Bài 26. Câu trần thuật đơn

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo về dự chuyên đề ngữ văn 6
Kiểm tra bài cũ
Em hãy nối một vế trong tập hợp 1 với một vế phù hợp nhất trong tập hợp 2.
Ví dụ
Chưa nghe hết câu , tôi đã hếch răng lên , xì một hơi rõ dài(1). Rồi , với bộ điệu khinh khỉnh , tôi mắng (2):
-Hức (3)!Thông ngách sang nhà ta (4) ? Dễ nghe nhỉ(5)! Chú mày hôi như cú mèo thế này , ta nào chịu được (6).Thôi , im cái điệu hát mưa rầm sùi sụt ấy đi(7).Đào tổ nông thì cho chết (8)!
Tôi về , không một chút bận tâm (9).
(Tô Hoài)
Ví dụ
Chưa nghe hết câu , tôi đã hếch răng lên , xì một hơi rõ dài(1). Rồi , với bộ điệu khinh khỉnh , tôi mắng (2):
-Hức (3)!Thông ngách sang nhà ta (4) ? Dễ nghe nhỉ(5)! Chú mày hôi như cú mèo thế này , ta nào chịu được (6).Thôi , im cái điệu hát mưa rầm sùi sụt ấy đi(7).Đào tổ nông thì cho chết (8)!
Tôi về , không một chút bận tâm (9).
(Tô Hoài)
1. Chưa nghe hết câu , tôi đã hếch răng lên , xì một hơi rõ dài .
C V
->dùng để kể , tả
2.Rồi , với điệu bộ khinh khỉnh , tôi mắng .
C V
-> dùng để tả , kể
3.Chú mày hôi như cú mèo thế này , ta nào chịu được.
C V C V
->dùng để nêu ý kiến nhận xét
. 4.Tôi về , không một chút bận tâm.
C V
-> dùng để kể
Bài tập 1
Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây.Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì ?
Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo , sáng sủa.Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quân đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì , sau mỗi lần dông bão , bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy.Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt , nước biển lại lam biếc đậm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa .Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong ngày động bão ,thì nay lưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi.
(Nguyễn Tuân)
Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây.Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì ?
Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo , sáng sủa.Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quân đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì , sau mỗi lần dông bão , bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy.Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt , nước biển lại lam biếc đậm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa .Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong ngày động bão ,thì nay lưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi.
(Nguyễn Tuân)
Bài tập 1
Đáp án bài tập
Câu trần thuật đơn :

1.Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo , sáng sủa.
C V
->Dùng để giới thiệu , miêu tả về Cô Tô.

2.Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quân đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì , sau mỗi lần dông bão , bao giờ
bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy.
C V
-> Dùng để nêu ý kiến nhận xét về vẻ đẹp trong sáng của Cô Tô sau trận bão.
Bài tập 2(Sgk /102)
Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì?
a. Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.
(ếch ngồi đáy giếng).
b. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Con hổ có nghĩa)
Bài tập 3(Sgk/102)
So sánh cách giới thiệu nhân vật chính trong truyện sau có gì khác với cách giới thiệu nhân vật nêu trong bài tập 2 ?
Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương , người đẹp như hoa , tính nết hiền dịu.Vua cha yêu thương nàng hết mực , muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.
(Sơn Tinh , Thủy Tinh)

Bài tập 2
Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì?
a. Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.
(ếch ngồi đáy giếng).
b. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Con hổ có nghĩa)

Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương , người đẹp như hoa , tính nết hiền dịu.Vua cha yêu thương nàng hết mực , muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.
(Sơn Tinh , Thủy Tinh)
Bài tập 3
So sánh cách giới thiệu nhân vật chính trong truyện sau có gì khác với cách giới thiệu nhân vật nêu trong bài tập 2 ?
Đáp án bài tập : 2 + 3
*Giống nhau:
Cả hai bài tập (2,3)đều giới thiệu nhân vật
*Khác nhau:
- ở bài tập 2 giới thiệu ngay nhân vật chính : Con ếch , Bà đỡ Trần.

-Còn ở bài tập 3:Đều giới thiệu nhân vật phụ trước.Rồi từ những việc làm, qua hệ của nhân vật phụ mới giới thiệu nhân vật chính.
Giới thiệu nhân vật phụ :Hùng Vương thứ mười tám, Mị Nương.
Từ những việc làm:Kén chồng cho con.
-> Giới thiệu nhân vật chính: Hai chàng trai - Sơn Tinh, Thủy Tinh.

Bài tập 4 (Sgk /103)
Ngoài tác dụng giới thiệu nhân vật , câu mở đầu sau đây còn có tác dụng gì ?
a.Xưa có một người thợ mộc dốc hết vốn trong nhà ra mua gỗ để làm nghề đẽo cày.
(Đẽo cày giữa đường)

Bài tập 4
Em hãy điền vào chỗ trống để tạo thành câu trần thuật đơn.
Bầu trời.........
Lớp em..........
Bài tập 5
Thảo luận nhóm
- Đất nước đẹp vô cùng !
Có ý kiến cho rằng câu trên là câu trần thuật đơn.Theo em đúng hay sai? Tại sao?
A . Đúng B. Sai
Bài tập 6
Em hãy quan sát lên màn hình ,viết một đoạn văn từ (3-5) câu miêu tả cảnh đó, có sử dụng câu trần thuật đơn.

Bài tập củng cố
Em hãy khoanh tròn vào chữ cái đầu dòng cho phương án trả lời đúng .
Câu trần thuật đơn là:
Câu do một cụm C-V tạo thành để giới thiệu sự vật , sự việc.
Câu dùng để nêu một ý kiến do một cụm C-V tạo thành .
Câu do một cụm C-V tạo thành dùng để giới thiệu , tả , kể về một sự vật sự việc hay để nêu một ý kiến.
Câu dùng để giới thệu , tả hoặc kể về một sự vật , sự việc.
Hướng dẫn học ở nhà
Học thuộc ghi nhớ trong SGK
Hoàn thiện bài tập vào vở bài tập ngữ văn.
Viết một đoạn văn (4-6 câu)tả cảnh trường em.Trong đó có sử dụng câu trần thuật đơn.
Soạn bài : " Lòng yêu nước ``