Bài 26. Cây tre Việt Nam

Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
- Thép Mới -
Môn: Ngữ Văn 6
GV: Đinh Thị Thúy Hường
I. Giới thiệu chung
1. Tác giả:

(1925-1991)
- Tên thật: Hà Văn Lộc, quê Hà Nội.
- Nhà báo chuyên viết báo, bút kí, thuyết minh phim.

2. Tác phẩm:

là lời bình cho bộ
phim cùng tên của các nhà
điện ảnh Ba Lan (1955).
- Phương thức biểu đạt:


miêu tả , biểu cảm
- Xuất xứ:

- Thể loại:
bút kí
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
(Thép Mới)
- Bố cục:
Bốn phần:

-P1: Từ đầu đến “chí khí như người”: Giới thiệu chung về cây tre và mối quan hệ với người dân Việt Nam
-P2: tiếp đến “ chung thủy ”: Tre gắn bó với con người trong đời sống và trong lao động.
P3: tiếp đến “chiến đấu”: Tre gắn bó với con người trong cuộc sống và chiến đấu.
P4: Còn lại: Tre vẫn là người bạn đồng hành cùng dân tộcViệt Nam trong hiện tại và tương lai.
Đại ý:
Cây tre là người bạn thân của nhân dân Việt Nam. Tre có mặt ở khắp mọi vùng đất nước; tre gắn bó lâu đời và giúp cho con người trong đời sống hằng ngày, trong lao động sản xuất và cả trong chiến đấu chống giặc, trong quá khứ, hiện tại và cả trong tương lai.
(Thép Mới)
I. Giới thiệu chung
II. Tìm hiểu văn bản
1/ Những phẩm chất của cây tre.
=> Sức sống mãnh liệt, vẻ đẹp đơn sơ, khỏe khoắn của tre gắn với khí phách, phẩm chất kiên cường của người dân Việt Nam.

- Dáng tre vươn mộc mạc và thanh cao
- Mầm non măng mọc thẳng, màu xanh tươi nhũn nhặn
Vào đâu tre cũng sống, xanh tốt…
Cứng cáp, dẻo dai, chí khí như người…
Thẳng thắn, bất khuất, anh hùng…
- Nghệ thuật: tính từ, nhân hóa.
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
(Thép Mới)
I. Giới thiệu chung
-Tre có mặt ở khắp mọi nơi trên đất nước, tre bao bọc làng bản xóm thôn
- Dưới bóng tre xanh con người dựng nhà dựng cửa, vỡ ruộng khai hoang ….
- Tre gìn giữ nền văn hóa
- Tre giúp người trăm nghìn công việc khác nhau.
- Tre là cánh tay của người nông dân…
II. Tìm hiểu văn bản
1/ Những phẩm chất của cây tre.
2/ Tre gắn bó với con người Việt Nam.
a. Trong lao động sản xuất.
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM

(Thép Mới)
I. Giới thiệu chung
- Tre gắn bó với con người từ thuở lọt lòng trên chiếc nôi tre cho đến khi nhắm mắt xuôi tay trên chiếc giường tre
II. Tìm hiểu văn bản
1/ Những phẩm chất của cây tre.
2/ Tre gắn bó với con người Việt Nam.
a. Trong lao động sản xuất

b. Trong đời sống sinh hoạt hằng ngày
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
- Tre là niềm vui của: + trẻ nhỏ: Chơi chắt, chơi chuyền
+ tuổi già : hút thuốc với chiếc điếu cày
II. Tìm hiểu văn bản
1/ Vẻ đẹp của cây tre.
2/ Tre gắn bó với con người Việt Nam.
a. Trong lao động sản xuất
b. Trong đời sống sinh hoạt hằng ngày
I. Giới thiệu chung
(Thép Mới)
- Nghệ thuật: nhân hóa, liệt kê, lời văn giàu nhịp điệu.

