Bài 26. Cây tre Việt Nam

Tiết 109: Cây tre Việt Nam
Ngữ văn 6
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ, THĂM LỚP

Môn: Ngữ Văn
Tiết 109: Cây tre Việt Nam
Trong bài thơ “Người đi tìm hình của nước” nhà
thơ Chế Lan Viên đã viết:
“Đất nước đẹp vô cùng nhưng Bác phải ra đi,
Cho tôi làm sóng dưới con tàu đưa tiễn Bác.
Khi bờ bãi dần lui làng xóm khuất,
Bốn bề nhìn không một bóng hàng tre.”
Lũy tre làng đã trở thành nỗi nhớ về Tổ Quốc.
Hình ảnh cây tre đã gắn bó với
dân tộc Việt Nam và trở thành biểu tượng của đất
nước và con người Việt Nam.
Tiết 113-114: Văn bản:
Cây tre Việt Nam
Thép Mới
Tiết 109: Văn bản: CÂY TRE VIỆT NAM
(Thép Mới)
I. Tìm hiểu chung:
- Thép Mới (1925 - 1991) tên khai sinh là Hà Văn Lộc.
- Quê: Hà Nội.
1. Tác giả:
- Là lời bình cho một bộ phim cùng tên.
- Viết năm 1955.
2. Tác phẩm:
b. Thể loại:
a. Hoàn cảnh sáng tác:
Nêu những hiểu biết của em về tác giả Thép Mới?
Trình bày hiểu biết của em về hoàn cảnh sáng tác văn bản?
Cho biết thể loại của văn bản ?
Kí.
Tiết 109: Văn bản: CÂY TRE VIỆT NAM
(Thép Mới)
I. Tìm hiểu chung:
- Thép Mới (1925 - 1991) tên khai sinh là Hà Văn Lộc.
- Quê: Hà Nội.
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
b. Thể loại:
a. Hoàn cảnh sáng tác:
Tìm bố cục của bài và nêu ý chính của mỗi đoạn ?
c. Bố cục:
3 phần.
Phần 1: (từ đầu đến “chí khí như người”).
-> Giới thiệu chung về cây tre.
Phần 2: (từ “Nhà thơ đã có lần ca ngợi” đến “cao vút mãi” ).
-> Sự gắn bó của cây tre trong sản xuất, chiến đấu và đời sống của con người Việt Nam.
Phần 3: (Còn lại)
-> Cây tre là tượng trưng con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam.
d. Từ khó:
Em hãy giải thích các chú thích 1, 5, 9 (Sgk/98, 99).
(Sgk).
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
(Thép Mới)
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
Sức sống mãnh liệt, vẻ đẹp đơn sơ, khỏe khoắn của tre gắn với khí phách, phẩm chất kiên cường như người dân Việt Nam.
a. Hình dáng:
Mộc mạc, màu tươi nhũn nhặn.
b. Phẩm chất:
Xanh tốt …
Cứng cáp, dẻo dai,…
Thẳng thắn, bất khuất,…
=> Nhân hóa, tính từ:
Cây tre được giới thiệu như thế nào về hình dáng và phẩm chất?
Tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì để giới thiệu cây tre ? Nêu tác dụng của chúng ?
Tre mang những phẩm chất cao quí như con người Việt Nam.
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
(Thép Mới)
I. Tìm hiểu chung:
- Tre dựng nhà,…
- Tre ăn ở với người,…
- Tre giúp người … khác nhau.
- Tre là cánh tay…
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
2. Cây tre với người dân Việt Nam:
a. Trong đời sống và lao động sản xuất:
+ Niềm vui:
- Trẻ thơ:
chơi chắt, chơi chuyền
- Tuổi già:
điếu cày
+ Nỗi buồn:
chết, nằm trên giường tre.
+ Làm ăn:
Tìm những chi tiết, hình ảnh thể hiện sự gắn bó của cây tre với con người trong lao động và trong đời sống hằng ngày ?
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
(Thép Mới)
I. Tìm hiểu chung:
Tre gần gũi, gắn bó khăng khít với đời sống của con người Việt Nam.
II. Tìm hiểu văn bản
1. Vẻ đẹp của cây tre:
2. Cây tre với người dân Việt Nam:
a. Trong đời sống và trong lao động sản xuất:
+ Niềm vui:
+ Nỗi buồn:
+ Làm ăn:
=> Nhân hóa, so sánh, hình ảnh chọn lọc:
Tìm những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong các đoạn văn trên ? Tác dụng ?

