Bài 26. Câu trần thuật đơn

a
a
Kỷ niệm ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh 26/03
Chào mừng quý thầy, cô
và học sinh đến dự !
Nguyễn Ngọc Tuấn
02/2011
NGUYENNGOCTUAN-2011
a
a
NGUYENNGOCTUAN-2011
kiểm tra bài cũ
Thành phần chính cỉa câu bao gồm :
a. Chủ ngữ, bổ ngữ. b. Chủ ngữ, trạng ngữ.
c. Chủ ngữ, vị ngữ. d. Vị ngữ, bổ ngữ.
2. Câu : “ Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh
niên cường tráng” có chủ ngữ là :
a. Chẳng bao lâu b. Tôi
c. Một chàng dế d. Thanh niên
? Chủ ngữ là thành phần gì trong câu ? Nêu từ loại và cấu tạo của chủ ngữ ?
? Vị ngữ là thành phần gì trong câu ? Từ loại và cấu tạo của vị ngữ ?
a
a
Tiết 111
NGUYENNGOCTUAN-2011
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
a
a
NGUYENNGOCTUAN-2011
I. CÂU TRẦN THUẬT LÀ GÌ ?
Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên,
xì một hơi rõ dài (1). Rồi với bộ điệu
Khinh khỉnh, tôi mắng (2):
- Hức (3)! Thông ngách sang nhà ta (4)? Dễ nghe nhỉ (5)! Chú mày hôi như cú
mèo thế này, ta nào chịu được (6). Thôi
im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi (7). Đào tổ nông thì cho chết (8) !
Tôi về, không một chút bận tâm (9).
( Tô Hoài )
Câu 1,2,9 : Kể + tả -> Câu trần thuật.
Câu 6 : Nêu ý kiến -> Câu trần thuật.
Câu 3.5,8 : Nêu cảm xúc -> Câu cảm thán.
Câu 4 : Hỏi -> Câu nghi vấn.
Câu 7 : Ra lệnh -> Câu cầu khiến.
Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên,
xì một hơi rõ dài (1).


Rồi với bộ điệu Khinh khỉnh, tôi mắng (2):


Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được (6).


Tôi về, không một chút bận tâm (9).
? THẢO LUẬN
Nêu mục đích nói của các câu trong đoạn văn ? Mỗi câu thuộc loại câu gì ?
Những câu nào là câu trần thuật đơn ?
? Phân tích cấu tạo các câu trần thuật vừa tìm được ?
C
V
C
V
C
V
C
V
C
V
a
a
NGUYENNGOCTUAN-2011
Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C-V tạo thành , dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến.
II. LUYỆN TẬP.
Ngày thứ năn trên đảo Cô Tô là một ngày
trong trẻo, sáng sủa. Từ khi có fịnh Bắc
Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu
hiệu của sự sống con người thì sau mấy
lần dông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng
trong sáng như vậy. Cây trên núi đảo lại
thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc
đậm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng
giòn hơn nữa. Và nếu cá có vắng tăm biệt
tích trong ngày dông bão, thì nay lưới càng
thêm nặng mẻ cá giã đôi. ( Nguyễn Tuân)
2.
? Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích. Cho biết những câu văn trần thuật đơn ấy được dùng làm gì ?
Ngày thứ năn trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.(1)
Từ khi có fịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì sau mấy lần dông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. (2)
1.
Câu (1) : giới thiệu.
Câu (2) : nêu ý kiến nhận xét.
? Thế nào là câu trần thuật đơn ?
a
a
2. a. Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long Nữ, tên là Lạc Long Quân. ( Con Rồng, cháu Tiên )
b. Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.( Ếch ngồi đáy giếng )
c. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. ( Vũ Trinh )
a
a
NGUYENNGOCTUAN-2011
a, b, c là câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật.
? Đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì ?
a
a
NGUYENNGOCTUAN-2011
3 a. Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai ông bà ao ước có một đứa con. Một hôm bà ra đồng trông thấy một vết chân rất to, liền đặt bàn chân mình lên ướm thử để xem thua kém bao nhiêu. Không ngờ về nhà bà thụ thai và mười hai tháng sau sinh một cậu bé mặt mũi rất khôi ngô. ( Thánh Gióng )
b. Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.
( Sơn Tinh, Thủy Tinh )
c. Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng… ( Em bé thông minh )
Giới thiệu nhân vật phụ trước rồi từ những việc làm
của nhân vật phụ mà giới thiệu nhân vật chính.
? Cách giới thiệu nhân vật chính trong những truyện trên có gì khác với cách giới thiệu nêu trong bài tập 2 ?
a
a
NGUYENNGOCTUAN-2011
4. a. Xưa có một người thợ mộc dốc hết vốn trong nhà ra mua gỗ để làm nghề đẽo cày.
( Đẽo cày giữa đường )
b. Người kiếm củi tên mỗ ở huyện Lạng Giang đang bổ củi ở sườn núi, thấy dưới thung
lũng phía xa, cây cỏ lay động không ngớt mới vác búa đến xem, thấy một con hổ trán trắng,
cúi đầu cào bới đất, nhảy lên, vật xuống, thỉnh thoảng lấy tay móc họng, mở miệng nhe cái
răng , máu me, nhớt dãi trào ra. ( Vũ Trinh )
Những câu mở đầu các câu chuyện còn dùng để giới thiệu, kể, miêu tả về hành
động của các nhân vật.
? Ngoài tác dụng giới thiệu nhân vật, những câu mở đầu trên còn có tác dụng gì ?
a
a
NGUYENNGOCTUAN-2011
hướng dẫn tự học
Chuẩn bị bài “ Câu trần thuật đơn có từ là”. ( Đọc
và trả lời các câu hỏi ở mục tìm hiểu bài )
2. Học kỹ, xem lại các bài tập đã học, chuẩn bị kiểm
tra Tiếng Việt 1 tiết.
a
a
NGUYENNGOCTUAN-2011
Chân thành cảm ơn quý thầy, cô
và học sinh đến dự !
Nguyễn Ngọc Tuấn
02/2011