Bài 26. Phong trào kháng chiến chống Pháp trong những năm cuối thế kỉ XIX

Bài 26: PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX

Lịch sử 8
Kiểm tra bài cũ
Thực dân Pháp đã tiến đánh Bắc Kỳ như thế nào?
I/ Cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế. Vua Hàm Nghi ra “Chiếu Cần Vương”.

Tiết 40 Bài 26: PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX

1/ Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7-1885:
- Tôn Thất Thuyết cùng phe chủ chiến chuẩn bị cơ sở chống Pháp
I/ Cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế. Vua Hàm Nghi ra “Chiếu Cần Vương”.

Sau hai hiệp ước tình hình nhà Nguyễn như thế nào?
So sánh lực lượng của 2 phái như thế nào?
+ Phe chủ hòa chiếm số đông đảo trong triều đình, nhu nhược không có tinh thần đấu tranh.
+ Phe chủ chiến đứng đầu là Tôn Thất Thuyết có tinh thần đấu tranh kiên cường muốn đánh Pháp tới cùng.
Vì sao phe chủ chiến chiếm số ít mà dám chống lại Pháp?
1/ Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7-1885:
- Tôn Thất Thuyết cùng phe chủ chiến chuẩn bị cơ sở chống Pháp





I/ Cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế. Vua Hàm Nghi ra “Chiếu Cần Vương”.

Trước thái độ của Pháp, Tôn Thất Thuyết xử lí ra sao?
Kinh thành Huế được xây dựng năm 1805, là một thành vuông, mỗi bề dài 2,5 km, một mặt giáp với sông Hương, ba mặt được xây bằng gạch, đá cao 10m. Ngay sát kinh thành Huế phía đông là đồn Mang Cá nơi đóng quân của Pháp, bờ nam sông Hương là tòa khâm sứ nơi sĩ quan Pháp ở.
Lược đồ kinh thành Huế 1885
Lược đồ kinh thành Huế 1885
Em hãy trình bày diễn biến cuộc phản công ở kinh thành Huế?
1/ Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7-1885:
Tôn Thất Thuyết cùng phe chủ chiến chuẩn bị cơ sở chống Pháp
Rạng sáng ngày 5/7/1885, Tôn Thất Thuyết hạ lệnh tấn công Tòa Khâm sứ và đồn Mang Cá → Pháp cố thủ → mờ sáng Pháp phản công chiếm kinh thành Huế.
Kết quả: phe chủ chiến thất bại.






I/ Cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế. Vua Hàm Nghi ra “Chiếu Cần Vương”.

Kết quả cuộc phản công như thế nào?
Tại sao cuộc phản công diễn ra quyết liệt nhưng thất bại ?
1/ Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7-1885:
Tôn Thất Thuyết cùng phe chủ chiến chuẩn bị cơ sở chống Pháp
Rạng sáng ngày 5/7/1885, Tôn Thất Thuyết hạ lệnh tấn công Tòa Khâm sứ và đồn Mang Cá → Pháp cố thủ → mờ sáng Pháp phản công chiếm kinh thành Huế.
Kết quả: phe chủ chiến thất bại.






I/ Cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế. Vua Hàm Nghi ra “Chiếu Cần Vương”.

1/ Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7-1885:
Tôn Thất Thuyết cùng phe chủ chiến chuẩn bị cơ sở chống Pháp
Rạng sáng ngày 5/7/1885, Tôn Thất Thuyết hạ lệnh tấn công Tòa Khâm sứ và đồn Mang Cá → Pháp cố thủ → mờ sáng Pháp phản công chiếm kinh thành Huế.
Kết quả: phe chủ chiến thất bại.






I/ Cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế. Vua Hàm Nghi ra “Chiếu Cần Vương”.

