Bài 26. Cây tre Việt Nam

TRƯỜNG THPT THỚI LONG
Tháng 03 / 2012
NGỮ VĂN 6
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH
Tiết 109. 110:
CÂY TRE VIỆT NAM
Qua văn bản “Cô Tô” em thích nhất cảnh nào ?
Nêu cảm nhận của em về cảnh đó ?

2. Nêu giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản
“Cô Tô” ?
KIỂM TRA BÀI CŨ:
Tre Việt Nam
Tiết 109, 110
Văn bản:
Thép Mới
CÂY TRE VIỆT NAM
Tiết 109, 110
Cây tre Việt Nam
Thép Mới
1. Tác giả
Bài kí: “Cây tre Việt Nam” là lời bình cho bộ phim cùng tên của nhà điện ảnh Ba Lan.
I. Tìm hiểu chung:
2. Tác phẩm
-Thép Mới -Tên thật: Hà Văn Lộc(1925-1991)
Quê: Tây Hồ- Hà Nội.
Là nhà báo nổi tiếng tài hoa, trưởng thành sau cách mạng tháng Tám.
Nêu những hiểu biết của em về tác giả Thép Mới?
1925- 1991
Trình bày hiểu biết của em về hoàn cảnh sáng tác văn bản?
Ca ngợi nhân dân Việt Nam anh hùng vừa kháng chiến chống Pháp thắng lợi. Đạo diễn điện ảnh người Ba Lan cùng các nhà làm phim Việt Nam dựa vào bài tuỳ bút "Cây tre bạn đường" của nhà văn Nguyễn Tuân để xây dựng bộ phim tài liệu "Cây tre Việt Nam" 1956. Nhà báo lừng danh Thép Mới đã viết bài kí "Cây tre Việt Nam" để thuyết minh cho bộ phim này.
a.Đọc - chú thích
b.Bố cục:
Văn bản được chia làm mấy phần? Nêu nội dung của từng phần?
Tiết 109, 110 Cây tre Việt Nam
Thép Mới
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả.
2. Tác phẩm.
a. Đọc – chú thích.
b. Bố cục: 3 phần.

Bố cục: 3 phần
Phần 1: “Cây tre … chí khí như
người”: Giới thiệu chung về cây tre.
Phần 2: “Nhà thơ ... của trúc, của
tre”: Tre gắn liền với đời sống nhân
dân Việt Nam.
Phần 3: Đoạn còn lại: Tre còn mãi
Với thời gian.
Thân thuộc nhất vẫn là tre nứa...đâu đâu cũng có nứa tre làm bạn...
Vào đâu tre cũng sống, ở đâu tre cũng xanh tốt.
Dáng tre vươn mộc mạc, màu tre tươi nhũn nhặn.
Rồi tre lớn lên, cứng cáp, dẻo dai, vững chắc.
Tre trông thanh cao, giản dị chí khí như người.
II. Tìm hiểu chung:
1. Giới thiệu chung về cây tre Việt Nam
Ngay trong lời đầu tiên của văn bản, tác giả đã nhận định như thế nào về cây tre?
Để làm nổi bật mối quan hệ gắn bó thân thiết của tre với người dân Việt Nam, tác giả đã đưa ra những hình ảnh nào chứng tỏ điều đó?
- Là người bạn thân của người nông dân, bạn thân của nhân dân Việt Nam.
Tác giả dựa trên căn cứ nào để nói tre là bạn thân của nhân dân Việt Nam?
Thông qua những lời giới thiệu đó, em cảm nhận như thế nào về cây tre Việt Nam?
Để người đọc cảm nhận được vẻ đẹp đầy sức sống và phẩm chất cao quý của cây tre Việt Nam, tác giả đã sử dụng NT gì? Có gì độc đáo trong lời giới thiệu này?
-> So sánh, nhân hóa, tính từ gợi tả.
=> Khẳng định sức sống mãnh liệt, phẩm chất cao quý, sự gắn bó thân thiết của cây tre với người dân Việt Nam.
Tiết 109, 110 Cây tre Việt Nam
Thép Mới
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả.
2. Tác phẩm.
II.Tìm hiểu chung:.
1. Giới thiệu chung về cây tre Việt Nam
- Sức sống mãnh liệt, phẩm chất cao quý, sự gắn bó
thân thiết của cây tre với người dân Việt Nam.





