Bài 26. Khúc xạ ánh sáng

1
XIN CHÀO QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ LỚP 11A10
GIÁO VIÊN : NGUYỄN THỊ THÙY KHANH
2
GIỚI THIỆU PHẦN HAI: QUANG HÌNH HỌC
ÁNH SÁNG LÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU CỦA QUANG HỌC.

Quang hình học nghiên cứu sự truyền ánh sáng qua các môi trường trong suốt và sự tạo ảnh phương pháp hình học.Từ đó, người ta chế tạo nhiều dụng cụ quang cần thiết cho khoa học và đời sống.
3
4
TP Hồ Chí Minh với ánh sáng rực rỡ trong Lễ hội Chào năm mới 2008
5
Nhạc nước
6
Cầu Mỹ Thuận
7
8

Cùng 1 vị trí đặt mắt: Ở Hình 1,khi chưa có nước trong chén ta không thấy đầu cái thìa.


Ở Hình 2 khi đổ nước vào chén, ta nhìn thấy được đầu cái thìa.

Hiện tượng này được giải thích như thế nào?. Đây là vấn đề ta sẽ nghiên cứu trong chương này.
9
CHƯƠNG VI: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
10
KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
11
NỘI DUNG BÀI HỌC
I.SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG:
1/ Hiện tượng khúc xạ ánh sáng:
2/ Định luật khúc xạ ánh sáng:
II. CHIẾT SuẤT CỦA MÔI TRƯỜNG:
1/ Chiết suất tỉ đối:
2/ Chiết suất tuyệt đối:
III. Tính thuận nghịch của sự truyền ánh sáng:
12
MỜI CÁC EM QUAN SÁT VÍ DỤ SAU
Phương mà cá và mắt người nhìn thấy nhau không nằm trên đường thẳng
Tại sao ta thấy chiếc thìa bị gãy tại điểm tiếp xúc của thìa với mặt nước?
13
Một số khúc xạ ánh sáng trong đời sống
14
15
16
I. S? KH�C X? �NH S�NG:
1.Hiện tượng khúc xạ ánh sáng:
Khỳc x? ỏnh sỏng l� hi?n tu?ng l?ch phuong (góy) c?a cỏc tia sỏng khi truy?n xiờn gúc qua m?t phõn cỏch gi?a hai mụi tru?ng trong su?t khỏc nhau.
17
Xnen (Willebrord Snell) giáo sư toán học và vật lí tại đại học Lây-đen, người đã khám phá ra định luật khúc xạ ánh sáng đồng thời với Đề – các.
Đề-các
18
S
R
I
N
N`
- Tia tới : SI
Tia Khúc xạ : IR
Tia phản xạ : IS’
- Điểm tới : I
Pháp tuyến : NN`
Góc tới : SIN(i)
Góc khúc xạ : RIN’ ( r)
Góc phản xạ: S’IN(i’)
Mặt phẳng tới : (P)
P
2.Định luật khúc xạ ánh sáng:
a.Quy u?c:
S’
i
i’
r
19
2.Định luật khúc xạ ánh sáng:
b. Thớ nghi?m:
Dụng cụ: Đèn chiếu, khối nhựa bán trụ trong suốt, thước đo độ, bảng từ, biến thế nguồn.
Cỏc em quan sỏt thớ nghi?m v� nh?n xột v? gúc khỳc x? n?u ta thay d?i gúc t?i I ?

20
1
2
3
300
450
600
1,462
1,458
1,473
200
290
360
THÍ NGHIỆM VỀ ĐỊNH LUẬT KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
21
Kết quả: Gúc t?i thay d?i thỡ góc khúc xạ cũng thay đổi.


2.Định luật khúc xạ ánh sáng:
22
2.Định luật khúc xạ ánh sáng:
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới(tạo bởi tia tới và pháp tuyến) và ở phía bên kia pháp tuyến so với tia tới.
Với hai môi trường trong suất nhất định, t? s? gi?a Sin gúc t?i(i) v� Sin gúc khỳc x?(r) l� khụng d?i.
Chú ý: Hằng số này phụ thuộc vào cặp môi trường ta xét
S
I
R
n2
n1
23
Kết quả đo i và r tương ứng
trong thí nghiệm
I-SỰ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
2. Định luật khúc xạ ánh sáng:
Bảng 1
Thí nghiệm:
Khảo sát sự thay đổi của r theo i:
24
II.CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƯỜNG:
1.ChiÕt suÊt tØ ®èi:
Tõ:
n21: Gọi là chiết suất tỉ đối của môi trường (2) so với môi trường (1).
25
n21 > 1→ i > r:
Tia khúc xạ lệch gần pháp tuyến hơn.Môi trường (2) chiết quang hơn môi trường (1)
n21 < 1→ i < r:
Tia khúc xạ lệch xa pháp tuyến hơn.Môi trường (2) chiết quang kém hơn môi trường (1)
B
A
26
2.Chiết suất tuyệt đối:
Chiết suất tuyệt đối (chiết suất) của một môi trường là chiết suất tỉ đối của môi trường đó so với chân không.
Chiết suất của chân không là 1; Của không khí là 1,000293.
27
*Đặc điểm:

