Bài 26. Câu trần thuật đơn

Chào mừng
quý thầy cô và các em học sinh!
MÔN
NGỮ VĂN
LỚP6A
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Lài
TRƯỜNG THCS CHỢ LẦU
GD
BẮC BÌNH
1
- Xác định thành phần chính của câu sau:
-Quan sát tranh, đặt câu .
Chúng em là học sinh trường THCS Chợ Lầu.
CN
VN
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
Tiết 114
1.Câu trần thuật đơn là gì?
Ti?t 114: Cõu tr?n thuõt don
* Ví dụ: SGK/110
Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên,xì một hơi rõ dài. Rồi với điệu bộ khinh khinh , tôi mắng:
Hức! Thông nghách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này,ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết!
Tôi về không một chút bận tâm.
(Tô Hoài)
(1)
(2)
(4)
(7)
(5)
(9)
(8)
(6)
(3)
Đọc đoạn trích sau:
Đoạn trích trên gồm mấy câu?
Dựa theo mục đích nói, các câu trong đoạn trích được dùng l�m gì ?
I. Tìm hiểu bài:
Kể
Bộc lộ cảm xúc
Tả, kÓ
Hỏi
Bộc lộ cảm xúc
Nêu ý kiến
Cầu khiến
Bộc lộ cảm xúc
Kể và nêu ý kiến
Mục đích nói
Ti?t 114: C�U T?N THU?T DON
Kể
Bộc lộ cảm xúc
Tả, kÓ
Hỏi
Bộc lộ cảm xúc
Nêu ý kiến
Cầu khiến
Bộc lộ cảm xúc
Kể và nêu ý kiến
Dựa vào kiến thức đã học ở tiểu học, em hãy phân loại câu theo mục đích nói?
Mục đích nói
- Câu trần thuật(câu kể) : câu 1,2,6,9 - Câu nghi vấn (câu hỏi) :4 - Câu cảm thán : câu 3,5,8 - Câu cầu khiến :câu 7
Ti?t 114: C�U TR?N THU?T DON
Câu trần thuật
Câu trần thuật
Câu trần thuật
Câu trần thuật
Câu nghi vấn
Câu cảm thán
Câu cảm thán
Câu cảm thán
Câu cầu khiến
(1) Chua nghe h?t cõu ,tụi dó h?ch rang xỡ lờn ,m?t hoi rừ d�i.


(2) Rồi, với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng.


(6) Chỳ m�y hụi nhu cỳ mốo th? n�y, ta n�o ch?u du?c.



(9) Tụi v?, khụng m?t chỳt b?n tõm.
? Xác định chủ ngữ, vị ngữ của các câu trần thuật vừa tìm được.

CN VN

CN VN
CN2 VN2
VN1
CN1
CN VN
? Xếp các câu trần thuật vừa tìm được thành hai loại:
Cõu do 2 ho?c nhi?u c?m C - V súng dụi (C-V, C-V) t?o th�nh?
Cõu do 1 c?m C - V t?o th�nh?
Ti?t 114: C�U TR?N THU?T DON
=> Câu có 2 cụm C-V
=> Câu có 1 cụm C-V
=> Câu có 1 cụm C-V
=> Câu có 1 cụm C-V
Kể
Kể
Kể
Giới thiệu
Nêu ý kiến
Tả
3 .T«i vÒ, kh«ng mét chót bËn t©m.

//
//
//
1,2,3,4,5,6 là câu trần thuật đơn
1. Ch­a nghe hÕt c©u, t«i
®· hÕch r¨ng lªn x× mét h¬i râ dµi.
2 . Råi, víi bé ®iÖu khinh khØnh, t«i m¾ng:
C
V
C
V
C
V
Câu 1, 2, 3,4,5,6
Xét về
cấu tạo:
Là câu đơn (chỉ có một cụm C-V)

