Bài 26. Câu trần thuật đơn

Kiểm tra bài cũ
1. Trình bày khái niệm hoán dụ?
2. Có mấy kiểu hoán dụ? Cho ví dụ minh họa cụ thể.
1. Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt
2. Có 4 kiểu hoán dụ thường gặp:
Lấy một bộ phận để gọi toàn thể
Lấy vật chứa đựng để gọi vật chứa đựng
Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật
Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng
Thi đua giữa hai nhóm học sinh:
Hãy đặt câu với những từ sau: vườn rau sạch, tên lửa nước
Tiếng Việt

 CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
GVGD: Phùng Thị Kim Anh
 I. Câu trần thuật đơn là gì?
 1. Ví dụ: SGK/ 101
Các câu dưới đây được dùng làm gì?
“ Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng:
Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ? Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết!
Tôi về, không một chút bận tâm
( Tô Hoài )
Có tất cả bao nhiêu câu trong đoạn văn dưới đây?
(1) Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. (2) Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng:
(3) Hức! (4) Thông ngách sang nhà ta? (5) Dễ nghe nhỉ? (6) Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. (7) Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. (8) Đào tổ nông thì cho chết!
(9) Tôi về, không một chút bận tâm.
(Tô Hoài)

HS hoàn thành phiếu học tập số 1
Kể
Bộc lộ cảm xúc
Tả, kÓ
Hỏi
Bộc lộ cảm xúc
Nờu ý ki?n
Cầu khiến
Bộc lộ cảm xúc
Kể và nêu ý kiến
Phiếu học tập số 1
1d
2c
3b
4a
Kể
Bộc lộ cảm xúc
Tả, kÓ
Hỏi
Bộc lộ cảm xúc
Nờu ý ki?n
Cầu khiến
Bộc lộ cảm xúc
Kể và nêu ý kiến
Dựa vào kiến thức đã học ở tiểu học, em hãy phân loại câu theo mục đích nói?
Thực hiện nhóm đôi
Câu trần thuật : câu 1,2,6,9 - Câu nghi vấn : câu 4
Câu cảm thán : câu 3,5,8 - Câu cầu khiến : câu 7
Câu trần thuật
Câu trần thuật
Câu trần thuật
Câu trần thuật
Câu nghi vấn
Câu cảm thán
Câu cảm thán
Câu cảm thán
Câu cầu khiến
Câu 1: Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì
một hơi rõ dài.


Sắp xếp các câu trần thuật vừa tìm được thành 2 loại:
Câu do 2 hoặc nhiều cụm C-V tạo thành
Câu do 1 cụm C-V tạo thành
**Thực hành cá nhân
- Câu 1: Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì
một hơi rõ dài.
- Câu 2: Rồi, với một bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng.
- Câu 6: Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào
chịu được.
- Câu 9: Tôi về, không một chút bận tâm
CN1
VN1
CN1
VN1
CN1
VN1
CN2
VN2
CN1
VN1
 2. Nhận xét
Cõu 1,2,9 l� cõu tr?n thu?t don
Cõu 1,2,9
Xét về cấu tạo:
Là câu đơn (chỉ có một cụm C-V)

Xét về mục đích nói:
dùng để giới thiệu, kể, tả, nêu ý kiến,...
Câu trần thuật đơn có đặc điểm gì?
I. Câu trần thuật đơn là gì?
Ví dụ
Nhận xét
 Ghi nhớ: Câu trần thuật đơn là câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu lên một ý kiến
Hãy tìm những câu trần thuật đơn và trao đổi với bạn chung nhóm
Phiếu học tập số 2
Hình thức: trả lời vấn đáp và điền phiếu học tập
HS
1
2
n
Câu
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
II. Luyện tập
Bài tập 1
Hãy xác định các câu sau thuộc loại câu nào và có tác dụng gì?
Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh : con ếch

a. “Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ”

(Ếch ngồi đáy giếng)
CN
VN
b. “Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không…”
(Lá rụng)
Câu trần thuật đơn – miêu tả cảnh lá rụng
CN
VN
c. Mã Lương nhìn cây bút bằng vàng sáng lấp lánh
CN
VN
Câu trần thuật đơn – kể lại việc Mã Lương nhận được cây bút thần
d. Giá tôi không trêu chị Cốc thì đâu đến nỗi Choắt việc gì!
CN
VN
Câu trần thuật đơn – nêu ý kiến, đánh giá về việc làm không đúng của (tôi) Dế Mèn
Bài tập 2. Dựa vào các bức tranh dưới đây,
hãy đặt các câu trần thuật đơn
1
2
3
4
III. Củng cố
Hãy chọn đáp án đúng trong các câu sau

b. Loại câu một cụm C-V tạo thành, dùng để bộc lộ cảm xúc.
c. Loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến.
d. Loại câu do các cụm C-V tạo thành, dùng để hỏi, bộc lộ cảm xúc.
Câu 1. Câu trần thuật đơn là:
Loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để tả và cầu khiến.
c. Loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến.
2. Câu nào sau đây là câu trần thuật đơn
“Có công mài sắt
Có ngày nên kim”
d. Ngôi trường Quốc tế Singapore của chúng em thật đẹp, em sẽ ý thức giữ gìn không gạch xóa lên tường lớp học
c. “Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều”
b. “Gần mực thì đen
Gần đèn thì sáng”
c. “Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều”
Xác định các câu trần thuật đơn trong lời bài hát
Câu trần thuật đơn
IV. CĂN DẶN
 Ôn lại khái niệm câu trần thuật đơn và thực hành viết nhiều câu trần thuật đơn khác nhau.
 Hoàn thành những bài tập còn lại trong SGK
 Chuẩn bị bài mới: Câu trần thuật đơn có từ là
CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ
VÀ CÁC BẠN LỚP 6A