Bài 26. Hoạt động ngữ văn: Thi làm thơ năm chữ

Em hãy đọc thuộc khổ thơ đầu trích trong bài “Đêm nay Bác không ngủ” (Minh Huệ)? Bài thơ này được viết theo thể thơ gì?
KIỂM TRA BÀI CŨ
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN:
THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
TUẦN:29
TIẾT:108
I/ ĐẶC ĐIỂM THƠ NĂM CHỮ
ĐOẠN 1:
Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm

Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng

Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộn
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng…
( Minh Huệ )
ĐOẠN 2:
Mỗi năm hoa đào nở
Lại thấy ông đồ già
Bày mực tàu giấy đỏ
Bên phố đông người qua.

Bao nhiêu người thuê viết
Tấm tắc ngợi khen tài:
“Hoa tay thảo những nét
Như phượng múa rồng bay”.

Nhưng mỗi năm mỗi vắng
Người thuê viết nay đâu?
Giấy đỏ buồn không thắm
Mực đọng trong nghiên sầu…
( Vũ Đình Liên)
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN:
THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
TUẦN:29
TIẾT:108
I/ ĐẶC ĐIỂM THƠ NĂM CHỮ
ĐOẠN 3:
Em đi như chiều đi
Gọi chim vườn bay hết
Em về tựa mai về
Rừng non xanh lộc biếc
Em ở trời trưa ở
Nắng sáng màu xanh che.
( Chế Lan Viên)
ĐOẠN 4:
Mặt trời chỉ có một
Mọc lên để làm ngày

Người có hai bàn tay
Sinh ra mà làm việc

Một sau và hai trước
Kìa, ba bánh xích lô

Giấc ngủ và giấc mơ
Bốn chân giường người đỡ…
( Vương Trọng)
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN:
THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
TUẦN:29
TIẾT:108
I/ ĐẶC ĐIỂM THƠ NĂM CHỮ
Từ các đoạn thơ trên, em có nhận xét gì về số chữ ở mỗi dòng, cách gieo vần, ngắt nhịp, khổ thơ,số câu?
Vậy để nắm chắc thể thơ năm chữ, em cần chú ý những đặc điểm nào?
- Số chữ: có năm chữ mỗi dòng.
Gieo vần: Vần chân, vần lưng, vần liền, vần cách.
Ngắt nhịp: 2/3 hoặc 3/2 ( linh hoạt )
Khổ thơ: thường mỗi khổ có 4 câu, hoặc 2 câu, hoặc không chia khổ.
Số câu : không hạn định.
Nguồn gốc: từ thể thơ năm tiếng trong thơ ca dân gian như: vè kể chuyện, tục ngữ, hay hát dặm Nghệ - Tĩnh.
Em biết bài thơ nào thuộc thể thơ năm chữ?
Nhận xét đặc điểm của bài thơ đó?
* GHI NHỚ: SGK/105.
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN:
THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
TUẦN:29
TIẾT:108
I/ ĐẶC ĐIỂM THƠ NĂM CHỮ

GHI NHỚ:
Thơ năm chữ là thể thơ mỗi dòng
năm chữ, còn gọi là thơ ngũ ngôn,
có nhịp 3/2 hoặc 2/3.Vần thơ thay
đổi không nhất thiết là vần liên tiếp,
số câu không hạn định.Bài thơ
thường chia khổ, mỗi khổ thường
bốn câu, có khi hai câu hoặc không
chia khổ.
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN:
THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
TUẦN:29
TIẾT:108
I/ ĐẶC ĐIỂM THƠ NĂM CHỮ
Em có nhận xét gì
về đặc điểm
thơ năm chữ với thơ
bốn chữ?
Thơ năm chữ khác với thơ
ngũ ngôn đời Đường
( Trung Quốc) ở chỗ: Thơ 5
chữ hiện đại vần, nhịp thay
đổi theo cảm xúc. Đặc biệt
cách ngắt nhịp linh hoạt.
Còn thơ ngũ ngôn cổ
điển có niêm luật chặt chẽ.
Thơ 4 chữ
Thơ 5 chữ

