Bài 26. Cây tre Việt Nam

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ
VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
Tiết 109: Văn bản:
CÂY TRE VIỆT NAM
Thứ ba ngày 6 tháng 3 năm 2018
Thép mới
I. Tìm hiểu chung:
- Thép Mới (1925 - 1991)
- Quê: Hà Nội.
1. Tác giả:
- Viết năm 1955 , lời bình cho bộ phim cùng tên.
2. Tác phẩm:
- Thể loại: Bút kí
(Thép Mới)
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
3. Bố cục:
3 phần.
Phần 1: (từ đầu đến “chí khí như người”).
-> Giới thiệu chung về cây tre.
Phần 2: (từ “Nhà thơ đã có lần ca ngợi” đến “cao vút mãi” ).
-> Sự gắn bó của cây tre với con người Việt Nam.
Phần 3: (phần còn lại)
-> Cây tre là biểu tượng của con người, dân tộc Việt Nam.
I. Tìm hiểu chung:
- Thép Mới (1925 - 1991)
- Quê: Hà Nội.
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
(Thép Mới)
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
- Viết năm 1955 , lời bình cho bộ phim cùng tên.
- Thể loại: Bút kí
(Thép Mới)
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
Cây tre được tác giả giới thiệu như thế nào về hình dáng và phẩm chất?
I. Tìm hiểu chung:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
măng mọc thẳng, vươn cao
thanh cao, mộc mạc, cứng cáp, dẻo dai, thẳng thắn, bất khuất
(Thép Mới)
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
I. Tìm hiểu chung:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
(Thép Mới)
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
- Mọc thẳng, mộc mạc.
Nhân hóa, tính từ, so sánh:
Tre mang những phẩm chất cao quí như con người Việt Nam.
I. Tìm hiểu chung:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
- Cứng cáp, dẻo dai…
- Thẳng thắn, bất khuất…
Để giới thiệu cây tre tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì? Nêu tác dụng của chúng ?
(Thép Mới)
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
- Mọc thẳng, mộc mạc.
Nhân hóa, tính từ:
Tre mang những phẩm chất cao quí như con người Việt Nam.
I. Tìm hiểu chung:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
- Cứng cáp, dẻo dai…
- Thẳng thắn, bất khuất…
Vào đâu tre cũng xanh tươi
Cho dù đất sỏi, đất vôi bạc màu
2. Cây tre với người dân Việt Nam:
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
I. Tìm hiểu chung:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
NHÓM 1:

Cây tre trong lao động sản xuất
NHÓM 2:

Cây tre trong đời sống tinh thần
NHÓM 3:

Cây tre trong chiến đấu chống giặc ngoại xâm
THẢO LUẬN NHÓM – 3 phút
NHÓM 4:

Cây tre trong hiện tại và tương lai
0
60
50
40
30
20
10
1
60
50
40
30
20
10
2
60
50
40
30
20
10
3
60
50
40
30
20
10
4
60
50
40
30
20
10
5
Hết giờ
Cây tre vôùi người daân Vieät Nam
Trong đời sống lao động, sản xuất:
- Tre d?ng nh�, . v? ru?ng.
- Tre l� c�nh tay, giúp người trăm nghìn công việc, ăn ở với người đời đời, kiếp kiếp.
- Tre dựng nhà, vỡ ruộng,…
- Tre là cánh tay, giúp người nghìn việc.
2. Cây tre với người dân Việt Nam:
(Thép Mới)
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
I. Tìm hiểu chung:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
a. Trong lao động sản xuất:
Trong đời sống văn hóa tinh thần:
- Là nơi lưu giữ nền văn hóa lâu đời.
- Là nguồn vui của tuổi thơ cho đến người già.
Cây tre vôùi người daân Vieät Nam
Trong đời sống lao động, sản xuất:
- Tre d?ng nh�, . v? ru?ng...
- Tre l� c�nh tay, giúp người trăm nghìn công việc, ăn ở với người đời đời, kiếp kiếp.
- Tre dựng nhà, vỡ ruộng,…
- Tre là cánh tay, giúp người nghìn việc.
2. Cây tre với người dân Việt Nam:
(Thép Mới)
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
I. Tìm hiểu chung:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
a. Trong lao động sản xuất:
b. Trong đời sống tinh thần:
- Trẻ thơ:
chơi chắt, chơi chuyền
- Tuổi già:
vui điếu cày
- Sống, chết nằm trên giường tre.
Trong chiến đấu chống ngoại xâm:
- Tre là đồng chí sát cánh cùng ta đánh giặc: " Tre xung phong .tre giữ .tre anh hùng chiến đấu!"

