Bài 26. Câu trần thuật đơn

Môn: NG? VAN 6
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC
THẦY GIÁO, CÔ GIÁO VỀ DỰ HỘI GIẢNG NHÂN DỊP KỈ NIỆM NGÀY THÀNH LẬP ĐOÀN 26-3
Kiểm tra bài cũ

1, Nêu đặc điểm câu trần thuật đơn có từ là? Cho ví dụ.
- Vị ngữ thường do từ là kết hợp với DT, CDT tạo thành. Ngoài ra vị ngữ cũng có thể do tổ hợp giữa từ là + ĐgT, CĐgT + TT, CTT tạo thành.

- VN kết hợp với từ không phải , chưa phải để biểu thị ý phủ định.
VD: Lớp 6D không phải là lớp yếu kém.
Ví dụ 1


a, Phú ông mừng lắm.

b, Chúng tôi hội tụ ở góc sân.

c, Hôm nay, trời mưa.

d, Hôm nay, bầu trời trong trẻo.


CN VN
CN VN
là cụm tính từ
là cụm động từ
CN VN
là động từ
CN VN
là tính từ
Chọn những từ hoặc cụm từ phủ định điền vào trước vị ngữ của các câu dưới đây sao cho phù hợp?
( , phải, , phải )

a, Phú ông
CN VN (là cụm tính từ )

b, Chúng tôi
CN VN ( là cụm động từ )
mừng lắm.
chưa
không
hội tụ ở góc sân.
c, Hôm nay, trời.
d, Bầu trời.
CN VN
CN VN
là động từ
là tính từ
không
chưa
mưa
trong trẻo.
Ghi nhớ
Câu trần thuật đơn không có từ là :
- VN thu?ng do động từ hoặc cụm động từ, tính từ hoặc cụm tính từ tạo thành .
Khi VN biểu thị ý phủ định, nó kết hợp với các từ không, chua .
Câu trần thuật đơn
có từ là
Câu trần thuật đơn
không có từ là
Khác nhau
- Vị ngữ thường do từ là kết hợp với DT, CDT tạo thành. Ngoài ra vị ngữ cũng có thể do tổ hợp giữa từ là + ĐgT, CĐT + TT, CTT tạo thành.
- Để biểu thị ý phủđịnh.VN kết hợp với từ không phải , chưa phải
- Vị ngữ do ĐT, CĐT; TT, CTT tạo thành.
- Để biểu thị ý phủ định.
VN kết hợp với từ không, chưa.
Giống nhau Đều là câu trần thuật đơn,

Câu trần thuật đơn có từ là và câu trần thuật đơn không có từ là có gì giống nhau và khác nhau?
Câu
Nội dung
Ví dụ 1

a, Đằng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại.


b, Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con.
V C
C V
VN đứng sau chủ ngữ.
VN đứng trước chủ ngữ.
 Vị ngữ miêu tả hành động,
 Vị ngữ thông báo sự xuất hiện,
Tr
Tr
Ví dụ 2

Ấy là vào đầu mùa hè một năm kia. Buổi sáng, tôi đang đứng ngoài cửa gặm mấy nhánh cỏ non ăn điểm tâm. Bỗng (… ) tay cầm que, tay sách mấy cái ống bơ nước. Thấy bóng người tôi vội lẩn xuống cỏ, chui nhanh về hang.

Chọn hai câu dưới đây điền vào chỗ dấu chấm của đoạn văn trên..
a, Đằng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại.
b,
Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con.
Chọn câu b vì:
Hai cậu bé con lần đầu tiên xuất hiện trong đoạn trích. Nếu đưa ``hai cậu bé con`` lên đầu câu thì có nghĩa là những nhân vật đó đã được biết từ trước và như thế nó không phù hợp với nội dung của đoạn trích.
* Ghi nhí
- Những câu dùng để miêu tả hành động, trạng thái, đặc điểm...của sự vật nêu ở chủ ngữ được gọi là câu miêu tả. Trong câu miêu tả chủ ngữ đứng trước vị ngữ.
- Những câu dùng để thông báo về sự xuất hiện,tồn tại, hoặc tiêu biến của sự vật được gọi là câu tồn tại.Một trong những cách tạo câu tồn tại là đảo chủ ngữ xuống sau vị ngữ.
Bài tập
Tỡm câu miêu tả và câu tồn tại trong các câu thơ du?i dõy.
a, Ngo�i th?m roi chi?c lỏ da
Tiếng rơi rất nhu là rơi nghiêng.
b, Em thấy cả trời sao .
Xuyên qua từng kẽ lá.
Em thấy cơn mua rào .
Ướt tiếng cuời của bố .
=> Câu tồn tại
=> Câu tồn tại
=> Câu tồn tại
=> Câu miờu t?
=> Câu miờu t?
=> Câu miờu t?
mỏng
LUYỆN TẬP:
Bài tập 1
Xác định CN-VN trong những câu sau.Cho biết những câu nào là câu miêu tả, câu nào là câu tồn tại?
a,
Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn.


Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái chùa
cổ kính.

Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hóa lâu đời.
CN VN
VN CN
CN VN
=> câu miêu tả.
=> câu miêu tả.
=> câu tồn tại
b, Bên hàng xóm tôi có cái hang của Dế Choắt.

Dế Choắt là tên tôi đã đặt cho nó một cách chế giễu và

trịnh thượng thế.
c, Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng.

Măng chồi lên nhọn hoắt như một mũi gai khổng lồ xuyên

qua đất lũy mà trỗi dậy

C V
C V
V C
C V
=> câu tồn tại
=> Câu miêu tả
=> Câu miêu tả
=> câu tồn tại
Bài tập 2
Xỏc d?nh cõu t?n t?i v� chuy?n th�nh cõu miờu t? trong do?n van sau:
Truờng em nằm ở trung tâm xã. Ngôi truờng 3 tầng rất khang trang đẹp đẽ. Các phòng học đuợc quét vôi vàng trông nổi bật hơn so với uỷ ban nhân xã và truờng Tiểu học. Trong các lớp học, vang lên tiếng giảng bài của các thầy cô giáo. Sân truờng đã được đổ bê tông sạch sẽ để chúng em vui chơi. Cây cối trồng rất nhiều, bên cạnh đó là nh?ng bồn hoa nhiều màu sắc. Truờng em đẹp thế đấy! Em rất yêu ngôi truờng này.
Đáp án
- Câu tồn tại:
Trong c¸c líp häc, vang lªn tiÕng gi¶ng bµi cña c¸c thÇy c« gi¸o.
- Chuyển thành câu miêu tả:
TiÕng gi¶ng bµi cña c¸c thÇy c« gi¸o vang lªn trong c¸c líp häc.
Bài tập 3: N?i c?t A v?i c?t B sao cho phự h?p.
1 - b


2 - e



3 - a



4 - d


5 - c



Đặt 1 câu miêu tả và 1câu tồn tại.
- Lớp học treo một bảng điiện tử.
- Treo một bảng điện tử ở lớp học.

HƯỚNG DẪN HỌC TẬP
1, Học bài và làm bài tập 2,3 SGK T120.
2, Tìm hiểu bài " chữa lỗi về CN và VN".
1 - b


2 - e


3 - a


4 - d


5 - c