Bài 26. Câu trần thuật đơn

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô
về dự giờ thăm lớp
Trường THCS Kim Trung
Giáo viên :Nguyễn Thị Tuyết Nhung
Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi:
Nêu khái niệm thành phần chủ ngữ, vị ngữ? Đặt một câu và xác định thành phần chủ ngữ, vị ngữ.
Đáp án:
- Chủ ngữ: là thành phần chính của câu nêu tên sự vật, hiện tượng có hành động, đặc điểm, trạng thái, ... được miêu tả ở vị ngữ. Chủ ngữ thường trả lời cho các câu hỏi Ai?, Con gì? hoặc Cái gì?
- Vị ngữ: là thành phần chính của câu có khả năng kết hợp với các phó từ chỉ quan hệ thời gian và trả lời cho các câu hỏi Làm gì?, Làm sao?, Như thế nào? hoặc Là gì?
Hỏi
Câu
Mục đích nói
Cấu tạo ngữ pháp
Nghi vấn
Cảm thán
Cầu khiến
Trần thuật

Đơn

Ghép
Câu trần thuật đơn
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
Tiết 111
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
Chào mừng quý thầy cô
và các em học sinh lớp 6c !
1. Bµi tËp(SGK 101):
I-CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ?
Chưa nghe hết câu tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi ,với điệu bộ

khinh khỉnh, tôi mắng:

- Hức!Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ ! Chú mày hôi như cú mèo

thế này, ta nào chịu được. Thôi im cái điệu mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông

thì cho chết!

Tôi về, không một chút bận tâm.
(Tô Hoài)
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
Tiết 111:
a. Đọc
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
Chào mừng quý thầy cô
và các em học sinh lớp 6c !
1. Bµi tËp:
I-CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ?
(1)Chưa nghe hết câu tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài(2)Rồi ,với điệu bộ

khinh khỉnh, tôi mắng:

-(3)Hức!(4)Thông ngách sang nhà ta? (5)Dễ nghe nhỉ !(6) Chú mày hôi như

cú mèo thế này, ta nào chịu được. (7) Thôi im cái điệu mưa dầm sùi sụt ấy đi.

(8) Đào tổ nông thì cho chết!

(9)Tôi về, không một chút bận tâm.
(Tô Hoài)
?-Các câu dưới đây được dùng để làm gì?
kể,tả
kể
nêu ý kiến
Bộc lộ cảm xúc
Cầu khiến
kể,tả
Bộc lộ cảm xúc
Bộc lộ cảm xúc
Hỏi
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
H·y xác định tên các kiểu câu phân loại theo mục đích nói?
Câu trần thuật:1,2,6,9
Câu nghi vấn:4
Câu cảm thán:3,5,8
Câu cầu khiến:7
Tiết 111:
b. Nhận xét:
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
Chào mừng quý thầy cô
và các em học sinh lớp 6c !
1. Bµi tËp
I-CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ?
VÍ DỤ:
Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
Tiết 111:
(1)Chưa nghe hết câu tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài

(2)Rồi ,với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng:

(6) Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được;

(9)Tôi về, không một chút bận tâm.


kể,tả
kể,tả
Nêu ý kiến
kể
Giới thiệu
* Mục đích: Câu trần thuật dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự viêc, sự vật hay để nêu một ý kiến .
(1) Chưa nghe hết câu tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài.

(2) Rồi với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng :

(6) Chú mày hôi như cú mèo thế này ta nào chịu được.

(9) Tôi/ về, không một chút bận tâm.
?Xác định chủ ngữ, vị ngữ của những câu trần thuật vừa tìm được
Chú mày/ hôi như cú mèo thế này, ta/ nào chịu được.
C V C V
Tôi/ về, không một chút bận tâm.
C V
?Xếp các câu trần thuật nói trên thành hai loại:
-Nhóm1:Câu do một cặp chủ ngữ-vị ngữ( một cụm c-v) tạo thành:
-Nhóm 2:Câu do hai hoặc nhiều cụm c-v sóng đôi tạo thành.
tôi/mắng:
C V
tôi/ đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài.
C V
Câu 1,2,9
Câu trần thuật đơn
Câu 6
Câu trần thuật ghép
C- V
C- V
C- V
C-V, C-V
* Cấu tạo ngữ pháp: Câu trần thuật đơn do một cụm C-V tạo thành
1.bµi TËp
I-CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ ?

2. KẾT LUẬN

Câu trần thuật đơn
Do một cụm
C - V
tạo thành
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
Dùng để giới
thiệu , tả hoặc
kể về một sự
việc,sự vật
hay để nêu
một ý kiến
D
Tiết 111:
Ghi nhớ (sgk 101)
Tiết 111:
Bài tập nhanh
b) Tre, nøa, tróc, mai, vÇu gióp ng­êi tr¨m ngh×n c«ng viÖc kh¸c nhau

a) Đôi càng tôi mẫm bóng

CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
c) Tre sẽ còn mãi với các em, còn mãi với dân tộc Việt Nam.

d) Thấp thoáng những cánh cò.



* Một số mô hình cấu tạo thường gặp của câu trần thuật đơn
C V
C V
C V
V C
HOẠT ĐỘNG NHÓM
NHÓM I : Làm bài tập 1
NHÓM II : Làm bài tập 2
NHÓM III : Làm bài tập 3
NHÓM IV : Làm bài tập 4
NHÓM V : Đặt 3 câu trần thuật đơn ( xác định cấu trúc chủ - vị và cho biết những câu ấy được dùng để làm gì?).

Bài1:

Tìm câu trần thuật đơn:
- Cấu tạo ngữ pháp (một cụm C-V) - Mục đích nói (kể,tả,giới thiệu,nêu ý kiến)
(2) Từ khi có vịnh
(1) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau

mỗi
lần giông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy.


(3) Cây trên núi đảo
lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc đặm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng
giòn hơn nữa.

(4) Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong ngày giông bão, thì nay lưới

càng thêm nặng mẻ cá giã đôi.
(1) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô /là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
C V
lần giông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô /cũng trong sáng như vậy.
C V

(3) Cây trên núi đảo
C
/lại thêm xanh mượt, nước biển /lại lam biếc đặm đà hơn hết cả mọi khi, và cát /lại vàng
V C V C V
giòn hơn nữa.

(4) Và nếu cá /có vắng tăm biệt tích trong ngày giông bão, thì nay lưới
C V C
/càng thêm nặng mẻ cá giã đôi.
V
Dùng để tả hoặc để giới thiệu
Dùng để nêu ý kiến nhận xét
Cô tô
(Nguyễn Tuân)
II. Luyện tập:

-Dưới đây là một câu mở đầu các
truyện em đã học. Chúng thuộc
loại câu nào và có tác dụng gì ?
a) Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ
nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long
Nữ, tên là Lạc Long Quân.
(Con rồng cháu tiên)


b)Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.
(Ếch ngồi đáy giếng)


c) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
Bài 2.

Đều là các câu trần thuật đơn,
dùng để giới thiệu nhân vật
Bài 3
Giới thiệu ngay
nhân vật chính
Cách giới thiệu nhân vật chính trong truyện Thánh Gióng
có gì khác so với cách giới thiệu nêu ở bài tập 2?
Bài 3
Giới thiệu nhân vật
phụ trước rồi từ những
việc làm của nhân vật
phụ mới giới thiêu
nhân vật chính


Bài 4
a)Xưa có một người thợ mộc dốc hết vốn trong nhà ra mua gỗ để làm nghề đẽo cày.
(Đẽo cày giữa đường)
→ Ngoài việc giới thiệu nhân vật, câu văn này còn miêu tả hoạt động của nhân vật
Ngoài tác dụng giới thiệu nhân vật, câu mở đầu sau đây còn có tác dụng gì?
a)Xưa có một người thợ mộc
b)Người kiếm củi tên mỗ ở huyện Lạng Giang, đang bổ củi ở sườn núi, thấy dưới thung lũng phía xa cây cỏ lay động không ngớt mới vac búa đến xem thấy một con hổ trán trắng, cúi đầu cào bới đất nhảy lên, vật xuống, thỉnh thoảng lấy tay móc họng mở miệng nhe cái răng, máu me, nhớt dãi trào ra.
(Vũ Trinh)
b)Người kiếm củi tên mỗ
1
3
2
6
5
7
8
10
9
12
11
4
13
14
15
Hướng dẫn về nhà:
- Học bài
- Hoàn thành các bài tập
- Xem trước 2 dạng của câu trần thuật đơn:câu trần thuật đơn có từ là và câu trần thuật đơn không có từ là
XIN KÍNH CHÚC SỨC KHOẺ CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH
CHÚC CÁC EM CHĂM NGOAN HỌC GIỎI!