Bài 26. Câu trần thuật đơn

NHIỆT NHIỆT CHÀO MỪNG
Chào mừng thầy cô giáo về dự giờ tiết học này
THẦY CÔ GIÁO ĐẾN DỰ GIỜ
Kiểm tra bài cũ:
Cho câu văn: Sáng nay, em / đi học.
? 1. Hãy chỉ ra thành phần chính, thành phần phụ trong câu văn trên.
2. Chỉ ra chủ ngữ, vị ngữ và cho biết chúng trả lời cho những câu hỏi gì, chúng có cấu tạo như thế nào?
TN
CN
VN
Tiết 110: Câu trần thuật đơn
Tìm hiểu bài:
Câu trần thuật đơn là gì?
a. Ví dụ: sgk 101
Đoạn văn dưới có bao nhiêu câu?
Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng:
- Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết! Tôi về, không một chút bận tâm.
(Tô Hoài)
(7)
(2)
(5)
(1)
(3)
(6)
(4)
(8)
(9)

Cỏc cõu du?i dõy du?c dựng d? l�m gỡ ?
Trả lời:
Câu dựng d? kể, tả, nêu ý kiến: Câu 1, 2, 6, 9.
Câu dựng d? bộc lộ cảm xúc:
Câu 5, 3, 8.
- Câu dùng để hỏi: Câu 4.
Câu dựng d? cầu khiến: Câu 7.
(Câu trần thuật)
(Câu cảm thán)
(Câu nghi vấn)
(Câu cầu khiến)
Những câu trên thuộc kiểu câu gì?
Các câu trần thuật :
(1) Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài.
(2) Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng:
(6) Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được.
(9) Tôi về, không một chút bận tâm.
(1).tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài.

(2) .tôi mắng.

(6) Chú mày hôi như cú mèo thế này,

ta nào chịu được.

(9) Tôi về, không một chút bận tâm.

Em hãy phân tích cấu tạo của các câu trần thuật dưới đây? Em hãy so sánh số lượng cụm chủ vị ?
CN VN
CN VN
CN VN
CN VN
CN VN
Tiết 110: Câu trần thuật đơn
I. Tìm hiểu bài:
1. Câu trần thuật đơn là gì?
a. Ví dụ: sgk 101
b. Nhận xét:
Các câu (1), (2), (6), (9): dùng để giới thiệu, tả hoặc kể hay nêu một ý kiến. - > Câu trần thuật.
Các câu trần thuật (1), (2), (9) do một cụm chủ - vị tạo thành -> Câu trần thuật đơn.
Câu 6 do 2 cụm chủ vị tạo thành ->câu trần thuật ghép
2. Ghi nhớ: sgk 101

*Bài tập nhanh:
Trong các câu sau, câu nào là câu trần thuật đơn ? Vì sao em biết ?
Lớp em học rất chăm.
Em /đi học ,mẹ em /đi làm
Bác Hồ là vị lãnh tụ muôn vàn kính yêu của dân tộc Việt Nam.
II. Luyện tập:
BT1. Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây. Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng để làm gì.
Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần dông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc đặm đà hơn hết c? mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa. Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong ngày động bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi.
(Nguyễn Tuân)
Đáp án:
Cõu 1:
Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô/ là một ng�y trong trẻo, sáng sủa.
-> Dùng để giới thiệu, miêu tả khỏi quỏt về Cô Tô.
Cõu 2:
Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi qu?n đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần dông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô/ cũng trong sáng như vậy.

-> Dùng để nêu ý kiến nhận xét về vẻ đẹp trong sáng của Cô Tô sau trận bão.
CN
VN
CN
VN
BT2. Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì?
a. Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long Nữ, tên là Lạc Long Quân.
(Con Rång, ch¸u Tiªn)
-> C©u trÇn thuËt ®¬n - giíi thiÖu nh©n vËt chÝnh: L¹c Long Qu©n.
b. Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.
( Ếch ngồi đáy giếng)
-> C©u trÇn thuËt ®¬n - giíi thiÖu nh©n vËt chÝnh: con Õch.

c. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
-> C©u trÇn thuËt ®¬n - giíi thiÖu nh©n vËt chÝnh: bµ ®ì TrÇn.



BT3a) Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai ông bà ao ước có một đứa con. Một hôm bà ra đồng trông thấy một vết chân rất to, liền đặt bàn chân mình lên ướm thử để xem thua kém bao nhiêu. Không ngờ về nhà bà thụ thai và mười hai tháng sau sinh một cậu bé mặt mũi rất khôi ngô. (Thánh Gióng)
b) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng. Một hôm, có hai chàng trai đến cầu hôn.
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)
c) Ngµy x­a cã «ng vua nä sai mét viªn quan ®i dß la kh¾p n­íc t×m ng­êi tµi giái. Viªn quan Êy ®· ®i nhiÒu n¬i, ®Õn ®©u quan còng ra nh÷ng c©u ®è o¸i o¨m ®Ó hái mäi ng­êi. §· mÊt nhiÒu c«ng t×m kiÕm nh­ng viªn quan vÉn ch­a thÊy cã ng­êi nµo thËt lçi l¹c. Mét h«m, viªn quan ®i qua c¸nh ®ång lµng kia, chît thÊy bªn vÖ ®­êng cã hai cha con nhà nä ®ang lµm ruéng. (Em bÐ th«ng minh)
-> Khỏc: BT2: gi?i thi?u ngay nhõn v?t chớnh cũn BT3: giới thiệu nhân vật phụ trước, r?i t? nh?ng vi?c l�m, quan h? c?a nhõn v?t ph? mới giới thiệu nhân vật chính.
Đáp án bài tập 3
* Trò chơi tiếp sức
Em hãy điền những từ ngữ thích hợp vào chỗ trống để tạo thành những câu trần thuật đơn hoàn chỉnh:

1. Trường em…………………………….
2. Môn Văn………………………………….
3. …………… tưới cây mỗi ngày
4. ……………. là truyện ngắn của nhà văn Tạ Duy Anh.

Hướng dẫn về nhà:
Học thuộc ghi nhớ trong sgk trang 101.
Hoàn thiện cỏc bài tập vào vở bài tập Ngữ văn.
T?p viết một đoạn văn (3 - 5 câu) tả cảnh quột d?n sõn tru?ng c?a l?p em trong đó có sử dụng câu trần thuật đơn.
D?c di?n c?m van b?n, chỳ thớch, so?n ph?n D?c - hi?u van b?n: " Lũng yờu nu?c".

TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC !
XIN CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM !