Bài 26. Câu trần thuật đơn

Kính chào Thầy Cô giáo
về thăm lớp, dự giờ
môn Ngữ văn lớp 6A
GV: Nguyễn Thị Lệ Hằng
Th? nam, ngày 24 tháng 3 nam 2016
Câu 1. Thành phần chính của câu là gì?
Là những thành phần không bắt buộc phải có mặt trong câu.
Là những thành phần được thêm vào để câu thêm rõ.
Là những thành phần bắt buộc phải có mặt để câu có cấu tạo hoàn chỉnh và diễn đạt được một ý trọn vẹn.
Là những thành phần có thể có hoặc không cần thiết có ở trong câu.
C
Kĩ thuật: KWLH
? Em đã biết gì về Câu trần thuật đơn.
? Em muốn biết gì về Câu trần thuật đơn.

Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng:
- Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết!
Tôi về, không một chút bận tâm.
(Tô Hoài)

1
2
3
4
5
6
7
8
9
Kĩ thuật: cặp đôi chia sẻ;
thời gian: 2 phút
? Dựa vào kiến thức bậc Tiểu học, em hãy xác định mục đích nói của mỗi câu.
1, 2, 6, 9
+ Câu trần thuật (câu kể) :
+ Câu hỏi (câu nghi vấn) :
4
+ Câu cảm (câu cảm thán) :
3, 5, 8
+ Câu cầu khiến (mệnh lệnh) :
7
Câu 1. Chưa nghe hết câu, tôi đã

hếch răng lên, xì một hơi rõ dài.
CN
VN
Câu 2.Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng.
CN
VN
Câu 6. Chú mày hôi như cú mèo thế này,

ta nào chịu được.
CN
VN
CN
VN
Câu 9.Tôi về, không một chút bận tâm.
CN
VN
Kĩ thuật: Trao đổi nhanh;
thời gian: 1 phút
? Nhận xét về cấu tạo của các câu đó.
4 câu trên ta có thể chia làm 2 nhóm:
+ Câu có 1 cụm chủ vị: câu 1, 2, 9
 Câu trần thuật đơn.
+ Câu có 2 cụm chủ vị: câu 6
 Câu trần thuật ghép.
* Câu trần thuật đơn:
Là loại câu có một cụm chủ vị (C – V) tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến.
* Ghi nhớ (SGK tr 101)
Bài tập 1. (SGK tr 101)
Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần giông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biết đậm đà hơn hét cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa. Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong một ngày động bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẽ cá giã đôi. (Nguyễn Tuân)
* Câu trần thuật đơn:
Câu 1. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
 Dùng để tả hoặc để giới thiệu.
Câu 2. Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần giông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy.
 Dùng để nêu ý kiến nhận xét.
Bài tập 2, (SGK tr 102):
a) Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long nữ, tên là Lạc Long Quân.
(Con Rồng, cháu Tiên)
b) Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.
( Ếch ngồi đáy giếng)
c) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
a) Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long nữ, tên là Lạc Long Quân.
(Con Rồng, cháu Tiên)
Bài tập 2, (SGK tr 102):
 Câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật.
Bài tập 2, (SGK tr 102):
b) Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.
( Ếch ngồi đáy giếng)
 Câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật.
c) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
 Câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật.
Bài tập 3 (SGK tr 102) (Trao đổi cặp đôi - 3 phút)
a) Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai ông bà ao ước có một đứa con. Một hôm bà ra đồng trông thấy một dấu chân rất to, liền đặt bàn chân mình lên ướm thử để xem thua kém bao nhiêu. Không ngờ về nhà bà thụ thai và mười hai tháng sau sinh một cậu bé mặt mũi rất khôi ngô.
( Thánh Gióng)
b) Hùng Vương thứ 18 có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn. (Sơn Tinh, Thuỷ Tinh)
c) Ngày xưa có một ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có một người nào thật lỗi lạc.
Một hôm viên quan đi qua cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nọ đang làm ruộng (...)
(Em bé thông minh)
* Kĩ thuật: Thảo luận nhóm – 3 phút
- Giới thiệu nhân vật phụ trước, rồi từ những việc làm của nhân vật phụ mới giới thiệu nhân vật chính.
Giới thiệu gián tiếp (để nhân vật chính
càng nổi bật hơn, câu chuyện hấp dẫn hơn).
- Còn ở câu 2 giới thiệu ngay nhân vật chính.
- Giới thiệu nhân vật phụ trước, rồi từ những việc làm của nhân vật phụ mới giới thiệu nhân vật chính.
Giới thiệu gián tiếp (để nhân vật chính
Càng nổi bật hơn, câu chuyện hấp dẫn hơn).
- Còn ở câu 2 giới thiệu ngay nhân vật chính.
a) Xưa có một người thợ mộc dốc hết vốn trong nhà ra mua gỗ để làm nghề đẽo cày.
( Đẽo cày giữa đường)
Bài tập 4 (SGK tr 103)
b) Người kiếm củi tên mỗ ở huyện Lạng Giang, đang bổ củi ở sườn núi, thấy dưới thung lũng phía xa, cây cỏ lay động không ngớt mới vác búa đến xem, thấy có một con hổ trán trắng, cúi đầu cào bới đất, nhảy lên, vật xuống, thỉnh thoảng lấy tay móc họng, mở miệng nhe cái răng, máu me, nhớt dãi trào ra.
(Vũ Trinh)
- Ngoài việc giới thiệu nhân vật, các câu a và b còn có tác dụng miêu tả hoạt động của nhân vật.
Bài tập 5 (SGK tr 103)
Chính tả (nhớ - viết) Lượm (từ “Ngày Huế đổ máu” đến “Nhảy trên đường vàng…”
(SGK tr72, 73)
Lượm
Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau hàng bè
Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh.
Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng...
? Em đã học được gì về câu trần thuật đơn.
? Em đã vận dụng câu trần thuật đơn như thế nào?