Bài 26. Phong trào kháng chiến chống Pháp trong những năm cuối thế kỉ XIX

KÍNH CHÀO THẦY CÔ VÀ CÁC BẠN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
KHOA LỊCH SỬ
GV Thực hiện: VŨ QUỐC CƯỜNG
Lớp : SỬ AK45
CUỘC KHỞI NGHĨA HƯƠNG KHÊ, YÊN THẾ
Giảng viên hướng dẫn: Th.S:
Lê Thị Thu Hương
Nhóm thực hiện: Nhóm 9
Lớp học phần : N01
Nguyên nhân – hoàn cảnh lịch sử
Kết quả, ý nghĩa, bài học kinh nghiệm
Lực lượng lãnh đạo - tham gia
Diễn biến
Nội Dung
CUỘC KHỞI NGHĨA HƯƠNG KHÊ
(1885 – 1896)
* Nguyên nhân chủ quan:
- Ngày 13-7-1885, nhân danh vua Tôn Thất Thuyết, xuống chiếu Cần Vương lần 1.
- Ngày 20-9-1885 chiếu Cần Vương lần 2 được phát ra.
- Năm 1885-1896 cuộc khởi nghĩa Hương Khê bùng nổ.
1. NGUYÊN NHÂN
Vua Hàm Nghi

CHIẾU CẦN VƯƠNG

TÔN THẤT THUYẾT
* Nguyên nhân khách quan.
Thực dân Pháp đẩy mạnh hoạt động chiếm đóng Việt Nam.
Âm mưu: Pháp muốn đánh bại triều đình để xâm chiếm Việt Nam. Đờ-cuốc-xi tuyên bố rằng “cái nút của vấn đề nước Nam là ở Huế”.
2. LỰC LƯỢNG LÃNH ĐẠO, THAM GIA
- Phan Đình Phùng(1847-1895) quê ở làng Đông
Thái, Đức Thọ, Hà Tĩnh. Năm 1877 ông thi đỗ
Đình Nguyên Tiến sĩ, từng làm quan Ngự sử
trong triều. Với bản tính cương trực, ông phản
đối việc Tôn Thất Thuyết phế bỏ Dục Đức, lập
Hiệp Hòa lên làm vua, nên đã bị cách chức đuổi
về quê. Tuy vậy, khi Tôn Thất Thuyết đưa vua
Hàm Nghi ra vùng Hà Tĩnh, ông vẫn đến yết kiến
và được giao trọng trách tổ chức kháng chiến.
- Lực lượng lãnh đạo là các văn thân sĩ phu yêu nước.
- Linh hồn của cuộc khởi nghĩa là Phan Đình Phùng.
Trợ thủ đắc lực của Phan Đình Phùng là Cao Thắng.
Cao Thắng sinh năm 1864, quê ở Hàm Lại (Hương Sơn-Hà Tĩnh). Năm 20 tuổi ông từng tham gia khởi nghĩa của Đội Lựu, từng bị bắt giam tại nhà lao Hà Tĩnh. Thoát tù, ông tự nguyện đứng dưới cờ của Phan Đình Phùng khởi nghĩa.
Phan Đình Phùng và Cao Thắng
LỰC LƯỢNG THAM GIA
- Lực lượng chủ yếu là
nông dân.
Ngoài ra còn có
đồng bào dân tộc
ít người.
3. DIỄN BIẾN
Giai đoạn 1:
từ 1885-1888:
là giai đoạn chuẩn bị,
xây dựng lực lượng
và cơ sở chiến đấu.
Giai đoạn 2:
từ 1889-1896 là thời
kì chiến đấu quyết liệt
của nghĩa quân

