Bài 26. Câu trần thuật đơn

GIÁO ÁN NGỮ VĂN 6
Giáo viên :Bïi Thanh HiÖp
Đơn vị : THCS Lý Tù Träng
Kiểm tra bài cũ
Xác định CN - VN trong câu sau và phân tích cấu tạo
của hai thành phần đó
Trong giờ kiểm tra, tôi đã cho bạn mượn bút.
Câu trên được dùng để làm gì�?
Trong giờ kiểm tra, tôi //đã cho bạn mượn bút.
C(đại từ) V( cụm động từ)
? Câu dùng để kể
Tiết 111: Tiếng Việt
Câu trần thuật đơn
Giáo viên: Bùi Thanh Hiệp
Đơn vị: Trường THCS Lý Tự Trọng -Vị Xuyên - Hà Giang
I/ Câu trần thuật đơn là gì?
1/ Bài tập
Đọc đoạn văn sau:
Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng:
- Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết!
Tôi về, không một chút bận tâm
( Tô Hoài)
Tiết 111: Câu trần thuật đơn
Các câu trong đoạn văn trên được dùng để làm gì?
Tiết 111: Câu trần thuật đơn
I/ Câu trần thuật đơn là gì?
1/ Bài tập
- Các câu 1,2,6,9 dùng để kể, tả,
nêu ý kiến? Câu trần thuật.
Các câu 3,5,8 dùng để bộc lộ
cảm xúc? câu cảm thán.
Câu 4 dùng để hỏi? câu nghi
vấn.
Câu 7 dùng để ra lệnh? câu
cầu khiến.
Tiết 111: Câu trần thuật đơn
Dựa vào kiến thức đã học ở tiểu học, hãy cho biết câu phân loại theo mục đích nói gồm có những kiểu câu nào?
Các kiểu câu phân loại theo mục đích nói:
Câu trần thuật, câu nghi vấn,
câu cầu khiến, câu cảm thán
Hãy phân loại các câu trong đoạn văn trên theo mục đích nói
I/ Câu trần thuật đơn là gì?
1/ Bài tập
Các câu 1,2,6,9 dùng để kể, tả,
nêu ý kiến? Câu trần thuật.
Hãy xác định chủ ngữ, vị ngữ
trong các câu trần thuật?
Chưa nghe hết câu, tôi đã
hếch răng lên, xì một hơi rõ dài.
Rồi với bộ điệu khinh khỉnh,
tôi mắng:
Chú mày hôi như cú mèo thế
này, ta nào chịu được.
Tôi về, không một chút bận
tâm.
Tiết 111: Câu trần thuật đơn
I/ Câu trần thuật đơn là gì?
1/ Bài tập
Các câu 1,2,6,9 dùng để kể, tả,
nêu ý kiến? Câu trần thuật( xét
theo mục đích nói)
Các câu 1,2,9 do một cụm chủ
vị tạo thành? Câu đơn( Xét theo
cấu tạo)
Các câu 1,2,9 là câu trần thuật
đơn
Hãy xác định chủ ngữ, vị ngữ
trong các câu trần thuật?
Chưa nghe hết câu, tôi// đã
hếch răng lên, xì một hơi rõ dài.
? Câu trần thuật đơn
Rồi với bộ điệu khinh khỉnh,
tôi //mắng:
? Câu trần thuật đơn
Chú mày// hôi như cú mèo
thế này, ta// nào chịu được.
? Câu trần thuật ghép
Tôi //về, không một chút bận
tâm.
? Câu trần thuật đơn
Tiết 111: Câu trần thuật đơn
I/ Câu trần thuật đơn là gì?
1/ Bài tập
Các câu 1,2,6,9 dùng để kể, tả,
nêu ý kiến? Câu trần thuật( xét
theo mục đích nói)
Các câu 1,2,9 do một cụm chủ
vị tạo thành? Câu đơn( Xét theo
cấu tạo)
Câu 1,2,9 là câu trần thuật đơn
2/ Ghi nhớ
Câu trần thuật đơn là câu do
một cụm C -V tạo thành dùng để
giới thiệu, tả hoặc kể về một sự
việc, sự vật hay để nêu một ý
kiến.
Tiết 111: Câu trần thuật đơn
Câu sau đâyđược dùng để làm gì? Đó có phải là câu trần thuật đơn không?
Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều
Dùng để giới thiệu nhân vật? Câu
trần thuật đơn
Thế nào là câu trần thuật đơn?
I/ Câu trần thuật đơn là gì?
1/ Bài tập
Các câu 1,2,6,9 dùng để kể, tả,
nêu ý kiến? Câu trần thuật( xét
theo mục đích nói)
Các câu 1,2,9 do một cụm chủ
vị tạo thành? Câu đơn( Xét theo
cấu tạo)
Câu 1,2,9 là câu trần thuật đơn
2/ Ghi nhớ
Câu trần thuật đơn là câu do
một cụm C -V tạo thành dùng để
giới thiệu, tả hoặc kể về một sự
việc, sự vật hay để nêu một ý
kiến.
Tiết 111: Câu trần thuật đơn
Có ý kiến cho rằng câu trần thuật đơn vừa là câu đơn vừa là câu trần thuật. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao?
Lưu ý: Câu trần thuật đơn có hai
tính chất:
Câu đơn: Xét theo cấu tạo ngữ
pháp( có một cụm C-V).
Câu trần thuật: Xét theo mục
đích nói( dùng để giới thiệu, tả,
kể, nêu nhận xét).
I/ Câu trần thuật đơn là gì?
1/ Bài tập
Các câu 1,2,6,9 dùng để kể, tả,
nêu ý kiến? Câu trần thuật( xét
theo mục đích nói)
Các câu 1,2,9 do một cụm chủ
vị tạo thành? Câu đơn( Xét theo
cấu tạo)
Câu 1,2,9 là câu trần thuật đơn
2/ Ghi nhớ
Câu trần thuật đơn là câu do
một cụm C -V tạo thành dùng để
giới thiệu, tả hoặc kể về một sự
việc, sự vật hay để nêu một ý
kiến.
Tiết 111: Câu trần thuật đơn
Em hãy tìm chủ ngữ và vị ngữ của câu sau:
Chuột chạy làm vỡ đèn.
Chuột chạy// làm vỡ đèn
Câu trần thuật đơn( Tuy có
hai cụm C- V những chỉ có một
cụm C - V làm nòng cốt)
II/ Luyện tập
Bài 1: Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây. Cho biết những
câu trần thuật đơn ấy được dùng để làm gì?
Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. Từ
khi có vịnh Thái Lan và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu sự
sống con người thì, sau mỗi lần dông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô
cũng trong sáng như vậy. Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước
biển lại lam biếc đặm đà hơn hết mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa.
Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong ngày động bão, thì nay lưới càng
thêm nặng mẻ cá giã đôi.
( Nguyễn Tuân)
Tiết 111: Câu trần thuật đơn
Bài 1: Các câu trần thuật đơn
Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. Từ
khi có vịnh Thái Lan và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu sự
sống con người thì, sau mỗi lần dông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô
cũng trong sáng như vậy. Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước
biển lại lam biếc đặm đà hơn hết mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn
nữa. Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong ngày động bão, thì nay
lưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi.
( Nguyễn Tuân)
Câu 1: Dùng để giới thiệu , miêu tả về Cô Tô.
Câu 2: Dùng để nêu ý kiến nhận xét về vẻ đẹp trong sáng của Cô Tô
sau cơn bão.

Tiết 111: Câu trần thuật đơn
Bài tập 2: Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học.Chúng
thuộc loại câu nào và có tác dụng gì?
a) Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ
nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long Nữ,
tên là Lạc Long Quân.
( Con Rång ch¸u Tiªn )
C©u trÇn thuËt ®¬n - giíi thiÖu nh©n vËt chÝnh: L¹c Long Qu©n.
b) Có một con ếch sống lâu ngày trong một cái giếng nọ.
( Ếch ngồi đáy giếng)
 C©u trÇn thuËt ®¬n - giíi thiÖu nh©n vËt chÝnh: con Õch.

c) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
C©u trÇn thuËt ®¬n - giíi thiÖu nh©n vËt chÝnh: bµ ®ì TrÇn.



Tiết 111: Câu trần thuật đơn
Bài 3
Tiết 111: Câu trần thuật đơn
Bài 3
a ) Tục truyền , đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai ông bà ao ước có một đứa con. Một hôm bà ra đồng trông thấy một vết chân rất to, liền đặt bàn chân mình lên ướm thử để xem thua kém bao nhiêu. Không ngờ về nhà bà thụ thai và mười hai tháng sau sinh một cậu bé mặt mũi rất khôi ngô .
( Thánh Gióng )
b) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương , người đẹpnhư hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
Một hôm, có hai chàng trai đến cầu hôn .
( Sơn Tinh , Thủy Tinh )
c ) Ngày xưa, có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con người nọ đang làm ruộng.
( Em bé thông minh )
Giới thiệu nhân vật phụ trước rồi từ những việc làm của nv phụ mới giới thiệu nhân vật chính.
Viết một đoạn văn ngắn (5 đến 7 câu) miêu tả cảnh mùa xuân trong đó
có sử dụng câu trần thuật đơn.
Mùa xuân đã đến. Khắp không gian tràn ngập mùi hương của các
loài hoa. Từng đàn chim én bay lượn trên bầu trời xanh. Chúng cất tiếng
hót véo von như đón chào mùa xuân. Cây bàng đang mọc những chồi
non xanh biếc. Mấy chú chim sâu nhảy nhót trên luống rau cải đang trổ
bông vàng hoe. Xuân đến khiến mọi vật đều hân hoan chào đón.
Tiết 111: Câu trần thuật đơn

h­íng dÉn häc sinh häc bµi




- Nhí kh¸i niÖm c©u trÇn thuËt ®¬n
NhËn diÖn c©u trÇn thuËt ®¬n vµ t¸c dông cña c©u trÇn thuËt ®¬n