II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
2. Cây tre với người dân Việt Nam:
a. Trong đời sống và trong lao động sản xuất:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
I. Tìm hiểu chung:
(Thép Mới)
=> Nhân hóa, điệp từ, giọng điệu hào hùng, lời văn biểu cảm:
b. Trong cuộc kháng chiến bảo vệ Tố Quốc:
Tre
- là đồng chí,…
- chống lại sắt thép của quân thù, …
- giữ làng, giữ nước, …
- hy sinh, …
Cây tre - biểu tượng của dân tộc Việt Nam kiên cường, bất khuất.
Tìm những chi tiết thể hiện sự gắn bó của cây tre với con người Việt Nam trong cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ Quốc ?
- anh hùng lao động !,…
Em có nhận xét gì về mặt nghệ thuật được sử dụng trong đoạn văn ?
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
2. Cây tre với người dân Việt Nam:
a. Trong đời sống và trong lao động sản xuất:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
I. Tìm hiểu chung:
(Thép Mới)
b. Trong cuộc kháng chiến bảo vệ Tố Quốc:
Trong đời sống tinh thần, hình ảnh cây tre được thể hiện qua những chi tiết nào ?
c. Trong đời sống tinh thần:
+ Tre là khúc nhạc của đồng quê.
+ Diều lá tre bay lưng trời …
+ Sáo tre, sáo trúc vang lưng trời …
+ Lắng nghe tiếng hát giữa trời cao của trúc, của tre …
Nêu giá trị nghệ thuật được sử dụng trong đoạn văn ?
=> Lời văn giàu nhạc điệu, nhân hóa:
Tre là phương tiện giúp con người biểu lộ tình cảm qua âm thanh các nhạc cụ bằng tre.
Sáo trúc
Đường thôn với lũy tre
Đàn Tơ- Rưng
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
2. Cây tre với người dân Việt Nam:
a. Trong đời sống và trong lao động sản xuất:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
I. Tìm hiểu chung:
(Thép Mới)
b. Trong cuộc kháng chiến bảo vệ Tố Quốc:
Trên con đường đi tới tương lai, hình ảnh cây tre được thể hiện qua những chi tiết nào ?
c. Trong đời sống tinh thần:
d. Trên đường đi tới tương lai:
+ Tre xanh vẫn là bóng mát ,…
+ Tre xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thủy chung ,...
+ Tre là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam.
Đoạn văn sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào ? Tác dụng ?
=> Nhân hóa, điệp từ, so sánh, từ ngữ biểu cảm:
Các giá trị văn hóa và lịch sử của cây tre vẫn còn mãi trong đời sống của người Việt Nam.
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
2. Cây tre với người dân Việt Nam:
a. Trong đời sống và trong lao động sản xuất:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
I. Tìm hiểu chung:
(Thép Mới)
b. Trong cuộc kháng chiến bảo vệ Tố Quốc:
c. Trong đời sống tinh thần:
d. Trên con đường đi tới tương lai:
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
2. Cây tre với người dân Việt Nam:
a. Trong đời sống và trong lao động sản xuất:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
I. Tìm hiểu chung:
(Thép Mới)
b. Trong cuộc kháng chiến bảo vệ Tố Quốc:
Em hãy nhắc lại những giá trị nghệ thuật của văn bản ?
c. Trong đời sống tinh thần:
d. Trên con đường đi tới tương lai:
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
Nhân hóa, so sánh, điệp từ.
- Hình ảnh chọn lọc, biểu cảm.
2. Nội dung:
Bài văn miêu tả cây tre với vẻ đẹp và những phẩm chất gì ?
Là người bạn thân thiết, gắn bó với con người Việt Nam.
- Cây tre có vẻ đẹp bình dị và nhiều phẩm chất quý báu.
CÂY TRE VIỆT NAM
NGHỆ THUẬT
NỘI DUNG
Hình ảnh
chọn lọc,
biểu cảm
Nhân hóa,
so sánh,
điệp từ
Vẻ đẹp
bình dị
và nhiều
phẩm
chất quý
báu
Là người
bạn thân
thiết, gắn
bó với con
người
Việt Nam
BIỂU TƯỢNG CHO DÂN TỘC VIỆT NAM
Theo em, hình ảnh cây tre mang ý nghĩa gì ?
- Tượng trưng cho con người Việt Nam cần cù, sáng tạo, anh hùng, bất khuất.
- Tượng trưng cho đất nước Việt Nam.
THẢO LUẬN
Theo em, trong xã hội ngày nay cùng với sự phát triển của khoa học kĩ thuật hiện đại thì liệu cây tre có còn gắn bó mật thiết với người dân Việt Nam nữa không ? Vì sao?
Khu bảo tàng và bảo tồn sinh thái tre đầu tiên của Việt Nam khánh thành ngày 7/4/2008 tại xã Phú An, tỉnh Bình Dương. Với diện tích 10 ha, đây là "ngôi nhà chung" của hơn 300 giống tre Việt.
HƯỚNG DẪN HS TỰ HỌC :
- Bài học hôm nay:
+ Nắm vững nội dung bài học.
+ Học thuộc nội dung bài học.
- Chuẩn bị bài tiết 110 :
+ Câu trần thuật đơn.
+ Tìm một số câu tục ngữ, ca dao, thơ, truyện cổ tích Việt Nam có nói đến cây tre.
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH !
TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO !