Bài 26. Câu trần thuật đơn

Giáo viên dạy: Nguyễn THị Lan Hương
Môn : NGữ văn 6
Nhiệt liệt chào mừng
Các Thầy Giáo, Cô Giáo
Về dự Hội giảng Giáo viên dạy giỏi
cụm Hoà Tiến
Năm học: 2009 - 2010
Trường thcs hoà tiến
Tiếng Việt: câu trần thuật đơn
I. Câu trần thuật đơn là gì?
1.Ví dụ: ( SGK/101)
Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên xì một hơi rõ dài. Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng:
Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết!
Tôi về, không một chút bận tâm. ( Tô Hoài)
2. Nhận xét
1
9
8
7
6
4
3
2
5
1,
2,
6,
9
4
3,
5,
8
7
Câu trần thuật
Câu nghi vấn
Câu cảm thán
Câu cầu khiến
Ti?t 110
9 T«i vÒ, kh«ng mét chót bËn t©m.

//
//
//
//
//
Tiếng việt: câu trần thuật đơn
I. Câu trần thuật đơn là gì?
1.Ví dụ:
2. Nhận xét
Câu
6

1 Ch­a nghe hÕt c©u, t«i
®· hÕch r¨ng lªn x× mét h¬i râ dµi.
2 Råi, víi bé ®iÖu khinh khØnh, t«i m¾ng:
6 Chó mµy h«i nh­ có mÌo thÕ
nµy, ta nµo chÞu ®­îc.
C
V
C
V
C
V
C
V
C
V
Câu
1, 2,
9
Câu đơn
Câu ghép
Tiết 110
9 T«i vÒ, kh«ng mét chót bËn t©m.

//
//
//
Tiếng việt: câu trần thuật đơn
I. Câu trần thuật đơn là gì?
1.Ví dụ:
2. Nhận xét
1,2,9 là câu trần thuật đơn
1 Ch­a nghe hÕt c©u, t«i
®· hÕch r¨ng lªn x× mét h¬i râ dµi.
2 Råi, víi bé ®iÖu khinh khØnh, t«i m¾ng:
C
V
C
V
C
V
Câu 1, 2, 9
Xét về mục
đích nói:
Câu trần thuật
(dùng để
giới thiệu,
kể, tả,
nêu ý kiến)
Xét về
cấu tạo:
Câu đơn
(chỉ có
một cụm
C- V)
Tiết 110
9 T«i vÒ, kh«ng mét chót bËn t©m.

//
//
//
Tiếng việt: câu trần thuật đơn
I. Câu trần thuật đơn là gì?
1.Ví dụ:
2. Nhận xét
1,2,9 là câu trần thuật đơn
1 Ch­a nghe hÕt c©u, t«i
®· hÕch r¨ng lªn x× mét h¬i râ dµi.
2 Råi, víi bé ®iÖu khinh khØnh, t«i m¾ng:
C
V
C
V
C
V
Câu 1, 2, 9
Xét về mục
đích nói
Câu trần thuật
(dùng để
giới thiệu,
kể, tả,
nêu ý kiến)
Xét về
cấu tạo:
Câu đơn
(chỉ có
một cụm
C- V)
* Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến
Tiết 110
3. Ghi nhớ ( SGK/101 ):
Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến
Tiếng việt: câu trần thuật đơn
I. Câu trần thuật đơn là gì?
1.Ví dụ:
2. Nhận xét
Trò chơi: ai nhanh hơn

Đặt nhanh và đúng
các câu trần thuật đơn.
Tiết 110
3. Ghi nhớ ( SGK/101 ):
Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến
Tiếng việt: câu trần thuật đơn
I. Câu trần thuật đơn là gì?
1.Ví dụ:
2. Nhận xét

II. Luyện tập:
Bài tập 1: Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích sau đây. Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì?
Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. Từ khi có Vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần dông bão bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc đậm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa. Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong ngày động bão thì nay lưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi.

( Nguyễn Tuân )
Tiết 110
3. Ghi nhớ ( SGK/101 ):
Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến
Tiếng việt: câu trần thuật đơn
I. Câu trần thuật đơn là gì?
1.Ví dụ:
2. Nhận xét

II. Luyện tập:
Tiết 110
B�i t?p 2: Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. chúng thuộc các loại câu nào và có tác dụng gì?
a. Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long Nữ, tên là Lạc Long Quân.



b. Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.
c. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
3. Ghi nhớ ( SGK/101 ):
Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến
Tiếng việt: câu trần thuật đơn
I. Câu trần thuật đơn là gì?
1.Ví dụ:
2. Nhận xét

II. Luyện tập:
Bài tập 1: (SGK/101)
Những câu trần thuật đơn trong đoạn văn:

//
//
- Từ khi có Vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của s? s?ng con người thì, sau mỗi lần động bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy.

( nêu ý kiến nhận xét)
Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô

là một ngày trong trẻo, sáng sủa.

( tả cảnh Cô Tô)
Tiết 110
C
V
C
V
3. Ghi nhớ ( SGK/101 ):
Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến
Tiếng việt: câu trần thuật đơn
I. Câu trần thuật đơn là gì?
1.Ví dụ:
2. Nhận xét

II. Luyện tập:

Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. chúng thuộc các loại câu nào và có tác dụng gì?
a. Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long Nữ, tên là Lạc Long Quân.