2/ Phong trào Cần vương bùng nổ và lan rộng
Sau thất bại của cuộc phản công Tôn Thất Thuyết đã làm gì?
Sau thất bại của cuộc phản công của phe chủ chiến ở Kinh thành Huế, sáng ngày 5 tháng 7 năm 1885, Tôn Thất Thuyết phải đưa vua Hàm Nghi phải chạy ra thành Tân Sở
Ngày 13 tháng 7 năm 1885, Tôn Thất Thuyết nhân danh vua Hàm Nghi ban bố chiếu Cần Vương, làm dấy lên một phong trào kháng Pháp rộng khắp. 
Em hiểu phong trào Cần vương là gì?
Vua Hàm Nghi tên thật là Nguyễn Phúc Ưng Lịch, là vị Vua thứ 8 của triều Nguyễn. Công tử thứ 5 của Kiên Thái Vương - Hồng Cai và bà Phan Thị Nhàn, em khác mẹ của vua Đồng Khánh và vua Kiến Phúc – 13 tuổi lên ngôi, 15 tuổi ra chiếu Cần Vương, 18 tuổi bị bắt...Vua Hàm Nghi cùng với Tôn Thất Thuyết ra chiếu Cần vương kêu gọi toàn dân giúp vua đánh giặc Pháp.
VUA HÀM NGHI

Tôn Thất Thuyết sinh năm 1835 tại thôn Phú Môn, xã Xuân Long trong một một gia đình hoàng tộc. Ông làm quan đại thần dưới triều các vua Tự Đức, Dục Đức, Hiệp Hòa, Kiến Phúc và Hàm Nghi của nhà Nguyễn. Trong triều đình Huế ông là người đứng đầu phái chủ chiến. Sau khi cuộc phản công tại kinh thành Huế thất bại, ông đưa vua Hàm Nghi chạy ra Tân Sở (Quảng Trị) tại đây cùng với vua Hàm Nghi ra chiếu Cần vương.
TÔN THẤT THUYẾT
Vua Hàm Nghi
(1870-1943)
“Từ xưa kế sách chống giặc không ngoài ba điều: đánh, giữ, hòa. Đánh thì chưa có cơ hội; gữ thì khó định hẹn được sức; hoà thì họ đòi hỏi không biết chán....Nước ta gần đây ngẫu nhiên gặp nhiều việc. Trẫm tuổi trẻ nối ngôi, không lúc nào không nghĩ đến tự cường tự trị. Kẻ phái của Tây ngang bức, hiện tình mỗi ngày một quá thêm. Hôn trước chúng tăng thêm binh quyền đến, buộc theo những điều mình không thể nào làm được...; trong triều đình đắn đo về hai điều: cúi đầu tuân mạng, ngồi để mất cơ hội, sao bằng nhìn thấy chỗ âm mưu biến động của địch mà đối phó trước? Vì bằng việc xảy ra không thể tránh, thì cũng còn có cái việc ngày nay để mưu tốt cái lợi sau này, ấy là do thời thế xui nên vậy. Phàm những người cùng dự chia mối lo này cũng đã dư biết. Biết thì phải tham gia công việc, nghiến răng dựng tóc, thề giết hết giặc, nào ai là không có cái lòng như thế.
(Trích “Chiếu Cần vương”)
Mục đích của Chiếu Cần vương là gì?
1/ Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7-1885:
Tôn Thất Thuyết cùng phe chủ chiến chuẩn bị cơ sở chống Pháp
Rạng sáng ngày 5/7/1885, Tôn Thất Thuyết hạ lệnh tấn công Tòa Khâm sứ và đồn Mang Cá → Pháp cố thủ → mờ sáng Pháp phản công chiếm kinh thành Huế.
Kết quả: phe chủ chiến thất bại.


- Mục đích: kêu gọi nhân dân giúp vua cứu nước




I/ Cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế. Vua Hàm Nghi ra “Chiếu Cần Vương”.

2/ Phong trào Cần vương bùng nổ và lan rộng
Em hãy hoàn thành bảng sau:
Bắc kỳ và Trung Kỳ
Văn thân, sĩ phu yêu nước
Quần chúng nhân dân
1/ Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7-1885:
Tôn Thất Thuyết cùng phe chủ chiến chuẩn bị cơ sở chống Pháp
Rạng sáng ngày 5/7/1885, Tôn Thất Thuyết hạ lệnh tấn công Tòa Khâm sứ và đồn Mang Cá → Pháp cố thủ → mờ sáng Pháp phản công chiếm kinh thành Huế.
Kết quả: phe chủ chiến thất bại.


Mục đích: kêu gọi nhân dân giúp vua cứu nước




I/ Cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế. Vua Hàm Nghi ra “Chiếu Cần Vương”.

2/ Phong trào Cần vương bùng nổ và lan rộng
Trình bày diễn biến phong trào Cần vương.
Khởi nghĩa Hương Khê
Khởi nghĩa Bãi Sậy
Lược đồ phong trào Cần Vương
1/ Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7-1885:
Tôn Thất Thuyết cùng phe chủ chiến chuẩn bị cơ sở chống Pháp
Rạng sáng ngày 5/7/1885, Tôn Thất Thuyết hạ lệnh tấn công Tòa Khâm sứ và đồn Mang Cá → Pháp cố thủ → mờ sáng Pháp phản công chiếm kinh thành Huế.
Kết quả: phe chủ chiến thất bại.


- Mục đích: kêu gọi nhân dân giúp vua cứu nước
- Phong trào Cần Vương chia làm 2 giai đoạn:
+ Giai đoạn 1885-1888: Phong trào bùng nổ và lan rộng. 
+ Giai đoạn 1888-1896: Phong trào qui tụ thành những cuộc khởi nghĩa lớn.




I/ Cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế. Vua Hàm Nghi ra “Chiếu Cần Vương”.

2/ Phong trào Cần vương bùng nổ và lan rộng
Vì sao hành động yêu nước của vua Hàm Nghi và Tôn Thất Thuyết là hành động đánh giá cao?
1/ Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7-1885:
Tôn Thất Thuyết cùng phe chủ chiến chuẩn bị cơ sở chống Pháp
Rạng sáng ngày 5/7/1885, Tôn Thất Thuyết hạ lệnh tấn công Tòa Khâm sứ và đồn Mang Cá → Pháp cố thủ → mờ sáng Pháp phản công chiếm kinh thành Huế.
Kết quả: phe chủ chiến thất bại.


- Mục đích: kêu gọi nhân dân giúp vua cứu nước
- Phong trào Cần Vương chia làm 2 giai đoạn:
+ Giai đoạn 1885-1888: Phong trào bùng nổ và lan rộng. 
+ Giai đoạn 1888-1896: Phong trào qui tụ thành những cuộc khởi nghĩa lớn.




I/ Cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế. Vua Hàm Nghi ra “Chiếu Cần Vương”.

2/ Phong trào Cần vương bùng nổ và lan rộng
Củng cố
TRÒ CHƠI TỐC ĐỘ
Ông vua trẻ kiên quyết chống Pháp là ai?
Hàm Nghi
Tên hai địa danh Tôn Thất Thuyết hạ lệnh tấn công trong cuộc phản công tại kinh thành Huế?
Tòa Khâm sứ và đồn Mang Cá
Người đứng đầu phe chủ chiến là ai?
Tôn Thất Thuyết
Tên dãy núi vua Hàm Nghi vượt qua để sang Phú Gia (Hà Tĩnh)?
Trường Sơn
Nơi vua Hàm Nghi bị đi đày ?
An-giê-ri
Củng cố
Hàm Nghi
Tôn Thất Thuyết
Tòa Khâm sứ và đồn Mang Cá
Trường Sơn
An-giê-ri
Hướng dẫn về nhà :


       - Học bài cũ:
+ Cuộc phản công ở kinh thành Huế
+ Phong trào Cần Vương
       - Chuẩn bị phần II của bài 26 “ Phong trào kháng Pháp trong những năm cuối thế kỉ XIX”
Cảm ơn quý thầy cô và các em!!