Bài 26. Hoạt động ngữ văn: Thi làm thơ năm chữ

KIỂM TRA BÀI CŨ
Em hãy đọc thuộc lòng bốn khổ thơ đầu trong bài thơ “Lượm” của Tố Hữu. Bài thơ này được viết theo thể thơ gì?
HOAT ĐỘNG NGỮ VĂN:
THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
TIẾT 108:
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN:
THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
TIẾT 108:
I/ ĐẶC ĐIỂM THƠ NĂM CHỮ
ĐOẠN 1:
Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm

Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng

Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng…
( Minh Huệ )
ĐOẠN 2:
Mỗi năm hoa đào nở
Lại thấy ông đồ già
Bày mực tàu giấy đỏ
Bên phố đông người qua.

Bao nhiêu người thuê viết
Tấm tắc ngợi khen tài:
“Hoa tay thảo những nét
Như phượng múa rồng bay”.

Nhưng mỗi năm mỗi vắng
Người thuê viết nay đâu?
Giấy đỏ buồn không thắm
Mực đọng trong nghiên sầu…
( Vũ Đình Liên)
ĐOẠN 3:
Em đi như chiều đi
Gọi chim vườn bay hết
Em về tựa mai về
Rừng non xanh lộc biếc
Em ở trời trưa ở
Nắng sáng màu xanh che.
( Chế Lan Viên)
ĐOẠN 4:
Mặt trời chỉ có một
Mọc lên để làm ngày

Người có hai bàn tay
Sinh ra mà làm việc

Một sau và hai trước
Kìa, ba bánh xích lô

Giấc ngủ và giấc mơ
Bốn chân giường người đỡ…
( Vương Trọng)
DO?N 1:
Anh d?i vi�n nhìn B�c
C�ng nhìn l?i c�ng thuong
Ngu?i cha m�i tĩc b?c
D?t l?a cho anh n?m

R?i B�c di d�m chan
T?ng ngu?i t?ng ngu?i m?t
S? ch�u mình gi?t th?t
B�c nhĩn ch�n nh? nh�ng

Anh d?i vi�n mo m�ng
Nhu n?m trong gi?c m?ng
Bĩng B�c cao l?ng l?ng
?m hon ng?n l?a h?ng.
(Minh Hu? )
ĐOẠN 2:
Mỗi năm hoa ñaøo nở
Lại thấy oâng đồ già
Baøy mực taøu giấy đỏ
Beân phố đoâng người qua.

Bao nhieâu người thueâ viết
Tấm tắc ngợi khen taøi
“Hoa tay thảo những neùt
Như phượng muùa rồng bay”.

Nhưng mỗi năm mỗi vắng
Người thueâ viết nay ñaâu?
Giấy đỏ buồn khoâng thắm
Mực đọng trong nghieân sầu…
( Vũ ĐìnhLiên )
DO?N 3:
Em di nhu chi?u di
G?i chim vu?n bay h?t
Em v? t?a mai v?
R?ng non xanh l?c bi?c
Em ? tr?i trua ?
N?ng s�ng m�u xanh che.
( Ch? Lan Vi�n)
Hãy cho biết số chữ mỗi dòng, vaàn, nhòp, cách chia khoå thô ?
DO?N 1:
Anh d?i vi�n nhìn B�c
C�ng nhìn l?i c�ng thuong
Ngu?i cha m�i tĩc b?c
D?t l?a cho anh n?m

R?i B�c di d�m chan
T?ng ngu?i t?ng ngu?i m?t
S? ch�u mình gi?t th?t
B�c nhĩn ch�n nh? nh�ng

Anh d?i vi�n mo m�ng
Nhu n?m trong gi?c m?ng
Bĩng B�c cao l?ng l?ng
?m hon ng?n l?a h?ng.
(Minh Hu? )
ĐOẠN 2:
Mỗi năm hoa ñaøo nở
Lại thấy oâng đồ già
Baøy mực taøu giấy đỏ
Beân phố đoâng người qua.

Bao nhieâu người thueâ viết
Tấm tắc ngợi khen taøi
“Hoa tay thảo những neùt
Như phượng muùa rồng bay”.

