Bài 26. Câu trần thuật đơn

Trường THCS Hương Hồ
GIÁO ÁN NGỮ VĂN 6
Người thực hiện: Lê Thị Hoài Nam
I. Mục đích – Yêu cầu:
a. Kiến thức: Giúp HS:
- Nắm được khái niệm thế nào là câu trần thuật đơn
- Hiểu được tác dụng của câu trần thuật đơn
b. Kỹ năng:
- Nhận biết và sử dụng linh hoạt kiểu câu trần thuật đơn.
c. Thái độ:
- Có ý thức trong nói, viết.
II. Chuẩn bị:
a. Giáo viên:
- Phương tiện: SGK, SGV, bài soạn.
- Phương pháp: Đàm thoại, thuyết giảng, thực hành.
b. Học sinh: Soạn bài chu đáo.
III. Tiến trình lên lớp:
1. Bài cũ: (5’)
a. Phân biệt thành phần chính và thành phần phụ trong câu? Cho ví dụ minh họa.
b. Thế nào là CN, VN? Cho ví dụ.
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
2. Bài mới: Tiết 111.
I. Câu trần thuật đơn là gì?
* Ví dụ: Nghe chưa hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ

dài. Rồi, với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng:
- Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết!
Tôi về, không một chút bận tâm.
(Tô Hoài)
? Các câu dưới đây được dùng làm gì?
? Xác định CN, VN của các câu trần thuật vừa tìm được?
? Xếp các câu trần thuật nói trên thành 2 loại:
- Câu do 1 cụm C – V tạo thành.
- Câu do 2 hoặc nhiều cụm C – V sóng đôi tạo thành.
Trả lời:
* Câu 1, 2, 6, 9 – Để kể, tả, nêu ý kiến.
Câu 4 – Để hỏi
Câu 3, 5, 8 – Bộc lộ cảm xúc
Câu 7 – Cầu khiến
* Câu 1, 2, 9 có một cụm C – V (gọi là câu trần thuật đơn)
Câu 6 có 2 cụm C – V (câu trần thuật ghép)
* GHI NHỚ:
Câu trần thuật đơn là câu do 1 cụm C – V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến.
II. Luyện tập:
*Bài tập 1: Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây. Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì?
Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần giông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc, đặm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa. Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong ngày động bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi.
(Nguyễn Tuân)
Trả lời:
Câu 1: Câu trần thuật đơn.
Câu 2: Câu trần thuật đơn.
Câu 3, 4: Câu trần thuật ghép.
* Bài tập 2: Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì?
a. Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long Nữ, tên là Lạc Long Quân.
(Con Rồng, cháu Tiên)
b. Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.
(Ếch ngồi đáy giếng)
c. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
Trả lời:
- Cả 3 câu đều là câu trần thuật đơn.
Câu a: Tả, giới thiệu.
Câu b: Nêu ý kiến nhận xét.
Câu c: Giới thiệu.
* Bài tập 3: THẢO LUẬN

Trả lời:
Câu trần thuật đơn giới thiệu nhân vật phụ trước rồi từ những việc làm của nhân vật phụ mới giới thiệu nhân vật chính.
* Bài tập 5: Chính tả (Nhớ - Viết):
LƯỢM
(Từ Ngày Huế đổ máu đến Nhảy trên đường vàng...)
DẶN DÒ:

- Về nhà hoàn thành bài tập 4.
- Viết đoạn văn có sử dụng câu trần thuật đơn.
- Chuẩn bị bài: Câu trần thuật đơn có từ Là