Bài 26. Cây tre Việt Nam

Chào mừng quý Thầy cô và các em học sinh đến tham dự buổi học
KIỂM TRA BÀI CŨ
Nêu ý nghĩa của văn bản “Cô Tô”.
- Trong các cảnh được miêu tả ở văn bản “Cô Tô”, em thích cảnh nào nhất? Vì sao?
Tiết 109: VĂN BẢN:
Cây tre Việt Nam
(Thép Mới)
I - TÌM HIỂU CHUNG:
1. Tác giả:
- Thép Mới (1925-1991), tên khai sinh là Hà Văn Lộc, quê ở Hà Nội.
- Ngoài viết báo, ông còn viết nhiều bút kí, thuyết minh phim.
“Cây tre Việt Nam” là lời bình cho bộ phim cùng tên của nhà điện ảnh Ba Lan ca ngợi cuộc kháng chiến chống Pháp của dân tộc ta.
2. Tác phẩm:
Em hãy nêu vài nét về tác giả và tác phẩm “Cây tre Việt Nam”
Cây tre Việt Nam (Thép Mới)
I - TÌM HIỂU CHUNG:
1. Tác giả:
Thép Mới (1925-1991), tên khai sinh là Hà Văn Lộc, quê ở Hà Nội.
- Ngoài viết báo, ông còn viết nhiều bút kí, thuyết minh phim.
“Cây tre Việt Nam” là lời bình cho bộ phim cùng tên của nhà điện ảnh Ba Lan ca ngợi cuộc kháng chiến chống Pháp của dân tộc ta.
2. Tác phẩm:
Văn bản nêu lên vẻ đẹp, phẩm chất và vai trò của tre đối với đời sống và tinh thần của người Việt Nam trong lao động, trong chiến đấu ở quá khứ, hiện tại và tương lai.
HƯỚNG DẪN ĐỌC
Đọc to, rõ, ngừng nghỉ đúng nơi, đúng chỗ.
- Nhấn mạnh các động từ, tính từ miêu tả và các hình ảnh nhân hóa, so sánh.
- Chú ý nhịp điệu và tính nhạc của bài văn.
Đại ý của văn bản là gì?
Cây tre Việt Nam (Thép Mới)
I - TÌM HIỂU CHUNG:
1. Tác giả:
- Thép Mới (1925-1991), tên khai sinh là Hà Văn Lộc, quê ở Hà Nội.
- Ngoài viết báo, ông còn viết nhiều bút kí, thuyết minh phim.
“Cây tre Việt Nam” là lời bình cho bộ phim cùng tên của nhà điện ảnh Ba Lan ca ngợi cuộc kháng chiến chống Pháp của dân tộc ta.
2. Tác phẩm:
Em hãy chia bố cục của bài văn
Bố cục: ba phần:
- Đoạn 1: “Cây tre… như người”
-> Vẻ đẹp và phẩm chất của cây tre
- Đoạn 2: “nhà thơ… của trúc, của tre”
-> Vai trò và sự gắn bó của tre với con người Việt Nam.
- Đoạn 3: còn lại.
-> Tre trong hiện tại và tương lai.
Cây tre Việt Nam (Thép Mới)
II – PHÂN TÍCH VĂN BẢN:
1. Vẻ đẹp và phẩm chất của cây tre:
II – PHÂN TÍCH VĂN BẢN:
1. Vẻ đẹp và phẩm chất của cây tre:
I - TÌM HIỂU CHUNG:
Cây tre Việt Nam (Thép Mới)
Tác giả đã miêu tả và giới thiệu cây tre bằng những chi tiết, câu văn nào?
XEM LẠI ĐOẠN VĂN: “Cây tre là người bạn thân… như người”
Cây tre Việt Nam (Thép Mới)
II – PHÂN TÍCH VĂN BẢN:
Từ những chi tiết vừa tìm được, em thấy cây tre có vẻ đẹp như thế nào?
I - TÌM HIỂU CHUNG:
Vẻ đẹp: mộc mạc, nhũn nhặn.
