Bài 26. Khúc xạ ánh sáng

Các hiện tượng tự nhiên
Chiếc đủa giống như bị gãy khi để trong nước
Tại sao khi nhìn vào chậu nước ta thấy đáy chậu cạn hơn? Hi�?n tuo?ng do? la` gi`?
Hiện tượng soi đèn pin xuống nước
Quan sát hiện tượng
Khúc xạ ánh sáng là gì?
Bài 44
Tiết: 66
1. Di?nh nghi~a hi�?n tuo?ng khu?c xa? a?nh sa?ng
Kh�c x? l� hi?n tu?ng ch�m tia s�ng b? d?i phuong d?t ng?t khi qua m?t ph�n c�ch hai m?i tru?ng truy?n �nh s�ng

(1)
(2)
Hệ 2 môi trường truyến ánh sáng phân cách bằng mặt phẳng được gọi là lưỡng chất phẳng
Bài 44
Tiết: 66
a) Thí Nghiệm
2. Di?nh lu�?t khu?c xa? a?nh sa?ng
Đọc mô tả thí nghiệm ở sách giáo khoa
Bài 44
Tiết: 66
a) Thí Nghiệm
1,52

1,5

1,49

1,49

2. Di?nh lu�?t khu?c xa? a?nh sa?ng
Tu` ca?c gia? tri? trong ba?ng ca?c em ha~y ti?nh:
Bài 44
Tiết: 66
S
I
N`
N
i
R
r
S`
i`
+ SI :tia tới ;
+ N`IN :pháp tuyến với mặt phân cách tại I.
+ i :góc tới
+ IR :tia khúc xạ
+ r :góc khúc xạ
+ IS` tia phản xạ
+ i` góc phản xạ
+ I :điểm tới.
b) Di?nh lu�?t:
2. Di?nh lu�?t khu?c xa? a?nh sa?ng
Bài 44
Tiết: 66
Hãy quan sát và tìm hiểu tên gọi của từng đối tượng?
b) Di?nh lu�?t:
2. Di?nh lu�?t khu?c xa? a?nh sa?ng
Bài 44
Tiết: 66
Hãy quan sát và tìm hiểu tên gọi của từng đối tượng? Thảo luận nhóm để trả lời các câu hỏi?
Các em hãy tìm ra các mối liên hệ giữa:
- Phương của tia khúc xạ và tia tới?
- Vị trí góc tới và góc khúc xạ?
- Tỉ số giữa sin góc tới và sin góc khúc xạ?
S
I
N`
N
i
R
r
S`
i`
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới.
Tia tới và tia khúc xạ nằm ở hai bên pháp tuyến tại điểm tới.
Đối với hai môi trường trong suốt nhất định, ti? số giữa sin của góc tới và sin của góc khúc xạ là một hằng số.
n : được gọi là chiết suất tỉ đối của môi trường khúc xạ (môi trường chứa tia khúc xạ) đối với môi trường tới (môi trường chứa tia tới)
b) Di?nh lu�?t:
2. Di?nh lu�?t khu?c xa? a?nh sa?ng
Từ kết quả trên em hãy phát biểu định luật khúc xạ ánh sáng?
b) Di?nh lu�?t:
Chú ý :
Nếu n > 1 ( môi trường khúc xạ chiết quang hơn môi trường tới)
? sini > sinr hay i > r
? tia sáng khúc xạ đi gần pháp tuyến hơn tia tới .
2. Di?nh lu�?t khu?c xa? a?nh sa?ng
Bài 44
Tiết: 66
Từ kết quả định luật ta sẽ khảo sát các trường hợp cụ thể sau:
N > 1,
N < 1,
i =0
Nếu n < 1 ( môi trường khúc xạ kém chiết quang hơn môi trường tới)
? sini < sinr hay i < r
? tia sáng khúc xạ đi xa pháp tuyến hơn tia tới .
Chú ý :
b) Di?nh lu�?t:
2. Di?nh lu�?t khu?c xa? a?nh sa?ng
Bài 44
Tiết: 66
Nếu i = 0 (Tia sáng vuông góc mặt phân cách )
? r = 0
? Tia sáng truyền thẳng .
Chú ý :
b) Di?nh lu�?t:
2. Di?nh lu�?t khu?c xa? a?nh sa?ng
Bài 44
Tiết: 66
3. Chi�?t su�?t cu?a mơi truo`ng
a) Chiết suất tỉ đối
Chiết suất tỉ đối được tính bằng tỉ số giữa các vận tốc v1 và v2 của ánh sáng khi đi trong môi trường 1 và trong môi trường 2.