c. Trong kháng chiến
Tre
Gậy, chông…
Chống lại quân thù…
Xung phong vào xe tăng đại bác …
Tre quyết hy sinh để bảo vệ tất cả…
=> Tre là bạn thân - là vũ khí - là đồng đội , đồng chí của ta!
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
THẢO LUẬN
Theo em, trong xã hội ngày nay cùng với sự phát triển của khoa học kĩ thuật hiện đại thì liệu cây tre có còn gắn bó mật thiết với người dân Việt Nam nữa không ? Vì sao?
II. Tìm hiểu văn bản
1/Những phẩm chất của cây tre.
I. Giới thiệu chung
(Thép Mới)
2/ Tre gắn bó với con người Việt Nam.
a. Trong lao động sản xuất
b. Trong đời sống sinh hoạt hằng ngày
c. Trong chiến đấu
3/ Tre đồng hành cùng người dân Việt Nam
- Hiện tại: + Tre là âm nhạc của đồng quê.
+ Hình ảnh măng non là biểu tượng trên huy hiệu Đội.
- Nghệ thuật: chất nhạc và chất thơ hòa quyện vào nhau
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
- Tương lai: Tre còn gắn bó mãi với người dân Việt Nam
II. Tìm hiểu văn bản
1/ Những phẩm chất của cây tre.
I. Giới thiệu chung
(Thép Mới)
2/ Tre gắn bó với con người Việt Nam.
a. Trong lao động sản xuất
b. Trong đời sống sinh hoạt hằng ngày
c. Trong chiến đấu
3/ Tre đồng hành cùng người dân Việt Nam
III. Tổng kết: (Ghi nhớ : SGK/ 100)
Tiết 109: CÂY TRE VIỆT NAM
=> Cây tre mãi là người bạn thân thiết đồng hành trong hiện tại và tương lai với nhân dân ta, là biểu tượng văn hóa của dân tộc Việt Nam!
CÂY TRE VIỆT NAM
NGHỆ THUẬT
NỘI DUNG
Lời văn
giàu hình
ảnh, giàu
nhạc điệu
Nhân hóa,
ẩn dụ,
so sánh
Vẻ đẹp
bình dị
và nhiều
phẩm
chất quý
báu
Là người
bạn thân
thiết, gắn
bó với con
người
Việt Nam
BIỂU TƯỢNG CHO DÂN TỘC VIỆT NAM

CỦNG CỐ BÀI HỌC
Câu 1: Em cảm nhận được gì về cây tre Việt Nam qua văn bản này?
A. Gắn bó thân thiết với con người Việt Nam
B. Vẻ đẹp bình dị, thanh cao
C. Tre có nhiều phẩm chất tốt đẹp biểu tượng cho đất nước Việt Nam
D Cả ba phương án trên
Câu 2: Để nêu lên phẩm chất tốt đẹp của cây tre, tác giả chủ yếu sử dụng biện pháp tu từ gì?
A. So sánh
B. Ẩn dụ
C. Nhân hóa
D. Hoán dụ


Tìm một số câu tục ngữ, ca dao, thơ, truyện cổ tích Việt Nam có nói đến cây tre.(phần luyện tập SGK/ 100)
Chuẩn bị bài: Câu trần thuật đơn.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Viết một đoạn văn khoảng 7 đến 10 câu miêu tả lũy tre làng có sử dụng nghệ thuật nhân hóa và so sánh.

Đề 6: Kể lại nội dung bài thơ Đêm nay Bác không ngủ của Minh Huệ thành một câu chuyện theo những ngôi kể khác nhau (ngôi thứ ba hoặc ngôi thứ nhất).
 
Mùa thu năm 1950, Đảng và Chính phủ ta quyết định mở chiến dịch Cao – Bắc – Lạng (còn gọi là chiến dịch Biên giới) nhằm phá vỡ phòng tuyến bao vây căn cứ Việt Bắc của thực dân Pháp, mở đường liên lạc giữa nước ta với các nước anh em như Trung Quốc, Liên Xô… Quân ta chuẩn bị lực lượng tương đối kĩ, có sự phối hợp chặt chẽ trên các chiến trường để giành thắng lợi.
 