Trong đời sống văn hóa tinh thần:
- Là nơi lưu giữ nền văn hóa lâu đời.
- Là nguồn vui của tuổi thơ cho đến người già.



Cây tre vôùi người daân Vieät Nam
Trong đời sống lao động, sản xuất:
- Tre d?ng nh�, v? ru?ng,.
- Tre l� c�nh tay, giúp người trăm nghìn công việc, ăn ở với người đời đời, kiếp kiếp.
- Tre dựng nhà, vỡ ruộng,…
- Tre là cánh tay, giúp người nghìn việc.
2. Cây tre với người dân Việt Nam:
b. Trong đời sống tinh thần :
(Thép Mới)
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
I. Tìm hiểu chung:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
a. Trong lao động sản xuất:
- Tre là đồng chí, anh hùng …
- Chống lại quân thù, giữ làng…
c. Trong kháng chiến:
- Trẻ thơ:
chơi chắt, chơi chuyền
- Tuổi già:
- Sống, chết nằm trên giường tre.
vui điếu cày
Cũng dùng tre làm vũ khí đánh thắng giặc đó là nhân vật nào, trong câu chuyện gì mà em đã học?
Cây tre trăm đốt
Thánh Gióng
Trong hiện tại và tương lai:
Trong chiến đấu chống ngoại xâm:
- Tre là đồng chí sát cánh cùng ta đánh giặc: " Tre xung phong .tre giữ .tre anh hùng chiến đấu!"
Trong đời sống văn hóa tinh thần:
- Tre là nơi lưu giữ nền văn hóa lâu đời.
- Là nguồn vui của tuổi thơ cho đến người già.

Cây tre vôùi người daân Vieät Nam
Trong đời sống lao động, sản xuất:
-Tre d?ng nh�, v? ru?ng,.
- Tre l� c�nh tay, giúp người trăm nghìn công việc, ăn ở với người đời đời, kiếp kiếp.
- Tre là âm nhạc…là biểu tượng trên huy hiệu Đội.
- Mãi laø baïn ñoàng haønh
- Laø töôïng tröng cao quyù cuûa daân toäc Vieät Nam.
- Tre dựng nhà, vỡ ruộng…
- Tre là cánh tay, giúp người nghìn việc.
2. Cây tre với người dân Việt Nam:
b. Trong đời sống tinh thần :
(Thép Mới)
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
I. Tìm hiểu chung:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
a. Trong lao động sản xuất:
- Tre là đồng chí, anh …
- Chống lại quân thù, giữ làng…
c. Trong kháng chiến:
d. Trong hiện tại và tương lai:
- Là bạn đồng hành, là biểu tượng cao
- Trẻ thơ:
chơi chắt, chơi chuyền
- Tuổi già:
- Sống, chết nằm trên giường tre.
quý của dân tộc.
vui điếu cày
? Em có nhận xét gì về cách sử dụng từ ngữ, phép tu từ trong đoạn và giá trị biểu cảm của chúng?
Trong đời sống lao động:
Trong đời sống văn hóa tinh thần:
Trong chiến đấu chống ngoại xâm:
- Là nơi lưu giữ nền văn hóa lâu đời.
- Là nguồn vui của tuổi thơ cho đến người già.


Tre là đồng chí sát cánh cùng ta đánh giặc:"Tre xung phong .tre giữ .tre . anh hùng chiến đấu!"

