Bài 26. Cây tre Việt Nam

Người soạn :
PHÒNG GD-ĐT HOÀI NHƠN
TRƯỜNG THCS HOÀI CHÂU BẮC
Ngữ Văn 6
Nguyễn Thị Thanh Bình
Tiết:109
Cây tre Việt Nam
Thép Mới
Thép Mới (1925 – 1991) tên khai sinh Hà Văn Lộc, quê ở Hà Nội. Ngoài báo chí, Thép Mới còn viết nhiều bút ký, thuyết minh phim.
1. Tác giả:
I. Giới thiệu tác giả - tác phẩm:
NHÀ VĂN THÉP MỚI
 Tiểu sử:
Tên thật: Hà Văn Lộc.
Sinh năm: 1925
Mất năm: 1991
Nơi sinh: Từ Liêm - Hà Nội.
Bút danh: Thép Mới,
Phượng Kim, Hồng Châu.
Các tác phẩm:
·            Kháng chiến sau luỹ tre, trên đồng lúa (1947)
·           Ý nghĩ người phóng viên kháng chiến (tu1948)
·           Trách nhiệm (1951)
·           Trường Sơn hùng tráng (1967)
·           Điện Biên Phủ, một danh từ Việt Nam (1964)
2. Tác phẩm:
Trình bày hiểu biết của em về văn bản “Cây tre Việt Nam”?
Văn bản “Cây tre Việt Nam” là lời bình cho bộ phim cùng tên của các nhà điện ảnh Ba Lan. Bộ phim ca ngợi cuộc kháng chiến chống Pháp của dân tộc ta.
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Cấu trúc văn bản:
Em hãy nêu đại ý của văn bản?
Cây tre là bạn thân của người nông dân Việt Nam. Tre có mặt ở khắp nơi trên đất nước. Tre gắn bó lâu đời và giúp ích cho con người.
Em hãy xác định bố cục của văn bản “ Cây tre Việt Nam”?
2. Bố cục:
Bốn đoạn
*
Từ đầu
“…như người”
Giới
thiệu chung về cây tre và mối quan hệ với người nông dân Việt Nam.
*
Tiếp theo
“…chung thủy”
Tre gắn bó với con người trong đời sống và lao động.
*
Tiếp theo
“…chiến đấu”
Tre
gắn bó với con người trong cuộc sống và chiến đấu.
*
Còn lại
Tre vẫn là người bạn
đồng hành của dân tộc Việt Nam hiện tại và trong tương lai.
2. Nội dung văn bản:
a. Những phẩm chất của cây tre:
Trong đoạn (1) của văn bản, em thấy cây tre có những phẩm chất gì?
T re có thể xanh tốt mọi nơi. Dáng tre mộc mạc, thanh cao. Tre cứng cáp, xanh tươi, mầm tre mọc thẳng.
Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì để thể hiện những phẩm chất của cây tre?
Để thể hiện những phẩm chất tốt đẹp của cây tre, tác giả đã sử dụng rất thành công nghệ thuật nhân hóa.
Em hãy tìm những câu văn có phép nhân hóa đặc sắc?
“ Dáng tre vươn mộc mạc, màu tre tươi nhũn
nhặn. Rồi tre lớn lên, cứng cáp, dẻo dai, vững chắc. Tre trông thanh cao, giản dị”.
“Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hy sinh để bảo vệ con người. Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu!”
Trong câu thứ nhất, tác giả sử dụng từ loại gì nhiều? Từ loại đó tường dùng chỉ tính chất của đối tượng nào?
*
Các tính từ chỉ phẩm chất của con người:
mộc mạc,
tươi nhũn nhặn,
cứng cáp,
dẻo dai,
vững chắc,
thanh cao,
giản dị.
Trong câu thứ hai, tác giả sử dụng từ loại gì nhiều? Từ loại đó tường dùng cho đối tượng nào?
Những động từ chỉ hành động cao cả của con người:
xung phong
giữ làng,
giữ nước,
hy sinh
Sử dụng nghệ thuật nhân hóa và các tính từ, động từ đó tác giả muốn nói lên điều gì?
Tác giả ca ngợi công lao và phẩm chất của cây tre. Tre gắn bó với con người trong mọi hoàn cảnh. Tre luôn thẳng thắn, bất khuất.
b. Sự gắn bó của cây tre với dân tộc Việt Nam:
Cây tre có mặt ở nơi nào trên đất nước ta?
Cây tre có mặt tren khắp đất nước Việt Nam. Lũy tre bao bọc các xóm làng.
Tròn cuộc sống, sinh hoạt của người nông dân Việt Nam cây tre có vai trò như thế nào?
Từ lâu đời người nông dân Việt Nam dựng nhà cửa, làm ăn sinh sống, gìn giữ một nền văn hóa dưới rặng tre xanh.
Trong công việc sản xuất, tre có vai trò như thế nào?
Tre như cánh tay của người nông dan trong công việc sản xuất.
Tre còn có vai trò như thế nào trong đời sống hằng ngày của người nông dân nước ta?
T re gắn bó với con người thuộc mọi lứa tuổi trong đời sống hằng ngày cũng như trong sinh hoạt văn hóa.
Tóm lại, tre gắn bó với người nông dân Việt Nam như thế nào?
Tóm lại, tre gắn bó với con người từ lúc lọt lòng nằm trong chiếc nôi tre cho đến khi nhắm mắt xuôi tay trên chiếc giường tre.
Trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta, tre có vai trò như thế nào?
Từ xưa, tre gắn bó với dân tộc Việt Nam trong các cuộc chiến đấu giữ nước và giải phóng dân tộc.
c. Tre với dân tộc Việt Nam hiện tại và trong tương lai:
Tre giúp cho con người những gì trong đơi sống tâm hồn?
Tre là phương tiện để con người biểu lộ những rung động, cảm xúc.
Trong tương lai tre có vị trí như thế nào trong đời sống của người nông dân Việt Nam?
Tre vẫn là người bnj đồng hành thủy chung của dân tộc ta trên con đường phát triển.
3. Ghi nhớ: (SGK).
III. Luyện tập:
Về nhà sưu tập một số câu ca dao, tục ngữ, văn bản thơ, truyện cổ tích Việt Nam có nói đến cây tre.
Nhà báo Thép Mới đôi điều nhớ lại

Lúc vui câu chuyện tôi hỏi: Tại sao anh lấy bút danh là Thép Mới. Anh trả lời: “Thép là "Thép đã tôi thế đấy!". Cuốn sách ấy mình dịch ra tiếng Việt của nhà văn Xôviết N.A.Ôxtơropki; còn Mới là không cũ! Hà... hà!” - anh cười sảng khoái để lộ hàm răng ám khói thuốc lá.
(theo báo CAND)