Bài tập 2:
b. Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.
c. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
=> Cả ba câu đều là câu trần thuật đơn, dùng để giới thiệu nhân vật.
Bài tập 1: Hai câu đầu là câu trần thuật đơn
//
//
//
Tiết 110
3. Ghi nhớ ( SGK/101 ):
Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến
Tiếng việt: câu trần thuật đơn
I. Câu trần thuật đơn là gì?
1.Ví dụ:
2. Nhận xét

II. Luyện tập:
Bài tập 1: Hai câu đầu là câu trần thuật đơn
Bài tập 2:
Cả ba câu đều là câu trần thuật đơn, dùng để giới thiệu nhân vật.
Bài tập 3 (SGK/102)
Cách giới thiệu nhân vật chính trong những truyện sau có gi` khác so với cách giới thiệu nêu trong bài tập 2 ?

b. Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.

Tiết 110
Bài tập 4: Ngoài tác dụng giới thiệu nhân vật, những câu mở đầu sau đây còn có tác dụng gi`:
Xưa có một người thợ mộc dốc hết vốn nhà ra mua gỗ để làm nghề đẽo cày.
b) Người kiếm củi tên mỗ ở huyện Lạng Giang, đang bổ củi ở sườn núi, thấy dưới thung lũng phía xa, cây cỏ lay động không ngớt mới vác búa đến xem, thấy con hổ trán trắng, cúi đầu cào bới đất, nhảy lên, vật xuống, thỉnh thoảng lấy tay móc họng, mở miệng nhe cái răng, máu me, nước dãi trào ra.
3. Ghi nhớ ( SGK/101 ):
Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến
Tiếng việt: câu trần thuật đơn
I. Câu trần thuật đơn là gì?
1.Ví dụ:
2. Nhận xét

II. Luyện tập:
Bài tập 1: Hai câu đầu là câu trần thuật đơn
Bài tập 2:
Cả ba câu đều là câu trần thuật đơn, dùng để giới thiệu nhân vật.
Bài tập 3 (SGK/102)
Cách giới thiệu nhân vật chính trong những truyện sau có gi` khác so với cách giới thiệu nêu trong bài tập 2 ?

b. Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.

*Trả lời:
+ BT2: Các câu d?u giới thiệu trực tiếp vào nhân vật chính.
+ BT3:
- Giới thiệu nhân vật phụ trước: vua Hùng, Mị Nương
- Miêu tả việc làm, quan hệ của nhân vật phụ.
- Thông qua việc làm, quan hệ của nhân vật phụ rồi mới giới thiệu nhân vật chính: Hai chàng trai.
Tiết 110
3. Ghi nhớ ( SGK/101 ):
Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến
Tiếng việt: câu trần thuật đơn
I. Câu trần thuật đơn là gì?
1.Ví dụ:
2. Nhận xét

II. Luyện tập:
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3:
Bài tập 4 (SGK/103)
Ngoài tác dụng giới thiệu nhân vật, những câu mở đầu sau đây còn có tác dụng gi`:
Xưa có một người thợ mộc dốc hết vốn nhà ra mua gỗ để làm nghề đẽo cày.
( Đẽo cày giữa đường)
b) Người kiếm củi tên mỗ ở huyện Lạng Giang, đang bổ củi ở sườn núi, thấy dưới thung lũng phía xa, cây cỏ lay động không ngớt mới vác búa đến xem, thấy con hổ trán trắng, cúi đầu cào bới đất, nhảy lên, vật xuống, thỉnh thoảng lấy tay móc họng, mở miệng nhe cái răng, máu me, nước dãi trào ra.
( Vũ Trinh )
=> Ngoài giới thiệu nhân vật, những câu mở đầu sau còn có tác dụng miêu tả hoạt động của các nhân vật:
- Người thợ mộc: dốc vốn mua gỗ để đẽo cày
- Người kiếm củi: đang bổ củi.. vác búa, thấy con hổ..
Tiết 110
3. Ghi nhớ ( SGK/101 ):
Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến
Tiếng việt: câu trần thuật đơn
I. Câu trần thuật đơn là gì?
1.Ví dụ:
2. Nhận xét

II. Luyện tập:
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3:
Bài tập 4
2, Em hãy viết một đoạn văn (nội dung tự chọn) trong đó có sử dụng câu trần thuật đơn.
Bài tập bổ sung:
1, Chuyển câu dưới đây thành câu trần thuật đơn
Mười mấy tên đầy tớ hung hăng xông vào chuồng ngựa, nhưng Mã Lương không còn ở đấy nữa.
Tiết 110
Mười mấy tên đầy tớ hung hăng xông vào chuồng ngựa.
Mã Lương không còn ở đấy nữa.
Dặn dò
- Học lý thuyết: Khái niệm về câu trần thuật đơn.
- Hoàn chỉnh bài tập 3(SGK/102) phần a,c
- Bài tập 5(SGK/103): Nhớ và viết lại bài thơ Lượm ( từ "Ngày Huế đổ máu...Nhảy trên đường vàng".)
- Tìm hiểu trước bài: "Câu trần thuật đơn có từ là".
“Xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« vµ c¸c em häc sinh”