2. Cây tre trong đời sống người dân Việt Nam
a. Trong cuộc sống đời thường
Bóng tre trùm lên âu yếm làng bản, xóm thôn.
Dưới bóng tre xanh, thấp thoáng mái chùa cổ kính.
Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hoá lâu đời...
Tre ăn ở với người đời đời, kiếp kiếp.
Tre, nứa , trúc, mai, vầu giúp người trăm công nghìn việc khác nhau...
Hình ảnh bóng tre trùm lên âu yếm...tre ăn ở với người đời đời kiếp kiếp... Đã giúp em cảm nhận được hình ảnh cây tre đối với người dân Việt nam như thế nào?
Tre bao bọc làng xóm, quê hương, gìn giữ nền văn hoá lâu đời của người dân Việt.
Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì để giúp người đọc cảm nhận được điều đó? Nhận xét gì về giọng điệu của đoạn văn này?
Tre với người như thế đã mấy nghìn năm...
Tre vẫn còn mãi với người.
Cối xay tre nặng nề quay, từ nghìn đời nay, xay nắm thóc...
Tiết 109, 110 Cây tre Việt Nam
Thép Mới
I. Tìm hiểu sơ lược:
1. Tác giả.
2. Tác phẩm.
II.Tìm hiểu chi tiết.
1 Giới thiệu chung về cây tre Việt Nam
2. Cây tre gắn bó với người dân Việt Nam
a. Trong cuộc sống đời thường
- Tre bao bọc làng xóm, quê hương, gìn giữ
nền văn hoá lâu đời của người dân Việt.

Nhận xét gì về nhịp điệu của câu văn này? Gợi cho em hình dung như thế nào về cuộc sống của những người dân Việt Nam quanh năm dưới luỹ tre làng ?

Nhịp điệu ngắn, đều đều: 3/3/4/3 -> hiện lên cuộc sống lam lũ, vất vả quẩn quanh của người ND xưa với chiếc cối tre nặng nề, buồn nản...
- Tre giúp người trong mọi công việc, gắn bó buồn vui, chia ngọt sẻ bùi ...
Hình ảnh cây tre tiếp tục hiện lên trong đời sống của người dân Việt như thế nào ? Từ đó, em cảm nhận như thế nào về sự gắn bó của cây tre đối với người dân việt Nam ?
Em có nhận xét gì về nghệ thuật tác giả sử dụng trong đoạn văn này? Giọng điệu?
Phép tu từ?
- Đời sống thường ngày
+ Khít chặt những mối tình quê...
+ Nguồn vui duy nhất của trẻ thơ...
+ Tuổi già gắn bó với chiếc điếu tre...
+ Từ thuở lọt lòng đến lúc xuôi tay...sống chết có nhau chung thuỷ.
-> Cách ngắt nhịp linh hoạt, hình ảnh hoán dụ.
=> Tre thuỷ chung, gắn bó với người.
Tiết 109, 110 Cây tre Việt Nam
Thép Mới
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả.
2. Tác phẩm.
II.Tìm hiểu chung.
1 Giới thiệu chung về cây tre Việt Nam
2. Cây tre gắn bó với người dân Việt Nam
a. Trong đời sống thường ngày.
- Tre gìn giữ nền văn hoá, thuỷ chung gắn
bó với người.