Tiết 114: C�U TR?N THU?T DON
Xét về mục đích nói : (dùng để giới thiệu, kể, tả, nêu ý kiến)
4.Tre là cách tay của người nông dân.
C
v
5.Chú bé Lượm rất hồn nhiên, vui tươi.
6:Chợ Năm Căn nằm sát bên bờ
sông, ồn ào, đông vui, tấp nập.
C
V1
V2
V3
V4
Em hiểu thế nào là câu trần thuật đơn ?
Tiết 114:C�U TR?N THU?T DON
Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc sự vật hay để nêu một ý kiến.
1. Câu trần thuật đơn là gì?
*.Ví dụ: ( SGK/101)
2. Ghi nhớ
I. Bài học:
1. Câu trần thuật đơn là gì?
Tiết 114:CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
a.Ví dụ: ( SGK/101)
I. Bài học:
2. Ghi nhớ
*. Chú ý
Câu trần thuật đơn có thể có một hay nhiều chủ ngữ hoặc một hay nhiều vị ngữ.
Xác định chủ ngữ - vị ngữ trong các câu sau:
Ví dụ:
- Mai, Hoa, Thảo đều là
C1 C2 C3
học sinh chăm ngoan.
V
- Tre trông thanh cao,
V1
giản dị, chí khí như người.
V2 V3
C
Dựa vào bức hình, đặt câu trần thuật đơn?
Năm ông thầy bói là các nhân vật trong truyện “Thầy bói xem voi”
-> giới thiệu
Dựa vào bức hình, đặt câu trần thuật đơn?
Lượm
Lượm đeo cái xắc xinh xinh và đội mũ ca lô lệch.
-> tả
Dựa vào bức hình, đặt câu trần thuật đơn?
Vịnh Hạ Long rất đẹp
Vịnh Hạ Long
-> nêu ý kiến
Dựa vào bức hình, đặt câu trần thuật đơn?
Hà Nội
Hà Nội là thủ đô của nước Việt Nam
-> giới thiệu
1. Bài tập 1(101) Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây? Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì?
(1) Ngày thứ 5 trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. (2) Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần giông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy.(3) Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc đậm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa.(4) Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong một ngày động bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẽ cá giã đôi.
(Nguyễn Tuân)
II. Luyện tập:
Ti?t 114: C�U TR?N THU?T DON
Trả lời: Các câu trần thuật đơn
(1) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo sáng sủa.
Từ khi có vịnh bắc bộ và từ khi có quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì sau mỗi lần dông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy.
- > Giới thiệu vẻ đẹp của Cô Tô
Ti?t 114: C�U TR?N THU?T DON
-> Nêu ý kiến nhận xét về vẻ đẹp trong sáng của Cô Tô sau trận bão.
II. Luyện tập:
1. Bài tập 1:
2.Bài tập 2: Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì?

Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long nữ, tên là Lạc Long Quân (Con Rồng, cháu Tiên)


b) Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.

( Ếch ngồi đáy giếng)
c) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
Ti?t 114: C�U TR?N THU?T DON
II. Luyện tập:
Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh : Lạc Long Quân
Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh : con ếch
Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh :bà đỡ Trần
3.Bài tập 3 : (SGK/102)
So sánh cách giới thiệu nhân vật chính ở bài tập 3 phần a v� phần b với cách giới thiệu nhân vật ở các câu trong bài tập 2 (T102).

Ti?t 114: C�U TR?N THU?T DON
II. Luyện tập:
Giới thiệu ngay
nhân vật chính
Giới thiệu nhân vật
phụ trước rồi từ
những việc làm
của nhân vật
phụ mới giới thiệu
nhân vật chính
So sánh cách giới thiệu nhân vật chính ở 2 bài tập
Ti?t 114: C�U TR?N THU?T DON
b. Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn
( Son Tinh, Th?y Tinh )
4. Bài tập 4 (SGK/105)
Ngo�i tỏc d?ng gi?i thi?u,nh?ng cõu trong do?n van cũn cú tỏc d?ng gỡ?
X?a cú m?t ngu?i th? m?c d?c h?t v?n trong nh� ra mua g? d? l�m ngh? d?o c�y.
(D?o c�y gi?a du?ng)
b) Người kiếm củi tên mỗ ở huyện Lạng Giang, đang bổ củi ở sườn núi, thấy dưới thung lũng phía xa, cây cỏ lay động không ngớt mới vác búa đến xem, thấy con hổ trán trắng, cúi đầu cào bới đất, nhảy lên, vật xuống, thỉnh thoảng lấy tay móc họng, mở miệng nhe cỏi răng, máu me, nh?t dãi trào ra.
( Vũ Trinh )
=> Cõu m? d?u ngo�i gi?i thi?u nhõn v?t cũn miêu tả hoạt động của các nhân vật
II. Luyện tập.
Ti?t 114: C�U T?N THU?T DON
Câu 1: Câu trần thuật đơn :
A.Là loại câu do một cụm C-V tạo thành.
B. Là loại câu do nhiều cụm C-V tạo thành, dùng để tả, kể, giới thiệu, nêu ý kiến.
C. Là loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để kể, tả, giới thiệu, nêu ý kiến.
D.Là loại câu do một cụm C-V tạo thành dùng để hỏi.
Bài tập trắc nghiệm
Câu 2:Câu “Trường em là trường THCS Chợ Lầu” là kiểu câu gì?
Câu trần thuật đơn
Câu nghi vấn
Câu cảm thán
Câu cầu khiến


Hướng dẫn học sinh học bài:
-Học thuộc ghi nhớ, xem lại bài tập
-Vận dụng kiến thức, đặt câu trần thuật đơn
Soạn bài “ Lòng yêu nước”
+ Đọc kĩ tác phẩm
+ Trả lời các câu hỏi trong sách
Hướng dẫn soạn bài mới:
Bài học đến đây kết thúc
Kính chúc quý thầy cô luôn thành công trong công tác
Các em học sinh luôn luôn học giỏi