Đều có nguồn gốc từ thơ ca dân gian.
-Số chữ: có 5 chữ
-Gieo vần: vần chân
vần lưng, vần liền,
vần cách.
- Ngắt nhịp: 2/3,3/2
-Khổ thơ:có 4câu/khổ, 2 câu/khổ, hoặc không chia khổ.
- Có 4 chữ
- Gieo vần: cũng có cách gieo vần như thơ năm chữ.
- Ngắt nhịp: 2/2
- khổ thơ: có 4 câu/khổ, 2 câu/ khổ.
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN:
THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
TUẦN:29
TIẾT:108
I/ ĐẶC ĐIỂM THƠ NĂM CHỮ
II/ THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
1/ Thi làm thơ năm chữ theo mô phỏng:
Cô đưa ra một đoạn thơ còn thiếu các từ vần chân.Hãy điền từ thích hợp sao cho hợp vần?
Trung thu đón trăng sáng
Trời bỗng mù mịt…
Em thở dài ngao ngán
Trăng ướt nhòe, buồn… !
(Phan Trung Hiếu)
mưa
chưa
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN:
THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
TUẦN:29
TIẾT:108
I/ ĐẶC ĐIỂM THƠ NĂM CHỮ
II/ THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
1/ Thi làm thơ năm chữ theo mô phỏng:
2/ Thi làm thơ năm chữ theo chủ đề:
Mỗi nhóm thảo luận đưa ra bài thơ hay nhất (đã chuẩn bị ở nhà). Đại diện nhóm bình bài thơ đó(Theo chủ đề, vần, nhịp, số chữ) ?
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN:
THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
TUẦN:29
TIẾT:108
I/ ĐẶC ĐIỂM THƠ NĂM CHỮ
II/ THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
1/ Thi làm thơ năm chữ theo mô phỏng:
2/ Thi làm thơ năm chữ theo chủ đề:

Như vây, muốn làm thơ 5 chữ phải chú ý điều gì?
Muốn làm thơ năm chữ phải có cảm
xúc chân thành, trong sáng. Xác định rõ chủ đề và các đặc điểm đặc trưng của thơ năm chữ.
Chú bò tìm bạn

Mặt trời khuất bụi tre
Buổi chiều về nghe mát
Bò ra sông uống nước
Thấy bóng mình ngỡ ai
Bò cười: Chào anh bạn
Lại gặp anh ở đây
Nước đang nằm nhìn mây
Nghe chào, cười khúc khích
Bóng bò chợt tan biến
Bò tưởng bạn đi đâu
Cứ ngoái trước nhìn sau
Ậm ò tìm gọi mãi

dắt
Hôm
qua
em
đến
trường
Mẹ
tay
từng
bước
Hãy sắp xếp lại từng câu sao cho phù hợp?
nay
lên
nương
CỦNG CỐ
Một mình
lớp
Hôm qua em đến trường
Mẹ dắt tay từng bước
Hôm nay mẹ lên nương
Một mình em đến lớp…
( Nguyễn Văn Tý)
Tiết 108- THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
Củng cố.
Tiết học hôm nay các em cần nắm những nội dung sau:
Đặc điểm thể thơ năm chữ.
-Mỗi dòng có năm chữ.
-Nhịp : 3/2 hoặc 2/3.
-Vần thơ :chân, liền hoặc chân, cách.
Mỗi khổ thường bốn câu, có khi hai câu hoặc không chia khổ.
dắt
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN:
THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
TUẦN:29
TIẾT:108
Hôm
qua
em
đến
trường
Mẹ
tay
từng
bước
Hãy sắp xếp lại từng câu sao cho phù hợp?
nay
lên
nương
CỦNG CỐ
Một mình
lớp
Hôm qua em đến trường
Mẹ dắt tay từng bước
Hôm nay mẹ lên nương
Một mình em đến lớp…
( Nguyễn Văn Tý)

Ghi nhớ đặc điểm của thể thơ 5 chữ.
Tiếp tục tập làm thơ 5 chữ.
- Chuẩn bị bài sau: “Cây tre Việt Nam”.
Hướng dẫn học bài