Trước khi chiến dịch mở màn, Bác đến thăm một đơn vị bộ đội và nghỉ lại nơi trú quân. Đêm mưa, trời lạnh, chiến sĩ ngủ quây quần bên Bác. Riêng Bác không ngủ. Người ngồi bên đống lửa, hai tay bó gối, đôi mắt trầm ngâm, những vết nhăn như sâu hơn trên vầng trán rộng.
 
Đêm đã khuya. Cảnh vật chìm trong bóng tối. Thỉnh thoảng văng vẳng đâu đó tiếng vỗ cánh của loài chim ăn đêm. Tiếng mưa rơi tí tách trên mái lán. Đồng đội của tôi đang ngủ say sau một ngày hành quân vất vả. Tôi trở mình, quay mặt về phía đông lửa và lặng lẽ nhìn Bác – người Cha già kính yêu của quân đội và nhân dân Việt Nam. Bác khơi cho bếp lửa cháy bùng lên, hơi ấm toả khắp căn lều dã chiến. Rồi Bác đi dém chăn cho từng chiến sĩ. Bác coi trọng giấc ngủ của bộ đội nên nhón chân rất nhẹ nhàng, cố gắng không gây ra tiếng động. Bác ân cần săn sóc các chiến sĩ, không khác gì bà mẹ hiền thương yêu lo lắng cho đàn con.
 
Tôi dõi theo từng cử chỉ của Bác mà trong lòng trào lên tình cảm yêu thương và biết ơn vô hạn. Ánh lửa bập bùng in bóng Bác lồng lộng trên vách nứa đơn sơ. Tình thương của Bác đã sưởi ấm trái tim chiến sĩ trước giờ ra trận. Tôi cảm thấy mình như được che chở trong tình thương bao la, nồng đượm ấy. Lòng tôi bồi hồi, rưng rưng một niềm xúc động. Tôi thì thầm hỏi nhỏ:
 
–    Thưa Bác, sao Bác chưa ngủ ạ? Bác có lạnh lắm không?
 
Bác không trả lời câu hỏi của tôi mà ân cần khuyên nhủ:
 
–    Chú cứ việc ngủ ngon, để lấy sức ngày mai đánh giặc!
 
Vâng lời Bác, tôi nhắm mắt mà lòng vẫn thấp thỏm không yên. Những chiến sĩ trẻ chúng tôi sức dài vai rộng, còn Bác vừa yếu lại vừa cao tuổi.
 
Thời gian vẫn âm thầm trôi qua. Trời đang chuyển dần về sáng. Lần thứ ba thức dậy, tôi giật mình thấy Bác vẫn ngồi im như pho tượng, đôi mắt trĩu nặng suy tư đăm đăm nhìn ngọn lửa hồng. Không thể đành lòng, tôi bèn lên tiếng:
 
–    Thưa Bác! Xin Bác chợp mắt một chút cho khỏe ạ!
 
Bác cất giọng trầm ấm bảo tôi:
 
Cháu đừng bận tâm! Bác không thể yên lòng mà ngủ. Trời thì mưa lạnh thế này, dân công ngủ ngoài rừng, tránh sao cho khỏi ướt?! Bác nóng ruột lắm, chỉ mong trời mau sáng!
 
Nghe Bác nói, tôi càng hiểu tình thương của Người sâu nặng, bao la biết chừng nào! Bác lo cho chiến sĩ, dân công, cũng là lo cho chiến dịch, cho cuộc kháng chiến gian khổ mà anh dũng của toàn dân. Tình thương ấy bao trùm lên đất nước và dân tộc.
 
Sung sướng và tự hào biết bao, tôi được làm người chiến sĩ chiên đấu dưới ngọn cờ vinh quang của Đảng, của Bác! Bác đã khơi dậy trong tôi tình đồng đội, tình giai cấp đẹp đẽ và cao quý. Không đành lòng ngủ yên trong chăn ấm, bên bếp lửa hồng, khi những đồng đội của mình còn phải chịu bao gian khổ, tôi thức luôn cùng Bác. Dường như hiểu được lòng tôi, những ngọn lửa hồng cũng nhảy múa reo vui và càng thêm rực sáng.
 