Em hiểu mộc mạc, nhũn nhặn nghĩa là gì?
- Mộc mạc: chất phác, tự nhiên, đơn giản.
- Nhũn nhặn: thái độ khiêm tốn, nhún nhường, ở đây nói về màu xanh bình dị, tươi mà không rực rỡ của tre.
... đâu đâu ta cũng có nứa tre làm bạn.
-…mầm non măng mọc thẳng.
Vào đâu tre cũng sống, ở đâu tre cũng xanh tốt.
Dáng tre vươn mộc mạc, màu tre tươi nhũn nhặn.
Rồi tre lớn lên, cứng cáp, dẻo dai, vững chắc.
1. Vẻ đẹp và phẩm chất của cây tre:
II – PHÂN TÍCH VĂN BẢN:
Phẩm chất:
I - TÌM HIỂU CHUNG:
Vẻ đẹp: mộc mạc, nhũn nhặn
Em hiểu gì về đặc điểm vừa cứng cáp, vừa dẻo dai, vững chắc của tre ?
Cây tre Việt Nam (Thép Mới)
+ Cần cù,
Bài văn nêu lên những đặc điểm, phẩm chất nào của tre?
+ Cứng cáp, dẻo dai, vững chắc,
- ... đâu đâu ta cũng có nứa tre làm bạn.
- Vào đâu tre cũng sống, ở đâu tre cũng xanh tốt.
“Ở đâu tre cũng xanh tươi
Cho dù đất sỏi đất vôi bạc màu!
Có gì đâu, có gì đâu
Mỡ màu ít, chắt dồn lâu hóa nhiều
Rễ siêng không ngại đất nghèo…”
(Nguyễn Duy)
…mầm non măng mọc thẳng.
- Như tre mọc thẳng, con người không chịu khuất.
- “Trúc dẫu cháy, đốt ngay vẫn thẳng”
1. Vẻ đẹp và phẩm chất của cây tre:
bất khuất.
II – PHÂN TÍCH VĂN BẢN:
Phẩm chất:
+ Cần cù, bất khuất
+ Cứng cáp, dẻo dai, vững chắc
I - TÌM HIỂU CHUNG:
Vẻ đẹp: mộc mạc, nhũn nhặn
Cây tre Việt Nam (Thép Mới)
Tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ gì khi miêu tả, giới thiệu về tre?
Tác dụng của các phép tu từ so sánh và nhân hóa trong việc giới thiệu, miêu tả tre?
+ Thanh cao, giản dị, chí khí như người.
Với vẻ đẹp và phẩm chất đáng quí, tre đã được tác giả nhận xét như thế nào? Em nghĩ gì về nhận xét ấy?
1. Vẻ đẹp và phẩm chất của cây tre:
=> Tre là tượng trưng cao quý cho con người Việt Nam.
-> So sánh, nhân hóa chọn lọc.
mộc mạc
nhũn nhặn
chí khí
giản dị
Thanh cao
II – PHÂN TÍCH VĂN BẢN:
1. Vẻ đẹp và phẩm chất của tre:
I - TÌM HIỂU CHUNG:
2. Vai trò và sự gắn bó của tre với con người Việt Nam:
a) Trong đời sống và lao động:
XEM LẠI ĐOẠN VĂN: “Nhà thơ… chung thủy”
THẢO LUẬN NHÓM:
Tìm những chi tiết, hình ảnh thể hiện sự gắn bó của tre với con người trong cuộc sống hằng ngày và trong lao động.
Nhóm A: Tìm những chi tiết, hình ảnh thể hiện sự gắn bó của tre với con người trong cuộc sống hằng ngày
- Nhóm B: Tìm những chi tiết, hình ảnh thể hiện sự gắn bó của tre với con người trong lao động
Cây tre Việt Nam (Thép Mới)
Tre là tượng trưng cao quý cho con người Việt Nam.
-> So sánh, nhân hóa chọn lọc.
THẢO LUẬN NHÓM:
Tìm những chi tiết, hình ảnh thể hiện sự gắn bó của tre với con người trong cuộc sống hằng ngày và trong lao động.
Nhóm A: Tìm những chi tiết, hình ảnh thể hiện sự gắn bó của tre với con người trong cuộc sống hằng ngày
- Nhóm B: Tìm những chi tiết, hình ảnh thể hiện sự gắn bó của tre với con người trong lao động
Cây tre Việt Nam (Thép Mới)
II – PHÂN TÍCH VĂN BẢN:
I - TÌM HIỂU CHUNG:
Cụm từ và cấu trúc “dưới bóng tre…” được lặp lại có tác dụng gì?
2. Vai trò và sự gắn bó của tre với con người Việt Nam:
a) Trong đời sống và lao động:
XEM LẠI ĐOẠN VĂN: “Nhà thơ… chung thủy”
- Tre ăn ở với người, đời đời, kiếp kiếp.
Trong đoạn văn, tác giả đã nhấn mạnh vật dụng nào làm bằng tre?
- Tre giúp người lao động.
1. Vẻ đẹp và phẩm chất của cây tre:
Nêu những hình ảnh, chi tiết thể hiện sự gắn bó của tre với con người trong lao động.
(nhóm B)
II – PHÂN TÍCH VĂN BẢN:
I - TÌM HIỂU CHUNG:
Hình ảnh “cối xay tre nặng nề quay, từ nghìn đời nay, xay nắm thóc” gợi cho em suy nghĩ gì đời sống của người nông dân Việt Nam xưa?
2. Vai trò và sự gắn bó của tre với con người Việt Nam:
a) Trong đời sống và lao động:
XEM LẠI ĐOẠN VĂN: “Nhà thơ… chung thủy”
- Tre ăn ở với người, đời đời, kiếp kiếp.
Cây tre Việt Nam (Thép Mới)
1. Vẻ đẹp và phẩm chất của cây tre:
- Tre giúp người lao động.
(hình ảnh cối xay tre)
II – PHÂN TÍCH VĂN BẢN:
I - TÌM HIỂU CHUNG:
Tác giả đã nhận xét cây tre có mối quan hệ thế nào với mỗi gia đình nông dân Việt Nam?
2. Vai trò và sự gắn bó của tre với con người Việt Nam:
a) Trong đời sống và lao động:
XEM LẠI ĐOẠN VĂN: “Nhà thơ… chung thủy”
- Tre ăn ở với người, đời đời, kiếp kiếp.
“Chung thủy” nghĩa là gì? Tại sao có thể nói tre chung thủy với người?
Cây tre Việt Nam (Thép Mới)
- Tre là người nhà, gắn bó suốt một đời người, chung thủy.
Tác giả sử dụng biện pháp tu từ nào khi nói về sự gắn bó của tre trong đời sống và lao động của con người? Tác dụng của chúng?
-> So sánh, nhân hóa độc đáo.
1. Vẻ đẹp và phẩm chất của cây tre:
- Tre giúp người lao động. (hình ảnh cối xay tre)
II – PHÂN TÍCH VĂN BẢN:
I - TÌM HIỂU CHUNG:
2. Vai trò và sự gắn bó của tre với con người Việt Nam:
a) Trong đời sống và lao động:
XEM LẠI ĐOẠN VĂN: “Như tre mọc thẳng… anh hùng chiến đấu!”
- Tre là đồng chí, tre là vũ khí.
b) Trong chiến đấu bảo vệ Tổ quốc:
Cây tre Việt Nam (Thép Mới)
-> Tre hi sinh để bảo vệ con người.
-> Nhân hóa, so sánh, điệp từ… đặc sắc.
Tre có vai trò gì trong cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ quốc của người Việt Nam?
“Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người.”
1. Vẻ đẹp và phẩm chất của cây tre:
Tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ gì? Tác dụng của biện pháp đó?
- Tre là người nhà, gắn bó suốt một đời người, chung thủy.