Trong hiện tại và tương lai:
- Tre là âm nhạc…là biểu tượng trên huy hiệu Đội.
- Mãi laø baïn ñoàng haønh
- Laø töôïng tröng cao quyù cuûa daân toäc Vieät Nam.
Trong đời sống lao động:
-Tre d?ng nh�, . là người nhà
- Tre l� c�nh tay, giúp người trăm nghìn công việc, ăn ở với người đời đời, kiếp kiếp.
Cây tre vôùi người daân Vieät Nam
Nhấn mạnh vai trò, công lao của tre cũng chính là đề cao vai trò của con người Việt Nam đối với non sông, đất nước.
Nghệ thuật: Nhân hóa, điệp ngữ, các câu văn giàu hình ảnh, nhạc điệu
Trong đời sống lao động:
Trong đời sống văn hóa tinh thần:
Trong chiến đấu chống ngoại xâm:
- Là nơi lưu giữ nền văn hóa lâu đời.
- Là nguồn vui của tuổi thơ cho đến người già.
Tre là đồng chí sát cánh cùng ta đánh giặc:"Tre xung phong .tre giữ .tre . anh hùng chiến đấu!"
Trong hiện tại và tương lai:
- Tre là âm nhạc …là biểu tượng trên huy hiệu Đội
- Laø baïn ñoàng haønh
- Laø töôïng tröng cao quyù cuûa daân toäc Vieät Nam.
Trong đời sống lao động:
-Tre d?ng nh�, . là người nhà
- Tre l� c�nh tay, giúp người trăm nghìn công việc, ăn ở với người đời đời, kiếp kiếp.
Cây tre vôùi người daân Vieät Nam
- Tre dựng nhà, vỡ ruộng…
- Tre là cánh tay, giúp người nghìn việc.
2. Cây tre với người dân Việt Nam:
b. Trong đời sống tinh thần :
(Thép Mới)
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
I. Tìm hiểu chung:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
a. Trong lao động sản xuất:
c. Trong kháng chiến:
d. Trong hiện tại và tương lai:
 Nhân hóa, điệp ngữ
Tre gần gũi, gắn bó khăng khít với người Việt Nam.
- Tre là đồng chí, anh hùng …
- Chống lại quân thù, giữ làng…
- Là bạn đồng hành, là biểu tượng cao
- Trẻ thơ:
chơi chắt, chơi chuyền
- Tuổi già:
- Sống, chết nằm trên giường tre.
quý của dân tộc.
Hơn nửa thế kỉ trôi qua, em thấy dự đoán của tác giả về tương lai của cây tre có còn đúng không? Vì sao?
vui điếu cày
Một số sản phẩm thủ công mỹ nghệ với chất liệu tre
vỏ du?c làm từ tre
Máy tính xách tay
Ghế tre
Khu bảo tàng và bảo tồn sinh thái tre đầu tiên của Việt Nam khánh thành ngày 7/4/2008 tại xã Phú An, tỉnh Bình Dương. Với diện tích 10ha, đây là "ngôi nhà chung" của hơn 300 giống tre Việt Nam.
Là nơi nhộn nhịp tham quan của du khách nước ngoài
- Tre dựng nhà, vỡ ruộng…
- Tre là cánh tay, giúp người nghìn việc.
2. Cây tre với người dân Việt Nam:
b. Trong đời sống tinh thần :
(Thép Mới)
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
I. Tìm hiểu chung:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
a. Trong lao động sản xuất:
c. Trong kháng chiến:
d. Trong hiện tại và tương lai:
 Nhân hóa, so sánh
Tre gần gũi, gắn bó khăng khít với người Việt Nam.
- Tre là đồng chí, anh hùng …
- Chống lại quân thù, giữ làng…
- Là bạn đồng hành, là biểu tượng cao quý
- Trẻ thơ:
chơi chắt, chơi chuyền
- Tuổi già:
- Sống, chết nằm trên giường tre.
III. Tổng kết:
vui điếu cày
CÂY TRE VIỆT NAM
NGHỆ THUẬT
NỘI DUNG
Lời văn
giàu hình
ảnh, giàu
nhạc điệu
Nhân hóa,
ẩn dụ,
so sánh
Tre có vẻ đẹp
bình dị
và nhiều
phẩm
chất quý
báu
Tre là người
bạn thân
thiết, gắn
bó với con
người
Việt Nam
BIỂU TƯỢNG CHO DÂN TỘC VIỆT NAM
- Tre dựng nhà, vỡ ruộng…
- Tre là cánh tay, giúp người nghìn việc.
2. Cây tre với người dân Việt Nam:
b. Trong đời sống tinh thần :
(Thép Mới)
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
I. Tìm hiểu chung:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
a. Trong lao động sản xuất:
c. Trong kháng chiến:
d. Trong hiện tại và tương lai:
 Nhân hóa, so sánh
Tre gần gũi, gắn bó khăng khít với người Việt Nam.
- Tre là đồng chí, anh hùng …
- Chống lại quân thù, giữ làng…
- Là bạn đồng hành, là biểu tượng cao quý
- Trẻ thơ:
chơi chắt, chơi chuyền
- Tuổi già:
vui điếu cày
- Sống, chết nằm trên giường tre.
III. Tổng kết:
Ghi nhớ/ sgk
CỦNG CỐ BÀI HỌC
Câu 1: Em cảm nhận được gì về cây tre Việt Nam qua văn bản này?
A. Gắn bó thân thiết với con người Việt Nam
B. Vẻ đẹp bình dị, thanh cao
C. Tre có nhiều phẩm chất tốt đẹp biểu tượng cho đất nước Việt Nam
D Cả ba phương án trên
Câu 2: Để thể hiện sự gắn bó thân thiết của cây tre với người dân Việt Nam, tác giả chủ yếu sử dụng biện pháp tu từ gì?
A. So sánh
B. Ẩn dụ
C. Nhân hóa
D. Hoán dụ


