Bài 26. Khúc xạ ánh sáng

HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Bài giảng
1
Giảng viên hướng dẫn : Nguyễn Thị Thu Hà
Sinh viên thực hiện : Tăng Thị Vân Anh
Lớp : Lý 42A
Trường ĐHSP TN
Khoa Vật Lý
SGK CB

KIỂM TRA BÀI CŨ
Hiện tượng tự cảm là gì? Nêu công thức suất điện động tự cảm và năng lượng từ trường của ống dây tự cảm?
Hiện tượng tự cảm là hiện tượng cảm ứng điện từ xảy ra trong một mạch có dòng điện mà sự biến thiên từ thông qua mạch được gây ra bởi sự biên thiên cường độ điện trường trong mạch.
Công thức suất điện động tự cảm:

Công thức năng lượng từ trường của ống dây tự cảm:
quan
Hãy sát hiện tượng
2
b)
Hình 26.1
Đặt mắt nhìn dọc theo chiếc đũa thẳng từ đầu trên (hình 26.1 a) ta không nhìn thấy đầu dưới của đũa.
Giữ nguyên vị trí đặt mắt, đổ nước vào bát ( hình 26.1 b) ta có nhìn thấy đầu đuôi của đũa không?
3
Bài 26:
HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Không có hiện tượng
khúc xạ
Hiện tượng khúc xạ
4
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Thí nghiệm
I.SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1.Hiện tượng khúc xạ ánh sáng
Khúc xạ ánh sáng là hiện tượng lệch phương của các tia sáng khi truyền xiên góc qua mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt khác nhau.
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
SI : Tia tới
I : Điểm tới
NIK : Pháp tuyến với mặt phân cách tại I
IR : Tia khúc xạ
i :Góc tới
r :Góc khúc xạ
R
5
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Khúc xạ ánh sáng là hiện tượng
như thế nào?
I.SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
2. Định luật khúc xạ ánh sáng

Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Sự khúc xạ ánh sáng
có tuân theo quy tắc
hay định luật nào không?
6
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I.SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
2. Định luật khúc xạ ánh sáng
a) Thí nghiệm

Khối nhựa bán trụ trong suốt
Đèn chiếu laze
Thay đổi
góc tới i
Đo góc
khúc xạ r
7
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
2. Định luật khúc xạ ánh sáng
a) Thí nghiệm

Từ thực nghiệm ta có bảng sau : Bảng 26.2
8
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I.SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
2. Định luật khúc xạ ánh sáng
a) Thí nghiệm

10
Từ Bảng 26.1 ta có đồ thị sau
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
i không tỉ lệ thuận với r
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Hàm lượng giác giữa i và r
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
2. Định luật khúc xạ ánh sáng
a) Thí nghiệm

9
Từ Bảng 26.1 ta có đồ thị sau
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I.SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
2. Định luật khúc xạ ánh sáng
a) Thí nghiệm.
b) Định luật
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
Tia tới và tia khúc xạ nằm ở hai bên pháp tuyến tại điểm tới
Đối với hai môi trường trong suốt nhất định, tỉ số giữa sin góc tới và sin góc khúcxạ là một hằng số.

Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
11
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I.SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
2. Định luật khúc xạ ánh sáng
Các chú ý
a) Nếu n > 1 thì góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới. Ta nói môi trường 2 chiết quang hơn môi trường 1.

Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
12
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I.SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
2. Định luật khúc xạ ánh sáng
Các chú ý
b) Nếu n < 1 thì góc khúc xạ lớn hơn góc tới. Ta nói môi trường 2 chiết quang kém môi trường 1
.
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
13
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I.SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
2. Định luật khúc xạ ánh sáng
Các chú ý
c) Nếu i = 0 thì r = 0: tia sáng chiếu vuông góc với mặt phân cách sẽ truyền thẳng.
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
14
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I.SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
2. Định luật khúc xạ ánh sáng
Các chú ý
a)Nếu n > 1 thì góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới. Ta nói môi trường 2 chiết quang hơn môi trường 1.
b)Nếu n < 1 thì góc khúc xạ lớn hơn góc tới. Ta nói môi trường 2 chiết quang kém môi trường
1.
c)Nếu i = 0 thì r = 0: tia sáng chiếu vuông góc với mặt phân cách sẽ truyền thẳng.
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
15
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
II.CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG
1.Chiết suất tỉ đối
Chiết suất tỉ đối của môi trường 2 (môi trường khúc xạ) đối với môi trường 1 (môi trường tới) là tỉ số giữa các tốc độ v1 và v2 của ánh sáng khi đi trong môi trường 1 và môi trường 2.
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
16
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
II. CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG
2. Chiết suất tuyệt đối
Chiết suất tuyệt đối của một môi trường là chiết suất tỉ đối của môi trường đó đối với chân không.
Từ định nghĩa ta có: chiết suất của môi trường 1 và môi trường 2 lần lượt là:
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
17
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
III. TÍNH THUẬN NGHỊCH CỦA SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG
Ánh sáng truyền từ A đến B thì : nó có thể truyền từ B về A không?
18
Hãy quan sát
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
III. TÍNH THUẬN NGHỊCH CỦA SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG
Ánh sáng truyền theo đường nào thì cũng truyền ngược theo đường đó
tức là : ánh sáng có thể truyền từ A đến B thì cũng có thể truyền ngược lại từ B về A
19
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
IV .BÀI TẬP VẬN DỤNG
Đề bài trắc nghiệm:
Câu 1) Chọn câu trả lời đúng
Trong hiện tượng khúc xạ ánh sáng thì:
Góc khúc xạ luôn bé hơn góc tới
Góc khúc xạ luôn lớn hơn góc tới
Góc khúc xạ tỉ lệ thuận với góc tới
d) Khi góc tới tăng dần thì góc khúc xạ tăng dần
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
20
Đáp án
Trợ giúp
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
IV .BÀI TẬP VẬN DỤNG
Đề bài trắc nghiệm:
Câu 2) Chọn câu phát biểuđúng
Chiết suất tuyệt đối của một môi trường truyền ánh sáng thì:
Luôn lớn hơn 1
Luôn nhỏ hơn 1
Luôn bằng 1
Luôn lớn hơn 0


Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
21
Đáp án
Trợ gúp
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
IV .BÀI TẬP VẬN DỤNG
Đề bài tự luận:
Tia sáng truyền từ một chất trong suốt có chiết
suất n tới mặt phân cách với môi trường không khí
. Góc khúc xạ trong môi trường không khí là 60 .
Tia phản xạ ở mặt phân cách có phương vuông
góc với tia khúc xạ(hình vẽ). Tính chiết suất n.
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
o
(n)
22
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
IV .BÀI TẬP VẬN DỤNG
Đề bài:...
Giải:
Theo đề i’+r =90
Ta suy ra: i+r =90 (vì i=i’)
Theo định luật khúc xạ :nsini =sinr
Suy ra:
n=

vì sini =cosr nên :n=tanr
Thay số ta đuợc n=tan60
Hay n=1,73
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
(n)
23
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Củng cố bài học
1. Phát biểu : Định luật khúc xạ ánh
sáng ?
2. Viết biểu thức định luật này ?
3. Chiết suất tỉ đối; Chiết suất tuyệt đối ?
4. Phát biểu tính thuận nghịch của sự truyền ánh sáng ?

Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
24
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Nhiệm vụ về nhà :
1. Học bài cũ.
2. Làm các bài tập 7,8,9,10. SGK.
3. Chuẩn bị trước bài mới : bài 27 “Phản xạ toàn phần” .
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
25
Bài 26 _ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
TIẾT HỌC KẾT THÚC
CẢM ƠN SỰ THEO DÕI CỦA CÔ VÀ CÁC BẠN