Bài 26. Câu trần thuật đơn

Kính chào Thầy Cô giáo
về thăm lớp, dự giờ
môn Ngữ văn lớp 6B


Bài tập trắc nghiệm
Câu 1. Thành phần chính của câu là gì?
Là những thành phần không bắt buộc phải có mặt trong câu.
Là những thành phần được thêm vào để câu thêm rõ.
Là những thành phần bắt buộc phải có mặt để câu có cấu tạo hoàn chỉnh và diễn đạt được một ý trọn vẹn.
Là những thành phần có thể có hoặc không cần thiết có ở trong câu.
C
Câu 2. Thành phần chính của câu gồm những thành phần nào?
Thành phần trạng ngữ, chủ ngữ.

Thành phần chủ ngữ, vị ngữ.

Thành phần trạng ngữ, vị ngữ.

D. Thành phần trạng ngữ, chủ ngữ, vị ngữ


B
Câu 3. Chủ ngữ ở câu nào sau đây khôngcấu tạo là danh từ, cụm danh từ?
Hương là một bạn gái chăm ngoan.

B. Bà tôi đã già đi nhiều rồi.

C. Mùa xuân mong ước đã đến.

D. Đi học là hạnh phúc của trẻ em.
D
Câu 4. Vị ngữ trong câu nào sau đây có cấu tạo là cụm tính từ?
Hương là một bạn gái chăm ngoan.

B. Bà tôi đã già đi nhiều rồi.

C. Mùa xuân mong ước đã đến.

D. Đi học là hạnh phúc của trẻ em.
B
Câu 5. trong câu “Mùa xuân mong ước đã đến. ” có cấu tạo mấy chủ ngữ và vị ngữ?
Một chủ ngữ và một vị ngữ

B. Hai chủ ngữ và một vị ngữ

C. Hai chủ ngữ và hai vị ngữ

D. Hai chủ ngữ và ba vị ngữ
A
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài.
Rồi với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng:
Hức! Thông nghách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết!
Tôi về không một chút bận tâm.
(Tô Hoài)
(1)
(2)
(4)
(7)
(5)
(9)
(8)
(6)
(3)
Kể
Bộc lộ cảm xúc
Tả, kể
Hỏi
Bộc lộ cảm xúc
Nêu ý kiến
Yêu cầu, ra lệnh
Bộc lộ cảm xúc
Kể và nêu ý kiến
Kể
Bộc lộ cảm xúc
Tả, kể
Hỏi
Bộc lộ cảm xúc
Nêu ý kiến
Yêu cầu, ra lệnh
Bộc lộ cảm xúc
Kể và nêu ý kiến
Mục đích nói
Câu trần thuật : câu 1,2,6,9 - Câu nghi vấn (câu hỏi) : câu 4
Câu cảm thán : câu 3,5,8 - Câu cầu khiến : câu 7

Câu trần thuật
Câu trần thuật
Câu trần thuật
Câu trần thuật
Câu nghi vấn
Câu cảm thán
Câu cảm thán
Câu cảm thán
Câu cầu khiến
(1) Chua nghe h?t cõu, tụi dó h?ch rang lờn xỡ m?t hoi rừ d�i.


(2) R?i, v?i b? di?u khinh kh?nh, tụi m?ng:


(6) Chỳ m�y hụi nhu cỳ mốo th? n�y, ta n�o ch?u du?c.



(9) Tụi v? khụng m?t chỳt b?n tõm.

CN VN

CN VN
CN2 VN2
VN1
CN1
CN VN

=> Câu có 2 cụm C-V sóng đôi
=> Câu có 1 cụm C-V
=> Câu có 1 cụm C-V
=> Câu có 1 cụm C-V
C�U TR?N THU?T DON
Câu 1, 2, 9
Xét về
cấu tạo:
Là câu đơn (chỉ có một cụm C-V)


Xét về mục đích nói (ý nghĩa): (dùng để giới thiệu, kể, tả, nêu ý kiến)
(1)Chưa nghe hết câu, tôi / đã hếch răng
CN VN
Lên xì một hơi rõ dài.
-> Kể

(2) Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh,
tôi / mắng:
CN VN
-> Tả và kể

(9) Tôi / về không một chút bận tâm.
CN VN
-> Kể và nêu ý kiến
- Tôi / là học sinh lớp 6.
CN VN

-> Giới thiệu


*Ghi nhớ: SGK/101
- Về cấu tạo : Câu trần thuật đơn do một cụm
chủ - vị tạo thành.
- Về ý nghĩa : Câu trần thuận đơn được dùng để
giới thiệu, tả hoặc kể về một sự vật, sự việc hay để
nêu một ý kiến.
Câu 1: Câu trần thuật đơn :
A.Là loại câu do một cụm C-V tạo thành.
B. Là loại câu do nhiều cụm C-V tạo thành, dùng để tả, kể, giới thiệu, nêu ý kiến.
C. Là loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để kể, tả, giới thiệu, nêu ý kiến.
D.Là loại câu do một cụm C-V tạo thành dùng để hỏi.
Bài tập trắc nghiệm
Câu 2:Câu “Trường em là trường THCS thị trấn Cát Hải ” là kiểu câu gì?
Câu trần thuật đơn
Câu nghi vấn
Câu cảm thán
Câu cầu khiến




THẢO LUẬN NHÓM: 2phút
Bài tập 1(101) Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây? Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì?


Ngày thứ 5 trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần giông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc đậm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa. Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong một ngày động bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẽ cá giã đôi.

(Nguyễn Tuân)

(1)
(2)
(3)
(4)
LUYỆN TẬP:
Các câu trần thuật đơn:
(1) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo sáng sủa. CN VN
Từ khi có vịnh bắc bộ và từ khi có quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì sau mỗi lần dông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. CN VN
- > Giới thiệu vẻ đẹp của Cô Tô

->Nêu ý kiến nhận xét về vẻ đẹp trong sáng của Cô Tô sau trận bão.
1. Bài tập 1:
2.Bài tập 2: Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì?
a) Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long nữ, tên là Lạc Long Quân . (Con Rồng, cháu Tiên)



b) Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.
( Ếch ngồi đáy giếng)



c) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. (Vũ Trinh).







Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh : Lạc Long Quân
Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh : con ếch
Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh :bà đỡ Trần
Giới thiệu ngay
nhân vật chính
Giới thiệu nhân vật
phụ trước rồi từ
những việc làm
của nhân vật
phụ mới giới thiệu
nhân vật chính
So sánh cách giới thiệu nhân vật chính ở 2 bài tập
B�i t?p 3 : SGK.
b. Hùng Vuương thứ mưuời tám có một ngưuời con gái tên là Mị Nuương, ngưuời đẹp nhuư hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thuương nàng hết mực, muốn kén cho con một nguười chồng thật xứng đáng.
Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn
( Son Tinh, Th?y Tinh )
4. Bài tập 4 (SGK/105)
Ngo�i tỏc d?ng gi?i thi?u nhõn v?t, nh?ng cõu m? d?u cũn cú tỏc d?ng gỡ khỏc?
Xua cú m?t ngu?i th? m?c d?c h?t v?n trong nh� ra mua g? d? l�m ngh? d?o c�y.
(D?o c�y gi?a du?ng)
b) Nguời kiếm củi tên mỗ ở huyện Lạng Giang, đang bổ củi ở sưuờn núi, thấy duưới thung lũng phía xa, cây cỏ lay động không ngớt mới vác búa đến xem, thấy con hổ trán trắng, cúi đầu cào bới đất, nhảy lên, vật xuống, thỉnh thoảng lấy tay móc họng, mở miệng nhe cỏi răng, máu me, nh?t dãi trào ra.
( Vu Trinh )
=> Cõu m? d?u ngo�i gi?i thi?u nhõn v?t cũn miêu tả hoạt động của các nhân vật

Sử dụng câu trần thuật đơn để nói về các bức tranh sau :
Vịnh Hạ Long
Chợ Năm Căn
Luượm
Mặt trời mọc ở Cô Tô
Hướng dẫn học sinh tự học:
- Học thuộc ghi nhớ, nhớ được khái niệm câu trần thuật đơn.
- Xem lại bài tập SGK. Nhận diện được câu trần thuật đơn và biết tác dụng của câu trần thuật đơn.
-Vận dụng kiến thức, đặt câu trần thuật đơn.
Bài học đến đây kết thúc
Kính chúc quý thầy cô luôn thành công trong công tác
Các em học sinh luôn luôn học giỏi