Sơn
Quảng Bình
Nghệ An
Thanh Hóa
Hà Tĩnh
Hướng tiến đánh của nghĩa quân
Đồn và thành quân Pháp chiếm đóng
23-8-1892
Nơi và thời gian nghĩa quân dành chiến thắng trong các trận đánh
Vụ Quang căn cứ của nghĩa quân
Nơi thành lập và tên các quân thứ
Các cuộc khởi nghĩa của nghĩa quân
23-8-1892
10-1893
17-10-1894
1892
12-1899
1892
Sau trận đánh Đồn Nu, Cao Thắng
đã hi sinh năm 29 tuổi
Giải phóng hơn 700
tù chính trị
PHAN ĐÌNH PHÙNG
- Sau trận đánh ở Núi Vụ Quang ông cho nghĩa quân lên nguồn sông chặt cây đóng kè chặn nước đầu nguồn và chuẩn bị phục kích giặc.
-28-12-1895 Phan Đình Phùng bị
thương nặng và hi sinh, thọ 49 tuổi.
1896 những thủ lĩnh cuối cùng bị bắt.
Khởi nghĩa kết thúc.
TRANG BỊ VŨ KHÍ
GIÁO MÁC
SÚNG TRƯỜNG
Dựa vào địa thế hiểm trở với hệ thống công sự chằng chịt để tiến hành chiến tranh du kích.
PHƯƠNG THỨC TÁC CHIẾN
4.KẾT QUẢ, Ý NGHĨA, BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Cuộc khởi nghĩa thất bại
Cuộc khởi nghĩa Hương Khê là cuộc khởi nghĩa lớn nhất và tiêu biểu nhất trong phong trào Cần Vương.
Cuộc khởi nghĩa đã nêu cao truyền thống đấu tranh, kiên cường, bất khuất của dân tộc.
Nghĩa quân đã dành nhiều chiến công và gây cho Pháp những tổn thất lớn, làm chậm quá trình xâm lược của thực dân Pháp.
Bài học:
. Bài học về sự liên kết, tập hợp lực lượng.
. Đường lối đấu tranh.
. Phương pháp tổ chức lãnh đạo.
MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ LỄ HỘI HƯƠNG KHÊ
CUỘC KHỞI NGHĨA YÊN THẾ
(1884-1913)
Căn cứ Yên Thế
Yên Thế
- Nằm ở phía Tây Bắc tỉnh Bắc Giang.
- Là vùng trung du đất đồi, cây cối rậm rạp, địa hình hiểm trở, khí hậu khắc nghiệt
a) Địa hình:
b) Dân cư:
Đa số là dân ngụ cư.
1. NGUYÊN NHÂN
- Khi Pháp bình định, cuộc sống của nhân dân Yên Thế bị xâm phạm nên họ đứng dậy đấu tranh.
- Kinh tế nông nghiệp sa sút, đời sông nông dân đồng bằng
Bắc Kì khó khăn, một bộ phận phải phiêu tán lên Yên Thế,
họ sẵn sàng đấu tranh bảo vệ cuộc sống của mình.
MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ ĐỜI SỐNG NÔNG DÂN VIỆT NAM
2. LÃNH ĐẠO VÀ LỰC LƯỢNG THAM GIA
- Những người lãnh đạo phần lớn là nông dân. là Lương Văn Nắm ( Đề Nắm ) Hoàng Hoa Thám ( Đề Thám) và các tướng lĩnh của ông.
Lực lượng tham gia: Chủ yếu là nông dân
Vài nét về tiểu sử Đề Thám
-Đề Thám tức là Hoàng Hoa Thám tên thật là Trương Văn Thám sinh năm 1858 – 1913 ).
-Quê ở Tiên Lữ (Hưng Yên), lê Sơn Tây kiếm sống, sau lại lên Yên Thế
-Lớn lên, ông tham gia toán quân của Đề Nắm và nổi tiếng là người trung thực, kiên nghị.
LÍNH PHÁP CHUẨN BỊ TẤN CÔNG CĂN CỨ YÊN THẾ
3. DIỄN BIẾN
Giai đoạn 1:
từ 1884-1892


Giai đoạn 2:
từ 1893-1897


Giai đoạn 3:
từ 1898-1908

Giai đoạn 4:
từ 1909-1913

Giai đoạn 1: 1884-1892
Những nơi thắng càn của nghĩa quân
11-1890
Cao Thượng
Căn cứ chính của nghĩa quân
Hố chuối
12-1890
Hướng tiến công của quân Pháp
1891-1892
Giai đoạn 2: 1893-1897
25-10-1894 Đề Thám
giảng hòa với
Pháp
12-1897, hiệp ước hòa
hoãn giữa Pháp và
nghĩa quân Yên Thế
được kí kết
Giai đoạn 3: 1898-1908
Phồn Xương
Đao, Mã tấu
Năm 1906, Phan Chu Trinh

và Phan Bội Châu đã lên

Yên Thế gặp Đề Thám,

Phan Bội Châu đã mật ước

với Đề Thám
Giai đoạn 4: 1909-1913
Yên Thế
Tháng 1-1909
Đồn Hom
30-1-1909
Hàm Lợn
15-3-1909
Chợ Gồ
10-2-1913, Đề Thám
bị giết hại, cách
Chợ Gồ 2km.
Hướng rút quân của quân ta
Phan Bội Châu (1867-1940)
Phan Châu Trinh (1872-1926)
Những nhà yêu nước này đã từng tìm đến Yên Thế, bắt liên lạc với Đề Thám.
4. Kết quả, ý nghĩa, bài học kinh nghiệm
Cuộc khởi nghĩa thất bại.
Khởi nghĩa Yên Thế là phong trào đấu tranh lớn nhất của nông dân trong những năm cuối thế kỷ XIX đầu thế kỉ XX
Cuộc khởi nghĩa đã kế thừa và phát huy truyền thống yêu nước của dân tộc.
Bài học:
. Bài học về sự xác định mục tiêu đấu tranh.
. Phải đề ra phương pháp đấu tranh thích hợp.
. Chủ động đối phó với giặc.
MỘT SỐ HÌNH ẢNH THỰC TẾ TẠI BẢO TÀNG YÊN THẾ (8-3-2013)
Lựu đạn
Nòng súng
Đao, mã tấu
Bàn đạp ngựa
BỐ VỢ CỦA ĐỀ THÁM BỊ BẮT
BÀ BA CẨN ( VỢ BA CỦA ĐỀ THÁM) BỊ BẮT
Hình ảnh về lễ hội Yên Thế.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bắc Giang - Những chặng đường lịch sử, Nxb chính trị quốc gia, HN, 1999
2. Nguyễn Hữu Đức (2011), Việt Nam những cuộc chiến chống xâm lăng trong lịch sử, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.
3. Nguyễn Văn Kiệm - Phong trào nông dân Yên Thế-Nxb ĐHQGHN
4. Tôn Quang Phiệt: Tìm hiểu Hoàng Hoa Thám, sở văn hóa-thông tin Hà Bắc, 1984, tr.53
5. Lịch sử Đảng bộ Hà Tĩnh, tập 1, Nxb chính trị quốc gia, HN, 1993
6. Phòng văn hóa. Cục Quân huấn: Phan Đình Phùng, Nxb. Quân đội nhân dân, Hà Nội, 1960, tr.10-11
7. Sách Phan Đình Phùng, sđđ, tr.137
CHUYÊN ĐỀ KẾT THÚC
CẢM ƠN SỰ THEO DÕI CỦA THẦY CÔ
VÀ CÁC BẠN!
CHÚC THẦY CÔ VÀ CÁC BẠN SỨC KHỎE, THÀNH CÔNG