Bài 26. Khúc xạ ánh sáng

TRƯỜNG PTTH
TỔ VẬT LÝ
HIỆN TƯỢNG

NGUYỄN THỊ PHƯƠNG TRANG
GIÁO VIÊN TRÌNH BÀY
1
2
Người thổ dân châu U�c này nhìn thấy con cá theo đường 1 hay đường 2
ô�ng ta sẽ phóng lao theo đường số mấy ?
Quan sát hiện tượng xảy ra khi nhúng ống hút vào ly nước .
I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG :
KHÁI NIỆM :
Hiện tượng tia sáng bị gẫy khúc (đổi hướng đột ngột) khi ánh sáng truyền qua mặt phân cách giữa 2 môi trường gọi là hiện tượng khúc xạ

Nhà Địa lý cổ đại Ai cập
PTOLÉMÉ
( 90 - 168 )
II. ĐỊNH LUẬT KHÚC XA �ÁNH SÁNG :
Làm thí nghiệm nhiều lần bằng cách thay đổi góc tới i từ nhỏ đến lớn. Đo góc tới i và đo góc khúc xạ r
THÍ NGHIỆM :
Chiếu tia tới SI là là theo mặt bảng chia độ đựơc nhúng 1 nửa trong nước.
THÍ NGHIỆM :
R
S
I
P
L
M
N
i
r
Nhận xét :
Tia khúc xạ:
Góc tới và góc khúc xạ
nằm trong mặt phẳng tới và ở phía bên kia của pháp tuyến

Sinr tỉ lệ với sini
i
Sin i
Sin r
r
Sin i
Sin r
BẢNG SỐ LIỆU
30
o
45
o
60
o
0,5
0,7
0,87
0,38
1,3
0,54
1,3
0,67
1,3
(Mội trường nước - không khí)
WILLEBRORD VAN ROIJEN SNELL
Leiden, Nietherlands
1580 - 1626
RENÉ DESCARTES
1596 - 1650
VÀI SỐ LIỆU KHÁC
ĐỊNH LUẬT KHÚC XẠ ÁNH SÁNG :
tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới và ở bên kia pháp tuyến so với tia tới
đối với 1 cặp môi trường trong suốt nhất định, thì tỷ số giữa sin góc tới (sin i) & sin của góc khúc xạ (sinr), luôn là 1 số không đổi. số không đổi này phụ thuộc vào bản chất của 2 môi trường & được gọi là chiết suất tỉ đối của môi trường chứa tia khúc xạ đối với môi trường chứa tia tới.


n21 > 1 ? r < i ? Môi trường (2) chiết quang hơn môi trường (1)
n21 < 1 ? r > i ? Môi trường (2) chiết quang kém hơn môi trường (1)
i = 0 ? r = 0 ? Tia tới vuông góc với mặt phân cách sẽ truyền thẳng





sin i
sin r
n21
Theo nguyên lý thuận nghịch về chiều truyền sáng :
III. CHIẾT SUẤT TUYỆT ĐỐI :
Định nghĩa :
Chiết suất tuyệt đối của môi trường là chiết suất tỷ đối của môi trường đó so với chân không
n21 =
1
n12
Chiết suất không khí : n = 1,00293
Quan hệ giữa chiết suất tuyệt đối & tỷ đối :

Quan hệ giữa chiết suất tuyệt đối & vận tốc truyền sáng trong môi trường :
Theo thuyết sóng ánh sáng của Huyghen
n2 v1
n1 v2
Nếu môi trường 1 là không khí hoặc chân không :
c = 3.108 m/s
c : vận tốc truyền sáng trong chân không
Kết luận :
Do c > v : Chiết suất tuyệt đối của các môi trường luôn lớn hơn 1
Chiết suất tuyệt đối của 1 môi trường trong suốt cho ta biết vận tốc truyền sáng của môi trường đang xét nhỏ hơn vận tốc ánh sáng trong chân không bao nhiêu lần
n
c
v
Kết luận :
Do c > v : Chiết suất tuyệt đối của các môi trường luôn lớn hơn 1
Chiết suất tuyệt đối của 1 môi trường trong suốt cho ta biết vận tốc truyền sáng của môi trường đang xét nhỏ hơn vận tốc ánh sáng trong chân không bao nhiêu lần

CÂU HỎI HỆ THỐNG BÀI :
I/ ĐIỀN VÀO CHỖ TRỐNG:
Tia khúc xạ & ở

Đối với 1 cặp môi trường
thì tỷ số giữa
là
, số không đổi này phụ
thuộc vào & được
gọi là của môi trường


nằm trong mặt phẳng tới
nhất định
phía bên kia pháp tuyến so với
trong suốt
(sin i) & sin của gó�c khúc xạ (sin r )
sin góc tới
1 số không đổi
tia tới
bản chất 2 môi trường
chiết suất tỷ đối

chứa đối với môi trường chứa
A�nh sáng đi từ môi trường không khí sang môi trường thuỷ tinh :
Thủy tinh là môi trường
Không khí là môi trường
Từ định luật khúc xạ ánh sáng suy ra 2 trường hợp ánh sáng không bị khúc xạ :











tia tới
tia khúc xạ
II/ CÂU HỎI - BÀI TẬP :
Thế nào là chiết suất tỷ đối, tuyệt đối. Nêu hệ thức liên lạc giữa chiết suất tỷ đối & tuyệt đối ?
Nêu hệ thức liên lạc giữa chiết suất tuyệt đối & vận tốc truyền của ánh sáng. Từ đó nêu ý nghĩa vật lý của chiết suất tuyệt đối .
Tia sáng đi từ nước ra ngoài không khí . Tính góc khúc xạ, trong trường hợp góc tới có giá trị
a/ 300
b/ 450
c/ 00
d/ 600