Nhưng mỗi năm mỗi vắng
Người thueâ viết nay ñaâu?
Giấy đỏ buồn khoâng thắm
Mực đọng trong nghieân sầu…
( Vũ ĐìnhLiên )
DO?N 3:
Em di nhu chi?u di
G?i chim vu?n bay h?t
Em v? t?a mai v?
R?ng non xanh l?c bi?c
Em ? tr?i trua ?
N?ng s�ng m�u xanh che.
( Ch? Lan Vi�n)
Bài thơ thu?ng chia khổ, cĩ khi khơng chia, mỗi khổ có bốn câu, mỗi câu năm ch? �-Vần chân: Vần liền, vần cách
-Nhịp 3/2 hoặc 2/3
Hãy cho bi?t s? ch? m?i dịng, vần, nhịp, chia kh? tho, ?




































Doạn 4.
Mặt trời chỉ có một
Mọc lên để làm ngày

Người có hai bàn tay
Sinh ra mà làm việc

Một sau và hai trước
Kìa, ba bánh xích lô

Giấc ngủ và giấc mơ
Bốn chân giường người đỡ...
( Vương Trọng)
Vần chân : Vần liền
Nhịp: 2/3, 3/2, 1/2/2
Khổ thơ : Mỗi khổ 2 câu
Hãy chỉ ra những chữ cùng vần, nhịp, cách chia khổ ?
Thể thơ này có nguồn gốc từ đâu?
Thơ ca dân gian: Vè, tục ngữ, ca dao, dân ca…
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN:
THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
TIẾT 108:
I/ ĐẶC ĐIỂM THƠ NĂM CHỮ
Vậy em hãy cho biết đặc điểm thể thơ năm chữ ?
Số chữ:Mỗi dòng có năm chữ (ngũ ngôn)
Gieo vần: Vần chân, vần lưng, vần liền, vần cách.
Ngắt nhịp: 2/3 hoặc 3/2 ( linh hoạt )
Khổ thơ: Mỗi khổ có 4 câu, hoặc 2 câu, hoặc không chia khổ.
Số câu : không hạn định.
Nguồn gốc: từ thơ ca dân gian như:
vè, tục ngữ, ca dao dân ca…
Em còn biết bài thơ nào thuộc thể thơ năm chữ?
Hãy đọc lên
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN:
THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
TIẾT 108:
I/ ĐẶC ĐIỂM THƠ NĂM CHỮ
GHI NHỚ SGK/ 105
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN:
THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
TIẾT 108:
I/ ĐẶC ĐIỂM THƠ NĂM CHỮ

II/ THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
1/ Thi làm thơ năm chữ theo mô phỏng:
Em hãy xác định vần và nhịp của đoạn thơ này?
Mặt trời càng lên tỏ
Bông lúa chín thêm vàng
Sương treo đầu ngọn cỏ
Sương lại càng long lanh
Bay vút tận trời xanh
Chiền chiện cao tiếng hót.
(Trần Hữu Thung)
Mô phỏng đoạn thơ này và làm một đoạn thơ năm chữ có vần,nhịp tương tự?
Có chú bé loắt choắt
Mang cái xắc xinh xinh
Cái chân đi thoăn thoắt
Với cái đầu nghênh nghênh
Mũ ca lô đội lệch
Mồm thì huýt sáo vang
Chú như con chim chích
Nhảy nhót trên đường vàng.
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN:
THI LAØM THƠ NĂM CHỮ
I/ ĐẶC ĐIỂM THƠ NĂM CHỮ
Mặt trời càng lên tỏ
Bông lúa chín thêm vàng
Sương treo đầu ngọn cỏ
Sương lại càng long lanh
Bay vút tận trời xanh
Chiền chiện cao tiếng hót.
(Trần Hữu Thung)
II/ THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
1/ Thi laøm thơ năm chữ theo moâ phỏng:
TIẾT 108:
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN:
THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
TIẾT 108:
I/ ĐẶC ĐIỂM THƠ NĂM CHỮ
II/ THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
1/ Thi làm thơ năm chữ theo mô phỏng:
Đây là một đoạn thơ còn thiếu các từ vần chân.Hãy điền từ thích hợp sao cho hợp vần?
Trung thu đón trăng sáng
Trời bỗng mù mịt…
Em thở dài ngao ngán
Trăng ướt nhòe, buồn… !
(Phan Trung Hiếu)
mưa
chưa
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN:
THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
TIẾT 108:
I/ ĐẶC ĐIỂM THƠ NĂM CHỮ
II/ THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
1/ Thi làm thơ năm chữ theo mô phỏng:
2/ Thi làm thơ năm chữ theo chủ đề:
Mỗi nhóm thảo luận đưa ra bài thơ hay nhất (đã chuẩn bị ở nhà). Đại diện nhóm trình bày bài thơ đó(Theo chủ đề, vần, nhịp, khổ thơ) ?
Ánh trăng càng sáng tỏ
Những đám mây nhẹ qua
Như những bông hoa nhỏ
Nở giữa bầu trời xa
Làng quê em đẹp quá!
Yêu biết mấy, tự hào.
(sáng tác)
Như vây, muốn làm thơ năm chữ ta cần phải chú ý:
-phải có cảm xúc chân thành, trong sáng.
-Xác định rõ chủ đề và các đặc điểm đặc trưng của thơ năm chữ.
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN:
THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
TIẾT 108:
I/ ĐẶC ĐIỂM THƠ NĂM CHỮ
II/ THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
1/ Thi làm thơ năm chữ theo mô phỏng:
2/ Thi làm thơ năm chữ theo chủ đề:
ĐẶC ĐIỂM
CÁCH GIEO VẦN
THI LÀM THƠ
Nhiều dòng, mỗi dòng 5 chữ
Ngắt nhịp 2/3,hoặc 3/2
Vần thơ không thay đổi, không nhất thiết là vần liên tiếp
Vần chân, lưng, liền, cách….
Theo mô phỏng
Theo đề tài
Khổ thơ: Mỗi khổ bốn câu, hai câu hoặc không chia khổ
THƠ NĂM CHỮ
HỆ THỒNG BÀI HỌC BẰNG BẢN ĐỒ TƯ DUY
dắt
Hôm
qua
em
đến
trường
Mẹ
tay
từng
bước
nay
lên
nương
Một mình
lớp
Hôm qua em đến trường
Mẹ dắt tay từng bước
Hôm nay mẹ lên nương
Một mình em đến lớp…
( Nguyễn Văn Tý)
CỦNG CỐ
Hãy sắp xếp lại từng câu sao cho phù hợp theo thể thơ năm chữ
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN:
THI LÀM THƠ NĂM CHỮ
TIẾT 108:
I/ ĐẶC ĐIỂM THƠ NĂM CHỮ
Em hãy so sánh về
đặc điểm thơ năm chữ
với thơ bốn chữ?
Thơ năm chữ khác với thơ
ngũ ngôn đời Đường
( Trung Quốc) ở chỗ: Thơ 5
chữ hiện đại vần, nhịp thay
đổi theo cảm xúc. Đặc biệt
cách ngắt nhịp linh hoạt.
Còn thơ ngũ ngôn cổ
điển có niêm luật chặt chẽ.
Thơ 4 chữ
Thơ 5 chữ

Đều có nguồn gốc từ thơ ca dân gian.
-Số chữ: có 5 chữ
-Gieo vần: vần chân
vần lưng, vần liền,
vần cách.
- Ngắt nhịp: 2//3, 3//2
-Khổ thơ:có 4câu /khổ, 2 câu/khổ, hoặc không chia khổ.
- Có 4 chữ
- Gieo vần: cách gieo vần như thơ năm chữ.
- Ngắt nhịp: 2/2
- khổ thơ: có 4 câu/khổ, 2 câu/ khổ.
Hướng dẫn tự học
Học thuộc bài .
Chuẩn bị bài mới : “Cây tre Việt Nam”
Tìm ñaïi yù vaø boá cuïc baøi vaên
*Nhớ đặc diểm về vần, nhịp của thơ năm chữ
*Sưu tầm một số thơ năm chữ
*Taäp saùng taùc baøi thô naêm chöõ.