Đề : Dựa theo bài thơ Đêm nay Bác không ngủ của Minh Huệ, em hãy viết thành bài văn ngắn theo lời của người chiến sĩ kể về kỉ niệm trong đêm trước chiến dịch được ở bên Bác Hồ.
I.  DÀN Ý
1.  Mở bài:
* Giới thiệu bối cảnh của câu chuyện:
- Đêm trước khi diễn ra chiến dịch Biên giới.
- Bác đến thăm một đơn vị bộ đội và nghỉ lại trong lều trú quân của chiến sĩ.
- Trời mưa lạnh, Bác thức suốt đêm, không ngủ.
2.  Thân bài:
* Diễn biến câu chuyện:
- Lần thứ nhất: Anh đội viên thức giấc, thấy Bác ngồi suy nghĩ bên bếp lửa rồi đi dém chăn cho từng chiến sĩ. Anh mời Bác đi ngủ. Bác khuyên anh hãy yên tâm mà ngủ Đề ngày mai đánh giặc.
- Lần thứ ba: Trời gần sáng mà Bác vẫn thức. Anh đội viên tha thiết xin Bác hãy đi ngủ Đềgiữ gìn sức khoẻ. Bác trả lời vì thương bộ đội, dân công phải ngủ ngoài rừng nên không thể nào nhắm mắt. Cảm động, anh đội viên thức luôn cùng Bác.
3.  Kết bài:
* Tình cảm của anh đội viên đối với Bác:
- Càng thêm yêu mến, kính phục Bác Hồ.
- Vui sướng, tự hào được làm người chiến sĩ chiến đấu dưới ngọn cờ vinh quang của Đảng, của Bác Hồ.
II.  BÀi làm
Mùa thu năm 1950, Đảng và Chính phủ ta quyết định mở chiến dịch Cao - Bắc - Lạng (còn gọi là chiến dịch Biên giới) nhằm phá vỡ phòng tuyến bao vây căn cứ Việt Bắc của thực dân Pháp, mở đường liên lạc giữa nước ta với các nước anh em như Trung Quốc, Liên Xô... Quân ta chuẩn bị lực lượng tương đối kĩ, có sự phối hợp chặt chẽ trên các chiến trường Đềgiành thắng lợi.
Trước khi chiến dịch mở màn, Bác đến thăm các đơn vị tham gia chiến dịch và nghỉ lại nơi trú quân của đơn vị tôi. Đêm mưa, trời lạnh, chiến sĩ ngủ quây
quần bên Bác. Nhưng Bác không ngủ. Người ngồi bên đống lửa, hai tay bó gối, đôi mắt trầm ngâm, những vết nhăn như sâu hơn trên vầng trán rộng.
Đêm đã khuya. Cảnh vật chìm trong bóng tối. Thỉnh thoảng văng vẳng đâu đó tiếng vỗ cánh của loài chim ăn đêm. Tiếng mưa rơi tí tách trên mái lán. Đồng đội của tôi đang ngủ say sau một ngày hành quân vất vả. Tôi trở mình, quay mặt về phía đống lửa và lặng lẽ nhìn Bác - người Cha già kính yêu của quân đội và nhân dân Việt Nam. Bác khơi cho bếp lửa cháy bùng lên, hơi ấm toả khắp căn lều dã chiến. Rồi Bác đi dém chăn cho từng chiến sĩ. Bác coi trọng giấc ngủ của bộ đội nên nhón chân rất nhẹ nhàng, cố gắng không gây ra tiếng động. Bác ân cần săn sóc các chiến sĩ không khác gì bà mẹ hiền thương yêu lo lắng cho đàn con.
Tôi dõi theo từng cử chỉ của Bác mà trong lòng trào lên tình cảm yêu thương và biết ơn vô hạn. Ánh lửa bập bùng ln bóng Bác lồng lộng trên vách nứa đơn sơ giống hình ảnh ông tiên, ông bụt trong truyện cổ tích. Tình thương của Bác đã sưởi ấm trái tim chiến sĩ trước giờ ra trận. Tôi cảm thấy mình như đang được che chở trong tình thương bao la, nồng đượm ấy. Lòng tôi bồi hồi, rưng rưng một niềm xúc động. Tôi thì thầm hỏi nhỏ:
- Thưa Bác, sao Bác chưa ngủ ạ? Bác có lạnh lắm không?
Bác không trả lời câu hỏi của tôi mà ân cần khuyên nhủ:
- Chú cứ việc ngủ ngon, Đềlấy sức ngày mai đánh giặc!
Vâng lời Bác, tôi nhắm mắt mà lòng vẫn thấp thỏm không yên. Những chiến sĩ trẻ chúng tôi sức dài vai rộng, còn Bác vừa yếu lại vừa cao tuổi; Người không ngủ thì làm sao có đủ sức khoẻ Đềchỉ đạo chiến dịch quyết liệt này?
Thời gian vẫn lặng lẽ trôi qua. Trời đang chuyển dần về sáng. Lần thứ ba thức dậy, tôi giật mình thấy Bác vẫn ngồi im như pho tượng, đôi mắt trĩu nặng suy tư, đăm đăm nhìn ngọn lửa hồng. Tôi không thể đành lòng bèn lên tiếng:
- Thưa Bác! Xin Bác chợp mắt một chút cho khoẻ ạ!
Bác cất giọng trầm ấm bảo tôi:
- Cháu đừng bận tâm. Bác không thể yên lòng mà ngủ. Trời thì mưa lạnh thế này, dân công ngủ ngoài rừng tránh sao cho khỏi ướt?! Bác nóng ruột lắm, chỉ mong trời mau sáng!
Nghe Bác nói, tôi càng hiểu tình thương của Người sâu nặng, bao la biết chừng nào! Bác! o cho chiến sĩ, dân công cũng là lo cho chiến dịch, cho cuộc kháng chiến gian khổ mà anh dũng của toàn dân. Tình thương ấy bao trùm lên đất nước và dân tộc.
Sung sướng và tự hào biết bao, tôi được làm người chiến sĩ chiến đấu dưới ngọn cờ vinh quang của Đảng, của Bác! Bác đã khơi dậy trong tôi tình đồng đội, tình giai cấp đẹp đẽ và cao quý. Không đành lòng ngủ yên trong chăn ấm, bên bếp lửa hồng, khi những đồng đội của mình còn phải chịu bao gian khổ, tôi thức luôn cùng Bác. Dường như hiểu được lòng tôi, những ngọn lửa hồng cũng nhảy múa reo vui và càng thêm rực sáng.


