Bài 26. Cây tre Việt Nam

Chào mừng các thầy cô về dự giờ thao giảng
Ngữ văn lớp 6
Tr­ưêng Trung häc c¬ së Thụy An
Nguười thực hiện: Lờ D?i Duong
1. Tác giả - tác phẩm
Tác giả:
- (1925-1991) tên khai sinh là Hà Văn Lộc, quê ở Tây Hồ, Hà Nội.
- Là nhà báo xuất sắc; ông viết nhiều bút kí, thuyết minh phim.
- Được huân chưuơng độc lập hạng nhì, huy chưuơng G.Phu - xích của hội nhà báo quốc tế
b. Tác phẩm:
- Viết năm 1955, bài viết là lời bình cho bộ phim " Cây tre Việt Nam" của nhà điện ảnh Ba Lan. Bộ phim ca ngợi cuộc kháng chiến chống Pháp của dân tộc ta.
Cây tre Việt Nam
Thép Mới
Tiết 99:
Đọc - tìm hiểu chung
- Bố cục
Gồm bốn phần:
Phần 1: Từ đầu cho đến "Chí khí nhưu nguười" - Giới thiệu chung về cây tre Việt Nam.
Phần 2: Tiếp đến "chung thuỷ": - Cây tre gắn bó với con ngưuời trong cuộc sống lao động và sinh hoạt
Phần 3: Từ câu tiếp đến "anh hùng chiến đấu": -tre trong chiến đấu bảo vệ quê huương.
Phần 4: Phần còn lại: Tre trong hiện tại và tưuơng lai
2. Đọc - chú thích.
Chú thích: Một thế kỉ "văn minh", "khai hoá": chỉ thời kì thực dân Pháp đô hộ nuước ta, cách nói mỉa mai, vì bọn Thực dân Pháp thưuờng rêu rao là đã "khai hoá văn minh" cho các xứ thuộc địa.
II. Đọc - hiểu văn bản

1. Giới thiệu chung về cây tre.
Là ngưuời bạn thân của nông dân Việt Nam, bạn thân của nhân dân Việt Nam.
Nưuớc Việt Nam xanh muôn ngàn cây lá khác nhau. Cây nào cũng đẹp, cây nào cũng quý, nhuưng thân thuộc nhất vẫn là tre nứa. Tre Đồng Nai, nứa Việt Bắc, tre ngút ngàn Điện Biên Phủ, luỹ tre thân mật làng tôi. đâu đâu ta cũng có nứa tre làm bạn.




Tre, nứa, trúc , mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhuưng cùng một mầm non măng mọc thẳng . Vào đâu tre cũng sống, ở đâu tre cũng xanh tốt. Dáng tre vưuơn mộc mạc, màu tre tưuơi nhũn nhặn. Rồi tre lớn lên cứng cáp, dẻo dai, vững chắc. Tre trông thanh cao, giản dị, chí khí như ngưuời

2. Tre trong cuộc sống lao động, sinh hoạt
Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm thôn. Dưuới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình mái chùa cổ kính. Dưuới bóng tre xanh ta gìn giữ một nền văn hoá lâu đời. Duưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời, ngưuời dân cày Việt Nam dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng, khai hoang. Tre ăn ở với ngưuời đời đời, kiếp kiếp
* Trong cuộc sống
* Trong lao động
Tre, nứa, mai, vầu giúp nguười trăm nghìn công việc khác nhau. Tre là cánh tay của ngưuời nông dân:
Cánh đồng ta năm đôi ba vụ
Tre với nguười vất vả quanh năm.
Tre với nguười nhưu thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ "văn minh", "khai hoá" của thực dân cũng không làm ra đuược một tấc sắt. Tre vẫn còn phải vất vả mãi với nguười. Cối xay tre nặng nề quay, từ nghìn đời nay, xay nắm thóc.
2. Tre trong cuộc sống lao động, sinh hoạt

2. Tre trong cuộc sống lao động, sinh hoạt
* Trong sinh hoạt

2. Tre trong cuộc sống lao động, sinh hoạt
* Trong sinh hoạt

Giang trẻ lạt, buộc mềm, khít chặt nhuư những mối tình quê cái thủa ban đầu thưuờng nỉ non duưới bóng tre, bóng nứa:
Lạt này gói bánh chưung xanh
Cho mai lấy trúc, cho anh lấy nàng.
Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ. Các em bé còn có đồ chơi gì nữa ngoài mấy que truyền đánh chắt bằng tre.
Tuổi già hút thuốc làm vui. Với chiếc điếu cày tre là khoan khoái. Nhớ lại vụ mùa trưuớc, nghĩ đến những mùa sau, hay nghĩ đến một ngày mai sẽ khác.
Suốt một đời ngưuời, từ thủa lọt lòng trong chiếc nôi tre, đến khi nhắm mắt, xuôi tay, nằm trên giưuờng tre, tre với mình, sống có nhau, chết có nhau, chung thuỷ.
Lạt này gói bánh chưung xanh
Cho mai lấy trúc, cho anh lấy nàng.