n2: Chiết suất tuyệt đối của môi trường (2).
n1: Chiết suất tuyệt đối của môi trường (1).
+ Mọi môi trường trong suốt đều có chiết suất tuyệt đối lớn hơn 1.
+ Mối liện hệ:
28
- Từ (1) và (2):
29
Trả lời các câu hỏi C1, C2 ?
30
C2: i = 00
i=00
r=00
C1: i <100:
Vậy ánh sáng truyền thẳng
31
n1
n2
n3
i1
r1
i2
r2
i3
r3
Trả lời câu C3?
n1sini1 = n2sini2 =....nnsinin
32
III. TÍNH THUẬN NGHỊCH CỦA SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG:
S
I
R
Khúc xạ ánh sáng:
ánh sáng có thể truyền
theo hướng SIR hoặc RIS
n1
n2
33
S
I
S`
Phản xạ ánh sáng:
ánh sáng có thể truyền
theo hướng SIS` hoặc S`IS
34
- Truyền thẳng ánh sáng:
B
Hay tính thuận nghịch của sự truyền ánh sáng:
35

III.Tớnh thu?n ngh?ch c?a s? truy?n ỏnh sỏng:
A/s truyền đi theo đường nào thì cũng truyền ngược lại theo đường đó
36
S
R
i
N
N`
P
Bài tập ví dụ:
i’
r
I
n
R
S’
Theo đề bài: i’+ r = 900
Suy ra: i + r = 900
ĐLKXAS: n.Sini = Sinr
suy ra:
n = Sinr / Sini = tanr = 1.73
vì Sini = Cosr
37
Chiết suất của một số môi trường (200C)
Bảng 26.2
38
Nếu ai không biết hiện tượng khúc xạ, họ thường ước lượng nhầm độ sâu của nước. Đặc biệt là các em nhỏ cần lưu ý khi tập bơi , vì qua con mắt của chúng ta đáy sông hồ, suối, bể bơi… hình như nông hơn 1/3 độ sâu thực của nó. Nếu tin vào độ sâu đó có thể sẽ gặp nguy hiểm.
39
40
CỦNG CỐ:
I. Sự khúc xạ ánh sáng:
1.Hiện tượng khúc xạ ánh sáng:
Khúc xạ ánh sáng là hiện tượng lệch phương (gãy) của các tia sáng khi truyền xiên góc qua mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt khác nhau.
41
2.Định luật khúc xạ ánh sáng:
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới ở phía bên kia pháp tuyến so với tia tới.
Với hai môi trường trong suất nhất định:
42
II.Chiết suất của môi trường:
1.ChiÕt suÊt tØ ®èi:


2.Chiết suất tuyệt đối:
Chiết suất tuyệt đối (chiết suất) của một môi trường là chiết suất tỉ đối của môi trường đó so với chân không.
43

III.Tớnh thu?n ngh?ch c?a s? truy?n ỏnh sỏng:
A/s truyền đi theo đường nào thì cũng truyền ngược lại theo đường đó
44
Câu 1 : Chọn câu sai khi nói về hiện tượng khúc xạ
Hi?n tu?ng kh�c x? luơn x?y ra khi �nh s�ng truy?n t? mơi tru?ng trong su?t n�y sang mơi tru?ng trong su?t kh�c
? hi?n tu?ng kh�c x? khi gĩc t?i b�, gĩc kh�c x? t? l? v?i gĩc t?i
? hi?n tu?ng kh�c x? t? s? luơn ph? thu?c v?i b?n ch?t hai mơi tru?ng
Tia kh�c x? v� tia ph?n x? cĩ m?t d?c di?m chung
A
B
C
D
Sinr
Sini
45
Câu 2 : Chọn câu đúng nhất khi nói về chiết suất tỉ đối giữa 2 môi trường T&KX
Bằng tỉ số giữa chiết suất tuyệt đối của hai môi trường đó.
Luôn lớn hơn 1
Luôn nhỏ hơn 1
Bằng hiệu số giữa chiết suất tuyệt đối của hai môi trường đó.
A
B
C
D
46
Câu 3 : Chọn câu đúng nhất khi nói về chiết suất tuyệt đối của một môi trường vật chất
= 1
> 1
< 1
= 0
A
B
C
D
47
Câu 4 : Chọn những hình sai
a.
b. n1>n2
c. n148
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN

QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM