Bài 26. Câu trần thuật đơn

Trường THCS Phương Tú
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ,THĂM LỚP 6A

MÔN: NGỮ VĂN

GIÁO VIÊN: NGUYỄN THỊ LÊ
KIỂM TRA BÀI CŨ :
? Thế nào là Hoán dụ ? Hoán dụ được chia làm mấy kiểu ?
? Chỉ ra phép Hoán dụ và xác định kiểu Hoán dụ trong các câu sau:
Vì sao? Trái Đất nặng ân tình
Nhắc mãi tên người Hồ Chí Minh.
( Tố Hữu )
- Nhà có năm miệng ăn.
Tiết 106. TIẾNG VIỆT.

CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
Tiết 106. TIẾNG VIỆT.

CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài.
Rồi với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng:
Hức! Thông nghách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết!
Tôi về không một chút bận tâm.
(Tô Hoài)
(1)
(2)
(4)
(7)
(5)
(9)
(8)
(6)
(3)
* Ví dụ (Sgk. Tr 101): Đọc đoạn văn sau:
? Xác định mục đích nói của các câu văn trên ?
Kể
Bộc lộ cảm xúc
Tả, kể
Hỏi
Bộc lộ cảm xúc
Nêu ý kiến
Yêu cầu, ra lệnh
Bộc lộ cảm xúc
Kể, nêu ý kiến
Dựa vào kiến thức đã học ở tiểu học, em hãy phân loại câu theo mục đích nói?
Mục đích nói
Kể
Bộc lộ cảm xúc
Tả, kể
Hỏi
Bộc lộ cảm xúc
Nêu ý kiến
Yêu cầu, ra lệnh
Bộc lộ cảm xúc
Kể và nêu ý kiến
- Câu trần thuật(câu kể) : câu 1,2,6,9 - Câu nghi vấn (câu hỏi) :4
- Câu cảm thán : câu 3,5,8 - Câu cầu khiến :câu 7
Câu trần thuật
Câu trần thuật
Câu trần thuật
Câu trần thuật
Câu nghi vấn
Câu cảm thán
Câu cảm thán
Câu cảm thán
Câu cầu khiến
(1) Chua nghe h?t cõu, tụi dó h?ch rang lờn, xỡ m?t hoi rừ d�i.


(2) R?i, v?i b? di?u khinh kh?nh, tụi m?ng:


(6) Chỳ m�y hụi nhu cỳ mốo th? n�y, ta n�o ch?u du?c.



(9) Tụi v?, khụng m?t chỳt b?n tõm.

CN VN

CN VN
CN2 VN2
VN1
CN1
CN VN
=> Câu có 2 cụm C-V
=> Câu có 1 cụm C-V
=> Câu có 1 cụm C-V
=> Câu có 1 cụm C-V
? Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong các câu trần thuật vừa tìm được ?
Cõu tr?n thu?t don
Câu 1, 2, 9
Xét về
cấu tạo:
Là câu đơn (chỉ có một cụm C-V)

Xét về mục đích nói (ý nghĩa): (dùng để giới thiệu, kể, tả, nêu ý kiến)
(1)Chưa nghe hết câu, tôi / đã hếch răng
CN VN
lên, xì một hơi rõ dài.
Kể

(2) Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh,
tôi / mắng:
CN VN
Tả và kể
(9) Tôi / về, không một chút bận tâm.
CN VN
Kể và nêu ý kiến

- Tôi / là học sinh lớp 6A.
CN VN

Giới thiệu

* Ghi nhớ: SGK/101
- Về ý nghĩa : Câu trần thuật đơn được dùng để
giới thiệu, tả hoặc kể về một sự vật, sự việc hay để
nêu một ý kiến.
- Về cấu tạo : Câu trần thuật đơn do một cụm
chủ - vị tạo thành.


Câu 1: Câu trần thuật đơn :
A.Là loại câu do một cụm C-V tạo thành.
B. Là loại câu do nhiều cụm C-V tạo thành, dùng để tả, kể, giới thiệu, nêu ý kiến.
C. Là loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để kể, tả, giới thiệu, nêu ý kiến.
D.Là loại câu do một cụm C-V tạo thành dùng để hỏi.
Bài tập trắc nghiệm
Câu 2:Câu “Trường em là trường THCS Viên Nội ” là kiểu câu gì?
Câu trần thuật đơn
Câu nghi vấn
Câu cảm thán
Câu cầu khiến


* Yêu cầu: Dựa vào hình ảnh cho sẵn hãy tạo lập các câu trần thuật đơn ?
Bài tập 1(101) Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây? Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì?


Ngày thứ 5 trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần giông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc đậm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa. Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong một ngày động bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẽ cá giã đôi.

(Nguyễn Tuân)

(1)
(2)
(3)
(4)
II. LUYỆN TẬP:
Trả lời: Các câu trần thuật đơn
(1) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo sáng sủa.
CN VN
Từ khi có vịnh bắc bộ và từ khi có quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì sau mỗi lần dông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. CN VN
Giới thiệu vẻ đẹp của Cô Tô

Nêu ý kiến nhận xét về vẻ đẹp trong sáng của Cô Tô sau trận bão.
Bài tập 1:
Bài tập 2: Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì?
a) Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long nữ, tên là Lạc Long Quân . (Con Rồng, cháu Tiên)



b) Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.
( Ếch ngồi đáy giếng)



c) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. (Vũ Trinh).







Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh : Lạc Long Quân
Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh : con ếch
Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh :bà đỡ Trần
Giới thiệu ngay
nhân vật chính
Giới thiệu nhân vật
phụ trước rồi từ
những việc làm
của nhân vật
phụ mới giới thiệu
nhân vật chính
So sánh cách giới thiệu nhân vật ở BT 2 và BT 3?
Bài tập 3 : SGK. Tr 102
b. Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.
( Sơn Tinh, Thủy Tinh )
B�i t?p 4 (SGK/103)
Ngo�i tỏc d?ng gi?i thi?u nhõn v?t, nh?ng cõu m? d?u du?i dõy cũn cú tỏc d?ng gỡ?
Xua cú m?t ngu?i th? m?c d?c h?t v?n trong nh� ra mua g? d? l�m ngh? d?o c�y.
(D?o c�y gi?a du?ng)
b) Ngu?i ki?m c?i tờn m? ? L?ng Giang, dang b? c?i ? su?n nỳi, th?y du?i thung lung phớa xa, cõy c? lay d?ng khụng ng?t m?i vỏc bỳa d?n xem, th?y m?t con h? trỏn tr?ng, cỳi d?u c�o b?i d?t, nh?y lờn, v?t xu?ng, th?nh tho?ng l?y tay múc h?ng, m? mi?ng nhe cỏi rang, mỏu me, nh?t dói tr�o ra.
( Vu Trinh )
=> Cõu m? d?u ngo�i gi?i thi?u nhõn v?t cũn miờu t? ho?t d?ng c?a nhõn v?t.
Bài tập 5: Viết đoạn văn miêu tả (5 – 10 câu) có sử dụng câu trần thuật đơn về đề tài mùa xuân .

Hướng dẫn về nhà:
- Học thuộc ghi nhớ, nhớ được khái niệm câu trần thuật đơn.
- Xem lại bài tập SGK. Nhận diện được câu trần thuật đơn và biết tác dụng của câu trần thuật đơn.
-Vận dụng kiến thức, đặt câu trần thuật đơn.
- Về nhà các em chuẩn bị trước bài: “ Lòng yêu nước”.