Bài 26. Câu trần thuật đơn

Ngữ văn lớp 6
Tiết 116
Tiếng Việt:
câu trần thuật đơn
Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Vân - Tổ: Ngữ văn
Trường THCS Nguyễn Khuyến, TP.Đà Nẵng
Kiểm tra bài cũ:
1/ Thành phần chính của câu là gì? Cho ví dụ minh họa.
2/ Nêu cấu tạo của thành phần chủ ngữ và vị ngữ? Cho ví dụ minh họa.
Tuần: 29
Tiết: 116
Tiếng Việt:
Câu trần thuật đơn
I. Bài học:
* Câu trần thuật đơn là gì?
1. Ví dụ:
Chưa nghe hết câu tôi đã hếch răng lên , xì một hơi rõ dài. Rồi với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng:
- Hức ! Thông ngách sang nhà ta?
Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này ta nào chịu được. Thôi, im đi cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết !
Tôi về , không một chút bận tâm.
(Tô Hoài)
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
2. Phân tích , nhận xét :
c. Dùng để bộc lộ cảm xúc:
a. Dùng để tả , kể , nêu ý kiến:
câu 1,2,6,9
b. Dùng để hỏi:
d. Dùng để yêu cầu:
câu 4
câu 3,5,8
câu 7
1. Ví dụ :
(1) Chưa nghe hết câu tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. (2) Rồi với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng:
(3) - Hức ! (4) Thông ngách sang nhà ta ? (5) Dễ nghe nhỉ ! (6) Chú mày hôi như cú mèo thế này ta nào chịu được. (7) Thôi, im đi cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. (8) Đào tổ nông thì cho chết !.
(9) Tôi về , không một chút bận tâm.
Câu trần thuật
Câu 2: Tôi mắng.
Câu 6 : Chú mày hôi như cú mèo thế này , ta

nào chịu được .



Câu 9 : Tôi về, không một chút bận tâm .
Câu 1: Tôi hếch răng lên, xì một hơi rõ dài.
Phân tích ngữ pháp bốn câu trần thuật:
C
V
C
V
C
V
C
V
C
V
Sắp xếp các câu trần thuật trên thành hai nhóm:
C 1: Tôi hếch răng lên, xì một hơi rõ dài.
Câu trần
thuật
đơn
Nhóm 2: Câu trần thuật có hai hoặc nhiều cụm C-V sóng đôi tạo thành :
Câu trần thuật ghép
C 6: Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được.
Nhóm 1: Câu trần thuật có một cụm C-V tạo thành:
C 9: Tôi về không một chút bận tâm .
C 2: Tôi mắng .
Ghi nhớ :
Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C -V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến.
Tuần: 29
Tiết: 116
Tiếng Việt:
Câu trần thuật đơn
I. Bài học:
* Câu trần thuật đơn là gì?
Ghi nhớ: SGK/101
II. Luyện tập:
Bài tập 1/101:
Câu trần thuật đơn:
Câu 1: Dùng để tả hoặc giới thiệu vẻ đẹp của Cô Tô.
Câu 2: Dùng để nêu ý kiến nhận xét về vẻ đẹp của bầu trời Cô Tô sau trận bão.
- Các câu còn lại (câu 3, câu 4) là câu trần thuật ghép.
Bài tập 2/102:
Các câu trên đều là câu trần thuật đơn và có tác dụng:
a/ Giới thiệu nhân vật Lạc Long Quân.
b/ Giới thiệu con ếch.
c/ Giới thiệu nhân vật bà đỡ Trần.
Bài tập 3/102 + 103:
Cách giới thiệu nhân vật ở cả ba ví dụ này là: giới thiệu nhân vật phụ trước rồi từ những việc làm của nhân vật phụ mới giới thiệu nhân vật chính.
Bài tập 4/103:
Ngoài việc giới thiệu nhân vật, các câu trên còn được dùng để:
a/ Miêu tả hoạt động của nhân vật người thợ mộc.
b/ Miêu tả hoạt động của người tiều phu, hoạt động của con hổ.
Bài tập 5/103:
Chính tả (Nhớ - viết): Lượm (từ Ngày Huế đổ máu đến Nhảy trên đường vàng.)
Bài tập 5/103:
Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú, cháu
Gặp nhau Hàng Bè

Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh

Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng ...
( Tố Hữu)
LƯợM
Bài tập Bổ TRợ:
Bài tập 1 : Bài tập trắc nghiệm:
Câu nào dưới đây không phải là câu là câu trần thuật đơn?
A. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
B. Trên mái nhà trường , chim bồ câu gù thật khẽ .
C. Nước bị cản văng bọt tứ tung , thuyền vùng vằng cứ chực trụt
xuống , quay đầu chạy về lại Hoà Phước .
D. Một con hải âu bay ngang, là là nhịp cánh.
Đáp án :
Câu C .
Bài tập 2 :Viết một đoạn văn tả cảnh từ 3 đến 5 câu , có dùng
câu trần thuật đơn .
đoạn văn:
Mặt trời đã lên cao. Những tia nắng cũng rực rỡ hơn, từng đám mây nhè nhẹ trôi bồng bềnh, mềm mại như bông. Đường phố ngày càng tấp nập. Xe cộ đi lại như mắc cửi. Tiếng nói , tiếng cười vang lên rộn rã. Một ngày mới bắt đầu.
( Bài TLV số 5 - Học sinh lớp 6/1
Trường THCS Nguyễn Khuyến, TP.ĐN)
Hướng dẫn bài tập về nhà:
- Học thuộc phần ghi nhớ SGK/101.
- Viết đoạn văn ngắn từ 7 đến 8 câu miêu tả đêm Hội thi bắn pháo hoa tại Thành phố Đà Nẵng .
- Xem trước bài Câu trần thuật đơn có từ là.
Các thầy cô giáo và các em học sinh!
Xin chân thành cảm ơn