Bài 26. Câu trần thuật đơn

Tiết 111 : câu trần thuật đơn
I - Câu trần thuật đơn là gì ?
1) Tìm hiểu ví dụ
Chưa nghe hết câu , tôi đã hếch răng lên , xì một hơi rõ dài (1). Rồi , với bộ điệu khinh khỉnh , tôi mắng (2):
- Hức(3)!Thông ngách sang nhà ta (4)? Dễ nghe nhỉ(5)! Chú mày hôi như cú mèo thế này , ta nào chịu được (6).Thôi , im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi(7).Đào tổ nông thì cho chết (8)!
Tôi về , không một chút bận tâm.(9)
(Tô Hoài)
2)Nhận xét:
- Câu có tác dụng kể, tả, nêu ý kiến : câu 1; 2; 6; 9
- Câu bộc lộ cảm xúc : câu 3; 5; 8
- Câu dùng để hỏi : câu 4
- Câu cầu khiến : câu 7


Tiết 111 : câu trần thuật đơn
I -Câu trần thuật đơn là gì ?
1) Tìm hiểu ví dụ
2) Nhận xét:- Câu có tác dụng kể, tả, nêu ý kiến : câu 1; 2; 6; 9
- Câu bộc lộ cảm xúc : câu 3; 5; 8
- Câu cầu khiến : câu 7
Tiết 111 : câu trần thuật đơn
I -Câu trần thuật đơn là gì ?
1) Tìm hiểu ví dụ
2) Nhận xét:- Câu có tác dụngkể, tả, nêu ý kiến : câu 1; 2; 6; 9
- Câu bộc lộ cảm xúc : câu 5; 3; 8
- Câu cầu khiến : câu 7
*Xác định chủ ngữ, vị ngữ cho các câu sau:
-Tôi đã hếch răng lên , xì một hơi rõ dài.

-Tôi mắng.

- Chú mày hôi như cú mèo thế này , ta nào chịu được.

-Tôi về , không một chút bận tâm.

CN
VN
CN
VN
CN
VN
CN
VN
CN
VN
Tiết 111 : câu trần thuật đơn
I -Câu trần thuật đơn là gì ?
1) Tìm hiểu ví dụ
2) Nhận xét
-Tôi đã hếch răng lên , xì một hơi rõ dài.(1)
CN VN
-Tôi mắng. (2)
CN VN
- Chú mày hôi như cú mèo thế này , ta nào chịu được. (6)
CN VN CN VN
-Tôi về , không một chút bận tâm. (9)
CN VN
Cõu (1), (2), (9) cú m?t c?m ch? v?, cõu (6) cú hai c?m ch? v?.
Cỏc cõu (1), (2), (9) l� cõu tr?n thu?t don.
* Ghi nhớ ( SGK)
Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C - V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến .
Tiết 111: câu trần thuật đơn
I - Câu trần thuật đơn là gì ?
1) Tìm hiểu ví dụ
2) Nhận xét
* Ghi nhớ ( SGK)
II- Luyện tập
Bài tập 1
Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây.Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì ?
Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo , sáng sủa(1).Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quân đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì , sau mỗi lần dông bão , bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy(2).Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt , nước biển lại lam biếc đậm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa(3) .Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong ngày động bão ,thì nay lưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi(4).
(Nguyễn Tuân)
Đáp án bài tập1

Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô / là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
C V
->Dùng để giới thiệu , miêu tả về Cô Tô.

2.Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quân đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì , sau mỗi lần dông bão ,bao giờ
bầu trời Cô Tô / cũng trong sáng như vậy
C V
-> Dùng để nêu ý kiến nhận xét về vẻ đẹp trong sáng của Cô Tô sau trận bão.

Bài tập 2
Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. Chúng
thuộc loại câu nào và có tác dụng gì?

a) Ngày xưa ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị
thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long Nữ, tên là Lạc Long Quân.
(Con Rồng cháu Tiên)
b) Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.
(ếch ngồi đáy giếng)
c) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều
(Con hổ có nghĩa)
Trả lời : Cả 3 câu a, b, c đều là câu trần thuật đơn. Có tác dụng giới thiệu nhân vật .


a ) Tục truyền , đời Hùng Vương thứ sáu , ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức . Hai ông bà ao ước có một đứa con . Một hôm bà ra đồng trông thấy một vết chân rất to , liền đặt bàn chân mình lên ướm thử để xem thua kém bao nhiêu . Không ngờ về nhà bà thụ thai và mười hai tháng sau sinh một cậu bé mặt mũi rất khôi ngô .
( Thánh Gióng )
b ) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương , người đẹp như hoa , tính nết hiền dịu . Vua cha yêu thương nàng hết mực , muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng .
Một hôm , có hai chàng trai đến cầu hôn .
( Sơn Tinh , Thủy Tinh )
c ) Ngày xưa , có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giởi . Viên quan ấy đã đi nhiều noi , đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người . Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc .
Một hôm , viên quan đi qua cánh đồng làng kia , chợt thấy bên vệ đường có hai cha con người nọ đang làm ruộng .
( Em bé thông minh )
Bài tập 3
Giới thiệu nhân vật phụ trước , rồi từ những việc làm của nhân vật phụ mới giới thiệu nhân vật chính .
Bài 4
Ngoài tác dụng giới thiệu nhân vật , những câu mở đầu sau đây còn có tác dụng gì ?
a) Xưa có một người thợ mộc dốc hết vốn trong nhà ra để làm nghề đẽo cày .
( Đẽo cày giữa đường )
b ) Người kiếm củi tên Mỗ ở huyện Lạng Giang , đang bổ củi ở sườn núi , thấy dưới thung lũng phía xa , cỏ cây lay động không ngớt mới vác búa đến xem , thấy một con hổ trán trắng , cúi đầu đào bới đất , nhảy l ên , vật xuống , thỉnh thoảng lấy tay móc họng , mở miệng nhe cái răng , máu me , nhớt rãi trào ra .
( Vũ Trinh )
Ngoài việc giới thiệu nhân vật , các câu văn còn miêu tả cả hoạt động của nhân vật nữa .
Bài tập
Em hãy điền vào chỗ trống để tạo thành câu trần thuật đơn.
Bầu trời.........
Lớp em.........
trong xanh.
học rất chăm.
Bài tập cđng c�
? Dùng BĐTD để thể hiện nội dung của bài học.
Hướng dẫn học ở nhà
-Học thuộc ghi nhớ trong SGK
-Hoàn thiện bài tập vào vở bài tập ngữ văn.
-Viết một đoạn văn (4-6 câu)tả cảnh trường em.Trong đó có sử dụng câu trần thuật đơn.
-ẹoùc theõm : " Lòng yêu nước ``
-Soaùn baứi: Caõu tra�n thuaọt ủụn coự tửứ laứ.