ĐỀ THI HOC SINH GIỎI NGỮ VĂN 6.
                                              Thời gian: 120 phút.


Câu 1 (2 điểm): Trong bài thơ “Lượm” nhà thơ Tố Hữu đã viết theo thể thơ 4 chữ gồm 15 khổ thơ, nhưng có khổ thơ lại được cấu tạo đặc biệt:
                                     Ra thế
Lượm ơi!
và lại có khổ thơ chỉ có một câu:
                                      Lượm ơi còn không?
     Cách diễn đạt trên có giá trị gì trong việc biểu đạt cảm xúc của tác giả?


Câu 2 (2 điểm): Xác định và nói rõ tác dụng của phép tu từ  trong các câu thơ sau:
          Lúc vui biển hát, lúc buồn biển lặng, lúc suy nghĩ biển mơ mộng và dịu hiền.
          Biển như người khổng lồ, nóng nảy, quái dị, gọi sấm, gọi chớp.
          Biển như  trẻ con, nũng nịu, dỗ dành, khi đùa, khi khóc.
(Khánh Chi, Biển)         
Câu 3 (6 điểm)
          Dựa vào bài thơ: “Đêm nay Bác không ngủ” của nhà thơ Minh Huệ  (Sách Ngữ văn 6 - Tập hai), em hãy đóng vai người chiến sĩ kể về kỉ niệm một đêm được ở bên Bác Hồ khi đi chiến dịch.

