Bài 26. Câu trần thuật đơn

Kính chào quý thầy cô cùng toàn thể các em học sinh.
Bài cũ :
1. Phân biệt thành phần chính và thành phần phụ của câu ? Cho ví dụ minh họa ?

- Thành phần chính của câu là những thành phần bắt buộc phải có mặt để câu có cấu tạo hoàn chỉnh và diễn đạt được một ý trọn ven.
- Thành phần không bắt buộc có mặt gọi là thành phần phụ.
Ví dụ: Hôm nay,lớp em đi lao động.
Tiết 111:
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
I.CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ ?
1. Ví dụ:
a. Xét về đặc điểm phân loại câu theo mục đích nói:



Đọc và xác định số câu trong đoạn văn sau:
Chưa nghe hết câu,tôi đã hếch răng lên,xì một hơi rõ dài.Rồi,với bộ điệu khinh Khỉnh,tôi mắng:
Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ !Chú mày hôi như cú mèo thế này,ta nào chịu được.Thôi,im cái điệu hát mưa dầm sụt sùi ấy đi.Đào tổ nông thì cho chết! Tôi về không một chút bận tâm.
(Tô Hoài)
Chưa nghe hết câu,tôi đã hếch răng lên,xì một hơi rõ dài .(1)Rồi,với bộ điệu khinh Khỉnh,tôi mắng:(2)
- Hức !(3)Thông ngách sang nhà ta?(4) Dễ nghe nhỉ !(5)Chú mày hôi như cú mèo thế này,ta nào chịu được.(6)Thôi,im cái điệu hát mưa dầm sụt sùi ấy đi.(7)Đào tổ nông thì cho chết!(8)
Tôi về không một chút bận tâm.(9) (Tô Hoài)
Hãy cho biết mục đích của các câu ? Dựa vào kiến thức đã học ở bậc tiểu học,hãy phân loại câu theo mục đích nói?

Tiết 111:
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
I.CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ ?
1. Ví dụ:
a. Xét về đặc điểm phân loại câu theo mục đích nói:
- Câu 1,2,6,9:Kể,tả,nêu ý kiến. ? Câu trần thuật.
- Câu 4: Hỏi ? Câu nghi vấn.
- Câu 3,5,8: Bộc lộ cảm xúc. ? Câu cảm thán.
- Câu 7: Yêu cầu ? Câu cầu khiến.











Vậy, em hiểu thế nào là câu trần thuật ?

Là câu dùng để giới thiệu,tả hoặc kể về một sự vật,sự việc hay một ý kiến

Tiết 111:
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
I.CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ ?
1. Ví dụ:
a. Xét về đặc điểm phân loại câu theo mục đích nói:
-Câu 1,2,6,9:Kể,tả,nêu ý kiến. ? Câu trần thuật.
-Câu 4: Hỏi ? Câu nghi vấn.
-Câu 3,5,8: Bộc lộ cảm xúc. ? Câu cảm thán.
-Câu 7: Yêu cầu ? Câu cầu khiến.

b.Xét đặc điểm phân loại câu theo cấu tạo ngữ pháp.

* Đọc và phân tích các câu trần thuật sau:

1.Tôi đã hếch răng lên ,xì một hơi rõ dài tiếng.
2.Tôi mắng.
3.Tôi về, không một chút bận tâm.
4.Chú mày hôi như cú mèo thế này,ta nào chịu được.

Cho biết những câu trần thuật trên,câu nào do một cụm C-V tạo thành ? Câu nào do hai cụm C-V tạo thành ?
1. Tôi // đã hếch răng lên ,xì một hơi rõ dài.
CN VN
2. Tôi // mắng.
CN VN
3. Tôi // về, không một chút bận tâm.
CN VN
4. Chú mày // hôi như cú mèo thế này, ta //nào chịu được.
CN VN CN VN
I.CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ ?
1. Ví dụ:
a. Xét về đặc điểm phân loại câu theo mục đích nói:
-Câu 1,2,6,9:Kể,tả,nêu ý kiến. ? Câu trần thuật.
-Câu 4: Hỏi ? Câu nghi vấn.
-Câu 3,5,8: Bộc lộ cảm xúc. ? Câu cảm thán.
-Câu 7: Yêu cầu ? Câu cầu khiến.
b.Xét đặc điểm phân loại câu theo cấu tạo ngữ pháp.
Câu1.Tôi // đã hếch răng lên ,xì một hơi rõ dài.
CN VN
Câu2.Tôi // mắng. ? Câu trần thuật đơn.
CN VN
Câu3. Tôi // về, không một chút bận tâm.
CN VN
Câu4.Chú mày // hôi như cú mèo thế này, ta //nào chịu được? Câu trần thuật ghép.
CN VN CN VN

Tiết 111:
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN

Vậy thế nào là câu thuật đơn ?Cho ví dụ minh họa ?

* (Câu trần thuật đơn làloại câu do một cụm C-V tạo thành,dùng để giới thiệu tả hoặc kể về một sự việc,sự vật hay để nêu một ý kiến. )
* Ví dụ:- Cây tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam,bạn thân của nhân dân Việt Nam.
I.CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ ?
1. Ví dụ:
a. Xét về đặc điểm phân loại câu theo mục đích nói:
- Câu 1,2,6,9:Kể,tả,nêu ý kiến. ? Câu trần thuật.
- Câu 4: Hỏi ? Câu nghi vấn.
- Câu 3,5,8: Bộc lộ cảm xúc. ? Câu cảm thán.
- Câu 7: Yêu cầu ? Câu cầu khiến.
b.Xét đặc điểm phân loại câu theo cấu tạo ngữ pháp.
- Câu1.Tôi // đã hếch răng lên ,xì một tiếng.
CN VN
- Câu2.Tôi // mắng. ? Câu trần thuật đơn.
CN VN
- Câu3. Tôi // về, không một chút bận tâm.
CN VN
- Câu4.Chú mày // hôi như cú mèo, ta //nào chịu được. ? Câu trần thuật ghép.
CN VN CN VN
2. Ghi nhớ. (Sgk trang 101)
II. Luyện tập.

Tiết 111:
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN

Bài tập 1 Sgk/101
Đọc và tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích sau:
Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo,sáng sủa.Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, Sau mỗi lần dông bão,bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy . Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt,nước biển lại lam biếc đậm đà hơn hết cả mọi khi ,và cát lai vàng giòn hơn nữa.Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong ngày động bão,thì nay lưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi.
Nguyễn Tuân.

- Câu1. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô // là một
CN VN
ngày trong trẻo,sáng sủa. ? Câu miêu tả.

Câu 2. Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì,Sau mỗi lần dông bão,bao giờ bầu trời Cô Tô CN
// cũng trong sáng như vậy .
VN
Câu nêu ý kiến, nhận xét.

Bài tập 2.
a. Ngày xưa,ở miền đất Lạc Việt,cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta,có một vị thần thuộc nòi rồng,con trai thần Long Nữ,tên là Lạc Long Quân.
b. Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.
c. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.

- Câu a,b,c đều là câu trần thuật đơn.
?Tác dụng giới thiệu nhân vật.

Bài tập 3.
- Cả ba ví dụ đều giới thiệu nhân vật bằng cách giới thiệu nhân vật phụ trước,rồi từ việc làm của những nhân vật phụ mà giới thiệu nhân vật chính.

Bài tập 4.
- Ngoài việc giới thiệu nhân vật,các câu còn có mục đích miêu tả hành động của nhân vật.




Kính chúc quý thầy cô sức khỏe,
thành đạt, hạnh phúc.
Chúc các em chăm ngoan học giỏi.