Công thức:
Ý Nghĩa :
Chiết suất tỷ đối dùng để so sánh vận tốc truyền ánh sáng trong môi trường này so với vận tốc truyền ánh sáng trong môi trường kia
Định Nghĩa
Bài 44
Tiết: 66
Hãy trả lời câu C1!
Chiếc suất tỉ đối càng lớn cho biết đường đi của tia sáng càng gấp khúc
b) Chiết suất tuyệt đối
Định Nghĩa
Chiết suất tuyệt đối của một môi trường là chiết suất tỉ đối của môi trường đó đối với chân không
Công thức:
Nhận xét :
Vì v luôn luôn nhỏ hơn c
? Chiết suất tuyệt đối của mọi chất đều lớn hơn 1.
3. Chi�?t su�?t cu?a mơi truo`ng
Bài 44
Tiết: 66
Chiết suất tuyệt đối của một môi trường trong suốt cho biết vận tốc truyền ánh sáng trong môi trường đó nhỏ hơn vận tốc truyền ánh sáng trong chân không bao nhiêu lần .
Ý Nghĩa
Công thức liên hệ giữa chiết suất tỉ đối và chiết suất tuyệt đối :
Nếu đặt i = i1 và r = i2
? Định luật khúc xạ dạng đối xứng sau :
n1sini1 = n2sini2
b) Chiết suất tuyệt đối
3. Chi�?t su�?t cu?a mơi truo`ng
Bài 44
Tiết: 66
Định luật khúc xạ dạng đối xứng sau :
n1sini1 = n2sini2
I
n1
n2
b) Chiết suất tuyệt đối
3. Chi�?t su�?t cu?a mơi truo`ng
Bài 44
Tiết: 66
Trường hợp tia sáng đi qua nhiều môi trường có chiếc suất khác nhau
b) Chiết suất tuyệt đối
3. Chi�?t su�?t cu?a mơi truo`ng
Bài 44
Tiết: 66
Hãy cho biết chiết suất môi trường nào lớn nhất; bé nhất?
b) Chiết suất tuyệt đối
3. Chi�?t su�?t cu?a mơi truo`ng
Bài 44
Tiết: 66
Trường hợp tia sáng có màu khác nhau cùng đi qua một môi trường
Chiếc suất của môi trường phụ thuộc màu sác tia sáng (bước sóng ánh sáng)
4. A?nh cu?a mơ?t v�?t duo?c ta?o bo?i su? khu?c xa? a?nh sa?ng qua ma?t ph�n ca?ch hai mơi truo`ng
Quan sát hiện tượng
Sợi dây đồng bị gãy tại mặt phân cách
Bài 44
Tiết: 66
4. A?nh cu?a mơ?t v�?t duo?c ta?o bo?i su? khu?c xa? a?nh sa?ng qua ma?t ph�n ca?ch hai mơi truo`ng
Quan sát hiện tượng
Không có nước
có nước
Bài 44
Tiết: 66
Để một đồng tiền trong ly và quan sát trong hai trường hợp
5. Ti?nh thu�?n nghi?ch trong su? truy�`n a?nh sa?ng
Nếu ánh sáng truyền từ S tới R, giả sử theo đường truyền là SIJKR, thì khi truyền ngược lại theo tia RK, đường truyền là RKJIS
S
I
n1
n2
R
K
J
Bài 44
Tiết: 66
Hãy quan sát chiều truyền tia sáng
S
I
n1
n2
R
K
J
5. Ti?nh thu�?n nghi?ch trong su? truy�`n a?nh sa?ng
Bài 44
Tiết: 66
Hãy quan sát chiều truyền tia sáng
Đường đi của tia sáng có đặc điểm gì so với trường hợp 1?
Quan sát hiện tượng
Câu hỏi C2
Bài 44
Tiết: 66
Vì nhìn từ không khí xuống nước nên chiếc suất tỉ n > 1 nên vật trong nước sẽ được nâng lên.
Bài 44
Tiết: 66
Qua bài này:
1. Các em cần nắm vững và hiểu rõ Định luật khúc xa.
�2. Chiết suất tỉ đối, chiết suất tuyệt đối.
3.Định luật khúc xạ dạng đối xứng để áp dụng làm các bài tập tránh nhầm lẫn.
4. Về nhà làm bài tập ở sau bài này.
Củng cố