           HƯỚNG DẪN CHẤM THI HỌC SINH GIỎI VĂN 6


A- Yêu cầu chung:
1. Ngoài việc đánh giá, kiểm tra kiến thức cơ bản, giám khảo cần phát hiện và trân trọng những bài làm thể hiện tố chất của một học sinh giỏi: Kiến thức văn học vững chắc, sâu rộng; năng lực cảm thụ văn chương tinh tế, sâu sắc; kĩ năng làm văn tốt; diễn đạt trong sáng có cảm xúc, có giọng điệu riêng (khuyến khích những bài làm có sự sáng tạo).
2. Hướng dẫn chấm chỉ nêu ra những ý chính và các thang điểm cơ bản, trên cơ sở đó giám khảo có thể thống nhất định ra các ý chi tiết và những thang điểm cụ thể.
3. Giám khảo cần đánh giá bài làm của thí sinh trong tính tổng thể ở từng câu và cả bài, không đếm ý cho điểm một cách máy móc, nhằm đánh giá học sinh trên các phương diện: kiến thức, kĩ năng, tư duy
4. Tổng điểm toàn bài là 10 điểm, chiết đến 0,25 điểm.
B- Yêu cầu cụ thể:
Câu 1 (2 điểm):
    - Ấn tượng của cuộc gặp gỡ vẫn còn nguyên vẹn nét đẹp đẽ, vui tươi, ấm áp trong lòng tác giả, bỗng nhiên có tin Lượm hy sinh. Câu thơ gãy đôi như một tiếng nấc nghẹn ngào:                      Ra thế
                                          Lượm ơi!                                           
    Đó là nỗi sửng sốt, xúc động đến nghẹn ngào. Và nhà thơ hình dung ra ngay cảnh tượng chú bé hy sinh trong khi làm nhiệm vụ.                            
     - Lượm “ thiên thần bé nhỏ ấy đã bay đi”, để lại bao tiếc thương cho chúng ta, như Tố Hữu đã nghẹn ngào, đau xót gọi em lần thứ ba bằng một câu thơ day dứt:
                                            Lượm ơi, còn không?                         
   Câu thơ đứng riêng thành một khổ thơ, như một câu hỏi xoáy vào lòng người đọc, đã nói rõ tình cảm của nhà thơ đối với chú bé anh hùng của dân tộc. Tác gỉa như không tin rằng Lượm đã hy sinh, Lượm vẫn còn trong lòng tác giả, mãi còn cùng  với đất nước, quê hương.     
Câu 2 (2 điểm):
- Xác định được các phép so sánh, nhân hoá (0,5đ):
          + So sánh: Biển như người khổng lồ; Biển như trẻ con
          + Nhân hoá: Vui, buồn, suy nghĩ, hát, mơ mộng, dịu hiền
- Nêu được tác dụng (1,5đ):
+ Biển được miêu tả như một con người với nhiều tâm trạng khác nhau: khi thì to lớn, hung dữ như người khổng lồ; khi thì nhỏ bé hiền lành, dễ thương, đáng yêu như trẻ con. Nhờ các biện pháp tu từ so sánh, nhân hoá đã gợi rõ, cụ thể màu sắc, ánh sáng theo thời tiết, thời gian tạo nên những bức tranh khác nhau về biển. Qua đó thể hiện tình yêu, niềm trân trọng vẻ đẹp thiên nhiên tạo vật.
Câu 3 (6 điểm):
- Học sinh dựa vào bài  thơ Đêm nay Bác không ngủ của nhà  thơ Minh Huệ  (Sách Ngữ văn 6 - Tập hai), để viết bài văn ngắn bằng lời của người chiến sĩ kể về kỉ niệm một đêm được ở bên Bác Hồ khi đi chiến dịch.
- Yêu cầu hs phải thuộc và nhớ được nội dung bài thơ, dùng ngôi thứ nhất (nhân vật tôi – anh đội viên để kể lại câu chuyện). Biết vận dụng văn kể chuyện để kể lại một câu chuyện từ văn bản thơ, có kết hợp yếu tố miêu tả, kể chuyện với bộc lộ cảm xúc, tâm trạng ...
- Khi kể chuyện, cần phải tạo dựng được câu chuyện có hoàn cảnh, có nhân vật, sự việc và diễn biến câu chuyện ... Học sinh có thể  trình bày theo  nhiều  cách khác nhau,  nhưng  chuyện kể phải theo diễn biến sự việc như trình tự bài thơ và nêu được các ý cơ bản như sau:
* Mở bài:      1,0 điểm
Giới thiệu câu chuyện:   
- Giới thiệu hoàn cảnh, thời gian, không gian nơi xảy ra câu chuyện...  0,5 điểm
- Giới thiệu nhân vật trong câu chuyện: tôi (tự giới thiệu) được ở cùng Bác Hồ trong mái lều tranh xơ xác vào một đêm mưa lạnh trên đường đi chiến dịch ...  0,5 điểm
 * Thân bài:    4,0 điểm
     Kể  lại diễn biến câu chuyện,  trong đó có kết hợp giữa kể chuyện với miêu tả và bộc lộ cảm xúc, câu chuyện được kể lại qua lời kể của anh đội viên (nhân vật tôi: vừa là người chứng kiến, vừa là người tham gia vào câu chuyện).
 - Lần đầu  thức giấc,  tôi ngạc nhiên vì trời đã khuya lắm  rồi mà Bác vẫn ngồi “trầm ngâm” bên bếp  lửa. Từ ngạc nhiên đến xúc động khi  tôi hiểu rằng Bác vẫn ngồi đốt lửa sưởi ấm cho các chiến sĩ. Niềm xúc động càng lớn khi được tôi chứng kiến cảnh Bác đi “dém chăn” cho từng chiến sĩ với bước chân nhẹ nhàng…   
- Hình ảnh Bác Hồ hiện ra với tôi trong tâm trạng mơ màng : Bác vừa lớn lao, vĩ đại, vừa  gần gũi,  thân  thương như một người Cha đối với chúng  tôi-những người chiến sĩ... Trong sự xúc động cao độ, thầm thì, tôi hỏi nhỏ:  “Bác ơi ! Bác chưa ngủ ? Bác có lạnh lắm không ?” Bác ân cần trả lời:  “- Chú cứ việc ngủ ngon    Ngày mai đi đánh giặc” (anh đội viên tự bội lộ tâm trạng …)          
 - Lần  thứ ba  thức dậy, trời sắp sáng,  tôi “hốt hoảng giật mình” vì vẫn  thấy Bác vẫn “ngôi đinh ninh – chòm râu im phăng phắc”.
 - Anh đội viên kể  lại  diễn biến  câu  chuyện qua  lời đối  thoại  giữa  anh với Bác Hồ, đồng  thời  tự bộc  lộ diễn biến  tâm  trạng … qua đó nêu bật được hình tượng Bác Hồ: giản dị, gần gũi nhưng cũng thật vĩ đại, lớn lao…       
- Được tiếp cận, được thấu hiểu tình thương yêu của Bác với bộ đội và nhân dân ta,  tôi như lớn thêm lên về tâm hồn, như được hưởng một niềm hạnh phúc lớn lao, bởi thế nên:   “Lòng vui sướng mênh mông” , tôi “thức luôn cùng Bác”
 * Kết bài:       1,0 điểm
- Cảm nhận của người chiến sĩ: đêm không ngủ được kể lại trên đây chỉ là một trong vô vàn đêm không ngủ của Bác. Việc Bác không ngủ vì lo việc nước và thương bộ đội, dân công là một “lẽ thường tình” vì “Bác là Hồ Chí Minh” …   
- Qua câu chuyện về một đêm không ngủ của Bác Hồ trên đường đi chiến dịch, thể hiện rõ tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác với bộ đội và nhân dân, đồng thời thể hiện tình cảm kính yêu, cảm phục của người chiến sĩ, của nhân dân ta đối với Bác Hồ…. 
Đề bài: Kể lại nội dung bài thơ Lượm của Tố Hữu thành một câu chuyện theo những lời kể khác nhau (ngôi thứ ba hoặc ngôi thứ nhất).
 