b. Trong chiến đấu
Trong cuộc chiến đấu chống giặc ngoại xâm của dân tộc, tre hiện lên là người đồng chí, người bạn chiến đấu... Vì sao có thể khẳng định như vây? Chi tiết nào chứng tỏ điều đó?
- Tre lại là đồng chí chiến đấu của ta...
Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù.
Tre xung phong vào xe tăng đại bác.
Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín.
Tre hi sinh để bảo vệ con người.
Tre anh hùng lao động. Tre anh hùng chiến đấu.
Thông qua những hình ảnh đó, em hiểu gì về cây tre Việt Nam? Cảm nhận như thế nào về tình cảm mà tác giả dành cho cây tre Việt Nam, dân tộc Việt Nam?
Điệp ngữ, nhân hóa, giọng điệu hào hùng – Ngợi ca.
-> Cây tre - biểu tượng của dân tộc Việt Nam kiên cường, bất khuất ...
=> Niềm cảm phục, trân trọng.
Nhận xét gì về giọng điệu, nghệ thuật sử dụng trong đoạn văn?
Tiết 109, 110 Cây tre Việt Nam
Thép Mới
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả.
2. Tác phẩm.
II.Tìm hiểu chung.
1- Giới thiệu chung về cây tre.
- Có sức sống mãnh liệt. Gắn bó thân thiết với người dân
Việt Nam.
2- Cây tre gắn bó với đời sống người dân Việt Nam
a. Trong cuộc sống đời thường.
- Tre bao bọc làng xóm, quê hương, gìn giữ nền văn hoá lâu
Đời của người dân Việt ...
b. Trong chiến đấu.
- Cây tre - biểu tượng của dân tộc Việt Nam kiên cường, bất
Khuất ...
c. Trong đời sống tinh thần.
Đọc đoạn văn, em hình dung như thế nào về không gian của làng quê lúc đó? Hãy miêu tả lại.
… Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc đồng quê.
… khóm tre làng vang lên khúc nhạc đồng quê.
“Diều bay, diều lá tre bay lưng trời …
Sáo tre, sáo trúc vang lưng trời …
Gió đưa tiếng sáo, gió nâng cánh diều.”
Văn xuôi giàu nhạc điệu, thiết tha bay bổng.
-> Thể hiện sự lãng mạn, thanh bình của cuộc sống làng quê.
Nhận xét gì về giọng điệu ở đoạn văn này? Qua đó thể hiện điều gì?
Tiết 109, 110 Cây tre Việt Nam
Thép Mới
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả.
2. Tác phẩm.
II.Tìm hiểu chung.
1- Giới thiệu chung về cây tre.
2- Cây tre gắn bó với đời sống người dân Việt Nam
a. Trong cuộc sống đời thường.
b. Trong chiến đấu.
c. Trong đời sống tinh thần.
3- Tre còn mãi với thời gian.
Từ hình ảnh cánh diều làng quê, hình ảnh chiếc huy hiệu măng non áo của thiếu nhi Việt Nam..., tác giả đã khẳng định điều gì? Lời khẳng định đó thể hiện rõ nét nhất qua câu văn nào?
- Tre già măng mọc.
Nứa tre còn mãi...
Tre xanh vẫn là bóng mát...
Cây tre Việt nam! Cây tre xanh, nhũn nhăn, ngay thẳng, thuỷ chung, can đảm.
Cây tre mang những đức tính của người hiền là tượng trưng cao quý cho dân tộc Việt nam.
Hình ảnh ẩn dụ + câu cảm thán ...
-> Thể hiện niềm tự hào, ngợi ca, niềm tin mãnh liệt vào sự trường tồn bất diệt của cây tre Việt Nam - Dân tộc Việt Nam.
Nhận xét gì về nghệ thuật sử dụng trong đoạn văn trên? (Hình ảnh? Từ ngữ? Phép tu từ có gì độc đáo?) Qua đó, tác giả khẳng định điều gì?
* Ghi nhớ / SGK
THẢO LUẬN
Theo em trong xã hội ngày nay cùng với sự phát triển của khoa học kĩ thuật hiện đại thì liệu cây tre có còn gắn bó mật thiết với người nông dân như trước nữa không ? Vì sao?
Thời gian:
3 phút
Đốt
Trúc xinh, trúc mọc đầu đình
Em xinh, em đứng một mình cũng xinh.
Tre
Trăm
Cây
2
1
III. Luyện tập:
1. Bài tập 1: Tìm những câu ca dao, tục ngữ, thơ, truyện cổ tích Việt Nam có nói đến cây tre.
Tre xanh
Xanh tự bao giờ ?
Chuyện ngày xưa đã … đã có bờ tre xanh

Thân gầy guộc, lá mong manh
Mà sao nên lũy nên thành tre ơi?
Ở đâu tre cũng xanh tươi
Cho dù đất sỏi đất vôi bạc màu !

Có gì đâu, có gì đâu
Mỡ màu ít chắt dồn lâu hóa nhiều
Rễ siêng không ngại đất nghèo
Tre bao nhiêu rễ bấy nhiêu cần cù
Vươn mình trong gió tre đu
Cây kham khổ vẫn hát ru lá cành
Yêu nhiều nắng nỏ trời xanh
Tre xanh không đứng khuất mình bóng râm …
(Tre Việt Nam – Nguyễn Duy)
2. Bài tập 2:
Nêu cảm nhận của em về khúc nhạc đồng quê với dụng cụ bằng tre mà em đã nghe?
Hướng dẫn đọc thêm
Văn bản:
- Ilia Êrenbua -
LÒNG YÊU NƯỚC
Tiết 109, 110
LÒNG YÊU NƯỚC
Ilia Êrenbua
1. Tác giả
Văn bản “Lòng yêu nước” trích từ bài báo “Thử lửa” cuối tháng 6 – 1942.
I. Tìm hiểu chung:
2. Tác phẩm
- Ilia Êrenbua (1891 – 1962).
Nhà văn nổi tiếng ở Liên Xô.
- Lòng yêu những vật tầm thường …
-> Gần gũi, dễ hiểu, ai cũng có.
- Người Xô Viết:
-> Tình yêu nước cụ thể, dễ hiểu là thứ tình cảm có thật trong lòng người chứ không hư ảo, trừu tượng.
II. Đọc – Hiểu văn bản:
1. Những biểu hiện của lòng yêu nước:
Tiết 109, 110
LÒNG YÊU NƯỚC
Ilia Êrenbua
1. Tác giả
I. Tìm hiểu chung:
2. Tác phẩm
II. Đọc – Hiểu văn bản:
1. Những biểu hiện của lòng yêu nước:
2. Sức mạnh của lòng yêu nước:
- Qua thử thách của chiến tranh.
-> Lòng yêu nước mãnh liệt, thiết tha cao cả.

* Ghi nhớ / SGK 109.

Miêu tả vẻ đẹp của quê hương em.
Hướng dẫn học ở nhà
- Trong văn bản “Cây tre Việt Nam” học thuộc một đoạn mà em thích nhất. Trình bày cảm nhận của em về đoạn văn đó.
- Chuẩn bị bài : “Lao xao”.
CHÚC CÁC EM VUI VẺ, THÀNH CÔNG!