2. Tre trong cuộc sống lao động, sinh hoạt
* Trong sinh hoạt

2. Tre trong cuộc sống lao động, sinh hoạt
* Trong sinh hoạt

Giang trẻ lạt, buộc mềm, khít chặt nhuư những mối tình quê cái thủa ban đầu thuường nỉ non duưới bóng tre, bóng nứa:
Lạt này gói bánh chuưng xanh
Cho mai lấy trúc, cho anh lấy nàng.
Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ. Các em bé còn có đồ chơi gì nữa ngoài mấy que truyền đánh chắt bằng tre.
Tuổi già hút thuốc làm vui. Với chiếc điếu cày tre là khoan khoái. Nhớ lại vụ mùa trưuớc, nghĩ đến những mùa sau, hay nghĩ đến một ngày mai sẽ khác.
Suốt một đời nguười, từ thủa lọt lòng trong chiếc nôi tre, đến khi nhắm mắt, xuôi tay, nằm trên giuường tre, tre với mình, sống có nhau, chết có nhau, chung thuỷ.
Suốt một đời ngưuời, từ thủa lọt lòng trong chiếc nôi tre, đến khi nhắm mắt, xuôi tay, nằm trên giưuờng tre, tre với mình, sống có nhau, chết có nhau, chung thuỷ.
3. Trong chiến đấu bảo vệ tổ quốc
Người xưa có câu: "Trúc dẫu cháy, đốt ngay vẫn thẳng". Tre là thẳng thắn, bất khuất! Ta kháng chiến, tre lại là đồng chí chiến đấu của ta. Tre vốn cùng ta làm ăn, lại vì ta mà cùng ta đánh giặc.
Buổi đầu, không một tấc sắt trong tay, tre là tất cả, tre là vũ khí. Muôn ngàn đời biết ơn chiếc gậy tầm vông đã dựng nên thành đồng tổ quốc! Và sông Hồng bất khuất có cái chông tre.
Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nưuớc, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con ngưuời. Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến dấu!
Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con ngưuời. Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến dấu!
4. Tre trong hiện tại và tưuơng lai
Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê. Nhớ một buổi trưa nào nồm nam cơn gió thổi, khóm tre làng rung lên man mác khúc nhạc đồng quê.
Diều bay, diều lá tre bay luưng trời.
Sáo tre, sáo trúc vang luưng trời..
Gió nâng tiếng sáo, gió nâng cánh diều.
Trời cao lồng lộng, đồng ruộng mênh mông hãy lắng nghe tiếng hát giữa trời cao của trúc của trúc, của tre.
"Tre già măng mọc". Măng mọc trên phù hiệu ở ngực thiếu nhi Việt Nam, lứa măng non của nưuớc Việt Nam dân chủ cộng hoà.
* Trong hiện tại

"Tre già măng mọc". Măng mọc trên phù hiệu ở ngực thiếu nhi Việt Nam, lứa măng non của nưuớc Việt Nam dân chủ cộng hoà.
* Trong tuương lai
Các em , các em rồi đây lớn lên, sẽ quen dần với sắt, thép và xi măng cốt sắt.
Nhuưng, nứa, tre sẽ còn mãi với các em, còn mãi với dân tộc Việt Nam, chia bùi sẻ ngọt của những ngày mai tưuơi hát, còn mãi với chúng ta, vui hạnh phúc, hoà bình.
Ngày mai, trên đất nưuớc này, sắt, thép có thể nhiều hơn tre, nứa. Nhưung, trên đuường truường ta dấn bưuớc, tre xanh vẫn là bóng mát. Tre vẫn mang khúc nhạc tâm tình. Tre càng tươi những cổng chào thắng lợi. Những chiếc đu tre vẫn dưuớn lên bay bổng. Tiếng sáo diều tre cao vút mãi.
Cây tre Việt Nam! Cây tre xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thuỷ chung, can đảm. Cây tre mang những đức tính của nguời hiền là tuượng truưng cao quý của dân tộc Việt Nam
* Tổng kết
1. Nghệ thuật: Cảm xúc dồi dào; nhịp điệu chi tiết, hình ảnh chọn lọc phong phú, mang tính biểu tưuợng
- Phép nhân hoá đưuợc sử dụng rộng rãi, triệt để, xen vào câu văn xuôi thơ, ca dao, có vần

2. Nội dung: Cây tre là ngưuời bạn thân thiết lâu đời của nguười nông dân và nhân dân Việt Nam. Cây tre cú vẻ đẹp bình dị và nhiều phẩm chất quý báu. Cây tre đã trở thành biểu tưuợng của đất nưuớc Việt Nam, dân tộc Việt Nam
C. Hoạt động thực hành.
Em hãy tìm một số câu tục ngữ, ca dao, thơ truyện cổ tích Việt Nam có nói đến cây tre. ý nghĩa của hình ảnh cây tre qua câu tục ngữ, ca dao, câu thơ, truyện cổ đó.
D. Hoạt động ứng dụng
? Tìm những hình ảnh có biểu tuượng cây tre trong đời sống. Cây tre có ý nghĩa gì trong đời sống văn hoá tinh thần của dân tộc trong cuộc sống hôm nay.
Hướng dẫn về nhà.

-
Học bài, hiểu đưuợc giá trị nghệ thuật và nội dung của văn bản.
Soạn bài: "Câu trần thuật đơn"
các em học sinh chăm ngoan- học giỏi
Chúc các thầy cô
Mạnh khoẻ