộc bài và trả lời các câu hỏi cuối sách giáo khoa.
2. Đọc trước phần II của bài 26.
3. Tham khảo tài liệu về các cuộc khởi nghĩa lớn trong phong trào Cần Vương.