-> So sánh, nhân hóa độc đáo
II – PHÂN TÍCH VĂN BẢN:
I - TÌM HIỂU CHUNG:
2. Vai trò và sự gắn bó của tre với con người Việt Nam:
a) Trong đời sống và lao động:
XEM LẠI ĐOẠN VĂN: “Như tre mọc thẳng… anh hùng chiến đấu!”
- Tre là đồng chí, tre là vũ khí.
b) Trong chiến đấu bảo vệ Tổ quốc:
Cây tre Việt Nam (Thép Mới)
-> Tre hi sinh để bảo vệ con người.
Tác giả đã tôn vinh tinh thần xung phong và sự hi sinh để bảo vệ con người của tre bằng danh hiệu cao quý nào?
=> Tre anh hùng chiến đấu!
Theo em, tre có xứng đáng với danh hiệu “Anh hùng chiến đấu” không? Vì sao?
-> So sánh, nhân hóa, điệp từ… đặc sắc.
1. Vẻ đẹp và phẩm chất của cây tre:
- Tre là người nhà, gắn bó suốt một đời người, chung thủy.
-> So sánh, nhân hóa độc đáo
II – PHÂN TÍCH VĂN BẢN:
I - TÌM HIỂU CHUNG:
2. Vai trò và sự gắn bó của tre với con người Việt Nam:
a) Trong đời sống và lao động:
XEM LẠI ĐOẠN VĂN : “Nhạc của trúc… của tre”
- Tre là đồng chí, tre là vũ khí.
b) Trong chiến đấu bảo vệ Tổ quốc:
Cây tre Việt Nam (Thép Mới)
-> Tre hi sinh để bảo vệ con người.
c) Trong đời sống tinh thần:
-> So sánh, nhân hóa, điệp từ … đặc sắc.
1. Vẻ đẹp và phẩm chất của cây tre:
=> Tre anh hùng chiến đấu!
II – PHÂN TÍCH VĂN BẢN:
I - TÌM HIỂU CHUNG:
2. Vai trò và sự gắn bó của tre với con người Việt Nam:
a) Trong đời sống và lao động:
XEM LẠI ĐOẠN VĂN: “Nhạc của trúc… của tre”
Tre làm phong phú thêm đời sống tinh thần của con người, giúp con người thư giãn.
b) Trong chiến đấu bảo vệ Tổ quốc:
c) Trong đời sống tinh thần:
Tre có vai trò gì trong đời sống tinh thần của người Việt?
Cây tre Việt Nam (Thép Mới)
Em hiểu thế nào là “nhạc của trúc, nhạc của tre”?
1. Vẻ đẹp và phẩm chất của cây tre:
II – PHÂN TÍCH VĂN BẢN:
I - TÌM HIỂU CHUNG:
2. Vai trò và sự gắn bó của tre với con người Việt Nam:
a) Trong đời sống và lao động:
Tre làm phong phú thêm đời sống tinh thần của con người, giúp con người thư giãn.
b) Trong chiến đấu bảo vệ Tổ quốc:
c) Trong đời sống tinh thần:
Cây tre Việt Nam (Thép Mới)
1. Vẻ đẹp và phẩm chất của cây tre:
II – PHÂN TÍCH VĂN BẢN:
I - TÌM HIỂU CHUNG:
2. Vai trò và sự gắn bó của tre với con người Việt Nam:
a) Trong đời sống và lao động:
Tre làm phong phú thêm đời sống tinh thần của con người, giúp con người thư giãn.
b) Trong chiến đấu bảo vệ Tổ quốc:
c) Trong đời sống tinh thần:
Cây tre Việt Nam (Thép Mới)
Trong các hình ảnh của cây tre vừa tìm hiểu, em thích hình ảnh nào nhất? Vì sao?
Học bài; tìm thêm dẫn chứng về vai trò của tre với đời sống con người Việt Nam

- Soạn phần tiếp theo và chuẩn bị bài đọc thêm: “Lòng yêu nước”.
1. Vẻ đẹp và phẩm chất của cây tre: