Bài 26. Khúc xạ ánh sáng

GV: Lê Minh Trường
Trường THPT Ngô Quyền_ Bình Thuận
Hình như các ngón tay
nằm trong nước sâu hơn
mức bình thường,?.?..
Tại sao có hình tòa
nhà trong giọt nước ?.?..
Chiếc thìa bị
gãy tại mặt
phân cách
Bài 26: Ti?t 74
Các em hãy xem thí nghiệm sau :

I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

1.Hiện tượng khúc xạ ánh sáng
1.Hiện tượng khúc xạ ánh sáng
Nhận xét về phương của tia sáng khi truyền xiên góc với mặt phân cách từ môi trường không khí vào môi trường thủy tinh :


I. SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

- Truyền vuông góc . : Tia sáng đi qua mặt phân
cách và không lệch phương.
- Truyền xiên góc . : Tia sáng đi qua mặt phân
cách và lệch phương.
Vậy hiện tượng khúc xạ ánh sáng là gì ?
Khúc xạ ánh sáng là hiện tượng lệch phương của
các tia sáng khi truyền xiên góc qua mặt phân cách
giữa hai môi trường trong suốt khác nhau.
1.Hiện tượng khúc xạ ánh sáng
ở THCS


Em có nhận xét gì về vị trí của tia khúc xạ(IR) và mặt
phẳng chứa tia tới (SI)?

2. Định luật khúc xạ ánh sáng
S
I
+ SI :tia tới ; I :điểm tới.
N`
N
+ N`IN :pháp tuyến với mặt phân cách tại I.
i
+ i :góc tới
R
+ IR :tia khúc xạ
r
+ r :góc khúc xạ
S`
i`
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới (tạo bởi tia
tới và pháp tuyến) và ở phía bên kia pháp tuyến
so với tia tới. (SGK)
Tia tới nằm trong mặt phẳng tới (SIN).

Khi i thay đổi thì r thay đổi. Sự thay đổi này có
tuân theo quy luật nào không ? !
Chúng ta khảo sát bằng thực nghiệm :


2. Định luật khúc xạ ánh sáng
� Với hai môi trường trong suốt nhất định, tỉ số giửa
sin góc tới (sin i ) và sin góc khúc xạ (sinr) luôn
không đổi :


(SGK)
2. Định luật khúc xạ ánh sáng
Qua thực nghiệm em hãy vẽ đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của r vào i và sinr vào sini !




Trong thí nghiệm trên với hai môi trường là không
khí và thuỷ tinh ta được một hằng số, nếu ta làm
thí nhgiệm với không khí và nước thì ta được một
hằng số khác. Vậy hằng số trên phụ thuộc vào
những yếu tố nào ?
Hằng số này phụ thuộc vào bản chất hai môi
trường .
Vì vậy hằng số này có thể đặc trưng cho bản chất
của hai môi trường và được gọi là chiết suất tỉ đối
n21 của môi trường (2) đối với môi trường (1).
II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG
1. Chiết suất tỉ đối





Tỉ số không đổi

trong hiện tượng khúc xạ được gọi là chiết suất tỉ
đối n21 của môi trường (2) (chứa tia khúc xạ) đối
với môi trường (1) (chứa tia tới )
(SGK)
+ n21 > 1 => r < i : môi trường (2) chiết quang
hơn môi trường (1) .

+ n21 < 1 => r > i : môi trường (2) kém chiết
quang hơn môi trường (1) .

Chúng ta có kết luận gì về quan h? góc tới i và góc khúc xạ r khi n21 > 1 v� n21 < 1?



1. Chiết suất tỉ đối
2. Chiết suất tuyệt đối
Chiết suất tuyệt đối (thường gọi tắt là chiết suất )
của một môi trường là chiết suất tỉ đối của môi
trường đó đối với chân không.

n2 là chiết suất (tuyệt đối ) của môi trường (2)
n1 là chiết suất ( tuyệt đối) của môi trường (1)



Chiết suất của chân không: nck = 1 ;
nkk 1
Chiết suất của mọi môi trường trong suốt: n > 1
C1.Viết công thức của ĐL Khúcxạ với i nhỏ ( < 100 )


C2. A�p dụng ĐL Khúc xạ với i = 0 . Kết luận.


Tia tới vuông góc với mặt phân cách giữa hai môi
trường sẽ truyền thẳng ( không bị khúc xạ ).
Trên một đường truyền nếu ta cho tia sáng truyền
ngược lại thì tia sáng sẽ truyền như thế nào ?
Các em hãy xem thí nghiệm ảo sau đây :
A�nh sáng truyền đi theo đường nào thì cũng truyền
ngược lại theo đường đó.
III. TÍNH THUẬN NGHỊCH CỦA SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG
(SGK)








S
I
R
IV. ?ng d?ng
Kính viễn vọng khúc xạ

Sơ đồ một kĩnh viễn vọng khúc xạ.




Tóm tắt kiến thức




* Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
và ở phía bên kia pháp tuyến so với tia tới.
� * Với hai môi trường trong suốt nhất định,
tỉ số giửa sin góc tới (sin i ) và sin góc khúc xạ
(sinr) luôn không đổi :

* Chiết suất tuyệt đối là chiết suất tỉ đối
của môi trường đó đối với chân không.

Câu hỏi củng cố bài học :


Tìm câu sai trong các câu sau :

a) n2 sinr = n1 sin i
c) Chiết suất tỉ đối n21 là một hằng số và không đổi đối với mọi cặp môi trường
d) Khi tia tới vuông góc với mặt phân cách của 2 môi trường trong suốt thì không xảy ra hiện tượng khúc xạ.
Câu 1 :

Trong hiện tượng khúc xạ ánh
sáng thì

a) Góc khúc xạ luôn bé hơn góc tới.
b) Góc khúc xạ luôn lớn hơn góc tới.
c) Khi góc tới tăng dần thì góc khúc xạ cũng tăng dần.
d) Góc khúc xạ tỉ lệ thuận với góc tới.
Đúng
Câu 2 :

Câu hỏi củng cố bài học :

Câu 3 :

Câu hỏi củng cố bài học :

GV: Lê Minh Trường