Tìm một số câu tục ngữ, ca dao, thơ, truyện cổ tích Việt Nam có nói đến cây tre.(phần luyện tập SGK/ 100)
Chuẩn bị bài: Câu trần thuật đơn.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Viết một đoạn văn khoảng 7 đến 10 câu miêu tả lũy tre làng có sử dụng nghệ thuật nhân hóa và so sánh.

Tre xanh….
Xanh tự bao giờ
Chuyện ngày xưa đã có bờ tre xanh
Thân gầy guộc, lá mong manh 
Mà sao nên luỹ nên thành tre ơi? 

Như các em thấy đó, tre từ lâu đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho các nghệ sĩ. Không chỉ các nhạc sĩ, họa sĩ mà ngay cả các nhà văn, nhà thơ chắc chắn rằng cũng tốn không ít giấy mực khi lấy tre làm chủ đề sáng tác cho mình.
Vậy  tre có những phẩm chất gì, gắn bó thân thiết với con người như thế nào…chúng ta cùng vào bài mới 

=> Nhân hóa, điệp từ, giọng điệu hào hùng, lời văn biểu cảm:
b. Trong cuộc kháng chiến bảo vệ Tố Quốc:
Tre
- là đồng chí,…
- chống lại sắt thép của quân thù, …
- giữ làng, giữ nước, …
- hy sinh, …
Cây tre - biểu tượng của dân tộc Việt Nam kiên cường, bất khuất.
Tìm những chi tiết thể hiện sự gắn bó của cây tre với con người Việt Nam trong cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ Quốc ?
- anh hùng lao động !,…
Em có nhận xét gì về mặt nghệ thuật được sử dụng trong đoạn văn ?
(Thép Mới)
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
I. Tìm hiểu chung:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
2. Cây tre với người dân Việt Nam:
a. Trong đời sống và trong lao động sản xuất:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
I. Tìm hiểu chung:
(Thép Mới)
b. Trong cuộc kháng chiến bảo vệ Tố Quốc:
Trong đời sống tinh thần, hình ảnh cây tre được thể hiện qua những chi tiết nào ?
c. Trong đời sống tinh thần:
+ Tre là khúc nhạc của đồng quê.
+ Diều lá tre bay lưng trời …
+ Sáo tre, sáo trúc vang lưng trời …
+ Lắng nghe tiếng hát giữa trời cao của trúc, của tre …
Nêu giá trị nghệ thuật được sử dụng trong đoạn văn ?
=> Lời văn giàu nhạc điệu, nhân hóa:
Tre là phương tiện giúp con người biểu lộ tình cảm qua âm thanh các nhạc cụ bằng tre.
Sáo trúc
Đường thôn với lũy tre
Đàn Tơ- Rưng
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
2. Cây tre với người dân Việt Nam:
a. Trong đời sống và trong lao động sản xuất:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
I. Tìm hiểu chung:
(Thép Mới)
b. Trong cuộc kháng chiến bảo vệ Tố Quốc:
Trên con đường đi tới tương lai, hình ảnh cây tre được thể hiện qua những chi tiết nào ?
c. Trong đời sống tinh thần:
d. Trên đường đi tới tương lai:
+ Tre xanh vẫn là bóng mát ,…
+ Tre xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thủy chung ,...
+ Tre là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam.
Đoạn văn sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào ? Tác dụng ?
=> Nhân hóa, điệp từ, so sánh, từ ngữ biểu cảm:
Các giá trị văn hóa và lịch sử của cây tre vẫn còn mãi trong đời sống của người Việt Nam.
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
2. Cây tre với người dân Việt Nam:
a. Trong đời sống và trong lao động sản xuất:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
I. Tìm hiểu chung:
(Thép Mới)
b. Trong cuộc kháng chiến bảo vệ Tố Quốc:
c. Trong đời sống tinh thần:
d. Trên con đường đi tới tương lai:
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Vẻ đẹp của cây tre:
2. Cây tre với người dân Việt Nam:
a. Trong đời sống và trong lao động sản xuất:
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
I. Tìm hiểu chung:
(Thép Mới)
b. Trong cuộc kháng chiến bảo vệ Tố Quốc:
Em hãy nhắc lại những giá trị nghệ thuật của văn bản ?
c. Trong đời sống tinh thần:
d. Trên con đường đi tới tương lai:
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
Nhân hóa, so sánh, điệp từ.
- Hình ảnh chọn lọc, biểu cảm.
2. Nội dung:
Bài văn miêu tả cây tre với vẻ đẹp và những phẩm chất gì ?
Là người bạn thân thiết, gắn bó với con người Việt Nam.
- Cây tre có vẻ đẹp bình dị và nhiều phẩm chất quý báu.
CÂY TRE VIỆT NAM
NGHỆ THUẬT
NỘI DUNG
Hình ảnh
chọn lọc,
biểu cảm
Nhân hóa,
so sánh,
điệp từ
Vẻ đẹp
bình dị
và nhiều
phẩm
chất quý
báu
Là người
bạn thân
thiết, gắn
bó với con
người
Việt Nam
BIỂU TƯỢNG CHO DÂN TỘC VIỆT NAM
Theo em, hình ảnh cây tre mang ý nghĩa gì ?
- Tượng trưng cho con người Việt Nam cần cù, sáng tạo, anh hùng, bất khuất.
- Tượng trưng cho đất nước Việt Nam.
Khu bảo tàng và bảo tồn sinh thái tre đầu tiên của Việt Nam khánh thành ngày 7/4/2008 tại xã Phú An, tỉnh Bình Dương. Với diện tích 10 ha, đây là "ngôi nhà chung" của hơn 300 giống tre Việt.
HƯỚNG DẪN HS TỰ HỌC :
- Bài học hôm nay:
+ Nắm vững nội dung bài học.
+ Học thuộc nội dung bài học.
- Chuẩn bị bài tiết 110 :
+ Câu trần thuật đơn.
+ Tìm một số câu tục ngữ, ca dao, thơ, truyện cổ tích Việt Nam có nói đến cây tre.
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH !
TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO !