Bài 26. Câu trần thuật đơn

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ TIẾT HỌC NGỮ VĂN
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Thế nào là thành phần chính, thành phần phụ của câu?
Câu 2: Xác định thành phần chính và thành phần phụ trong câu sau:
Gió nồm vừa thổi, dượng Hương Thư nhổ sào.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Thế nào là thành phần chính, thành phần phụ của câu?
Thành phần chính của câu là những thành phần bắt buộc có mặt để câu có cấu tạo hoàn chỉnh và diễn đạt được một ý trọn vẹn. Thành phần không bắt buộc có mặt được gọi là thành phần phụ.
Câu 2: Xác định thành phần chính và thành phần phụ trong câu sau:
Gió nồm vừa thổi, dượng Hương Thư nhổ sào.
Trạng ngữ Chủ ngữ Vị ngữ
Câu trần thuật đơn
Tiết 113 Phần Tiếng Việt
I. Câu trần thuật đơn là gì?
1. Ví dụ: SGK/ 101
Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng:
- Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ? Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa rầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết!
Tôi về, không một chút bận tâm.
( Tô Hoài )
Tiết 113 Phần Tiếng Việt CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
Đoạn trích có tất cả bao nhiêu câu? Em hãy xác định các câu đó.
I. Câu trần thuật đơn là gì?
1. Ví dụ: SGK/ 101
(1) Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. (2) Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng:
- (3) Hức! (4) Thông ngách sang nhà ta? (5) Dễ nghe nhỉ? (6) Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. (7)Thôi, im cái điệu hát mưa rầm sùi sụt ấy đi. (8) Đào tổ nông thì cho chết!
(9)Tôi về, không một chút bận tâm.
( Tô Hoài )
Các câu trong đoạn trích trên dùng để làm gì?
Tiết 113 Phần Tiếng Việt CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
Kể
Bộc lộ cảm xúc
Tả, kÓ
Hỏi
Bộc lộ cảm xúc
Nêu ý kiến
Cầu khiến
Bộc lộ cảm xúc
Kể và nêu ý kiến
Tiết 113 Phần Tiếng Việt CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
Kể
Bộc lộ cảm xúc
Tả, kÓ
Hỏi
Bộc lộ cảm xúc
Nêu ý kiến
Cầu khiến
Bộc lộ cảm xúc
Kể và nêu ý kiến
Câu trần thuật(câu kể): Câu 1,2,6,9 - Câu nghi vấn (câu hỏi): 4
- Câu cảm thán: câu 3,5,8 - Câu cầu khiến: câu 7
Câu trần thuật
Câu trần thuật
Câu trần thuật
Câu trần thuật
Câu nghi vấn
Câu cảm thán
Câu cảm thán
Câu cảm thán
Câu cầu khiến
I. Câu trần thuật đơn là gì?
1. Ví dụ SGK/ 101
(1) Chua núi h?t cõu, tụi dó h?ch

rang lờn, xỡ m?t hoi rừ d�i.

(2) R?i v?i b? di?u khinh kh?nh,
tụi m?ng.

(6) Chỳ m�y hụi nhu cỳ mốo th?

n�y, ta n�o ch?u du?c.

(9) Tụi v?, khụng m?t chỳt b?n tõm.
Xác định chủ ngữ, vị ngữ của các câu trần thuật vừa tìm du?c.

CN VN
CN VN
CN VN
VN
CN
CN VN
Thảo luận nhóm (3’) XÕp c¸c c©u trÇn thuËt võa t×m ®­ược thµnh hai lo¹i: Câu do 2 hoặc nhiều cụm C - V tạo thành? Câu do 1 cụm C - V tạo thành?
Câu 6
Câu do 2 hoặc nhiều cụm C- V tạo thành :


-Câu do 1 cụm C-V tạo thành:
Câu: 1, 2, 9
I. Câu trần thuật đơn là gì?
2. Nhận xét
Cõu 1,2,9 l� cõu tr?n thu?t don
Câu:1, 2, 9
Xét về
cấu tạo:
Là câu đơn (chỉ có một cụm C-V)
Xét về mục đích nói:
(dùng để giới thiệu, kể, tả, nêu ý kiến)
(1) Chua núi h?t cõu, tụi //dó h?ch CN VN
rang lờn, xỡ m?t hoi rừ d�i.

(2) R?i v?i di?u khinh kh?nh,
tụi //m?ng.
CN VN

(9) Tụi// v?, khụng m?t chỳt b?n
CN VN
tõm.
1. Ví dụ SGK/ 101
I. Câu trần thuật đơn là gì?
1. Ví dụ SGK/101
2. Nhận xét
* Ghi nhớ SGK/ 101
Tiết 113 Phần Tiếng Việt CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C- V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến.
Em hãy cho biết thế nào là câu trần thuật đơn?
Lưu ý
Câu trần thuật đơn có thể có một hay nhiều chủ ngữ hoặc một hay nhiều vị ngữ.
Xác định chủ ngữ - vị ngữ trong các câu sau:
Ví dụ:
- Mai, Hoa, Thảo đều là
C1 C2 C3
học sinh chăm ngoan.
V
- Tre trông thanh cao,
V1
giản dị, chí khí như người.
V2 V3
C
Tiết 113 Phần Tiếng Việt CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
I. Câu trần thuật đơn là gì?
(1)Ngày thứ 5 trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. (2) Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần giông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy.(3) Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc đậm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa.(4) Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong một ngày động bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẽ cá giã đôi.
(Nguyễn Tuân)
II. Luyện tập:
Tiết 113 Phần Tiếng Việt CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
I. Câu trần thuật đơn là gì?
Bài tập 1: Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây? Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì?
Các câu trần thuật đơn
(1) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo sáng sủa.
Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi có quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì sau mỗi lần dông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy.
→Giới thiệu vẻ đẹp của Cô Tô
→ Nªu ý kiÕn nhËn xÐt vÒ vÎ ®Ñp trong s¸ng cña C« T« sau trËn b·o.
II. Luyện tập:
Bài tập 1:
Tiết 113 Phần Tiếng Việt CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
a. Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long nữ, tên là Lạc Long Quân.
(Con Rồng, cháu Tiên)


b. Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.
(Ếch ngồi đáy giếng)

c. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
→ Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh: Lạc Long Quân
→ Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh: con ếch
→ Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh: bà đỡ Trần
Bài tập 2: Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì?
Tiết 113 Phần Tiếng Việt CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
So sánh cách giới thiệu nhân vật chính ở bài tập 3 với
cách giới thiệu nhân vật ở trong bài tập 2 (T102).
II. Luyện tập
Tiết 113 Phần Tiếng Việt CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
Bài tập 3: (SGK/102)
Giới thiệu ngay
nhân vật chính
Giới thiệu nhân vật
phụ trước rồi từ
những việc làm
của nhân vật
phụ mới giới thiệu
nhân vật chính
So sánh cách giới thiệu nhân vật chính ở 2 bài tập
b. Hựng Vuong th? mu?i tỏm cú m?t ngu?i con gỏi tờn l� M? Nuong, ngu?i d?p nhu hoa, tớnh n?t hi?n d?u. Vua cha yờu thuong n�ng h?t m?c, mu?n kộn cho con m?t ngu?i ch?ng th?t x?ng dỏng. M?t hụm cú hai ch�ng trai d?n c?u hụn.
( Son Tinh, Th?y Tinh )
Dựa vào bức tranh dưới dây, đặt các câu trần thuật đơn.
* Đối với bài học ở tiết học này:
- Nhớ được khái niệm câu trần thuật đơn. Nhận diện được câu trần thuật đơn và tác dụng của câu trần thuật đơn.
- Làm bài tập 4.
*Đối với bài học ở tiết học tiết theo:
- Chuẩn bị bài: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
Tìm hiểu:
+ Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là .
+ Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là.
Hướng dẫn HS tự học
Kính chúc quý thầy cô luôn thành công trong công tác