Năm 1946, thực dân Pháp trở mặt xâm lược nước ta một lần nữa. Hồ Chủ tịch thay mặt Chính phủ, đọc Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến, động viên nhân dân quyết hi sinh để bảo vệ chủ quyền độc lập, tự do mà ta đã phải đổ bao xương máu mới giành lại được. Từ Hà Nội, tôi trở về quê hương, đúng lúc giặc Pháp tấn công vào Huế. Không khí những ngày dó thật sôi sục. Người dân xứ Huế không phân biệt già trẻ, gái trai, đồng lòng đánh giặc, bảo vệ quê hương.
 
Đang rảo bước trên đường Hàng Bè, tôi chợt nghe tiếng gọi vô cùng quen thuộc: Ôi chú Lành ! Chú về hồi nào vậy ? Tôi ngẩng lên nhìn. Một chú bé loắt choắt, da sạm nắng, trên đầu là chiếc mũ ca lô
 
–    Ồ ! Lượm! Đứa cháu bé bỏng thân yêu của tôi! Xa cháu chưa lâu mà tôi thấy cháu khác trước nhiều quá! Cháu chững chạc hẳn lên, trông như một anh bộ đội thực thụ. Tôi ôm chặt Lượm vào lòng, vội vã hỏi thăm về những người thân. Cháu vui vẻ khoe:
 
–    Cháu làm liên lạc ở với các chú bộ đội trong đồn Mang Cá, cháu được các chú ấy dạy chữ, dạy hát, dạy bắn súng, dạy cách làm liên lạc… Vui lắm chú à!
Lượm hào hứng kể rồi cười thích thú, mắt sáng ngời, đôi má ửng đỏ như trái bồ quân chín. Tôi cũng vui lây trước niềm vui trẻ thơ, hồn nhiên của Lượm.
 
Cháu giơ tay lên mũ, đứng nghiêm chào tôi: Thôi, chào đồng chí! kèm theo nụ cười tinh nghịch. Tôi đứng lặng nhìn theo bóng cháu đang thoăn thoắt nhảy chân sáo trên đường. Tiếng huýt sáo vui vẻ của Lượm vẫn còn văng vẳng bên tai. Tôi rất vui vì Lượm đã trở thành đồng đội của tôi, một đồng đội tí hon.
 
Ngày tháng trôi qua, hai chú cháu tôi chiến đấu trên hai mặt trận khác nhau. Vào một ngày hè tháng sáu, tôi bàng hoàng khi nhận được tin Lượm đã hi sinh trong một trận tấn công đồn giặc. Giữa lúc cuộc chiến đấu diễn ra ác liệt, Lượm nhận nhiệm vụ chuyển thư thượng khẩn ra mặt trận. Trong lửa đạn mịt mù, cháu lao lên như một mũi tên, không sợ hiểm nguy, quyết trao tận tay những người chỉ huy trận đánh lệnh của cấp trên. Một viên đạn thù đã bắn vào cháu. Lượm ngã xuống trên quê hương, giữa đồng lúa thơm mùi sữa lên đòng. Lượm đã hi sinh ngay trên mảnh đất chôn nhau cắt rốn của mình. Cháu ra đi mãi mãi, để lại niềm thương cảm khôn nguôi trong lòng tôi…
 
Mỗi khi nghĩ đến Lượm, tâm trí tôi lại hiện lên hình ảnh một chú bé loắt choắt, vai đeo chiếc xắc cốt đựng tài liệu, đầu đội lệch chiếc mũ ca lô miệng huýt sáo vang, vừa đi vừa nhảy chân sáo trên con đường chan hòa ánh nắng.