Bài 26. Cảm ứng ở động vật

Bài 27Cảm ứng ở động vật
GV soạn:Nguyễn Thanh Thủy
Trường THPT Vũng Tàu
Thành phố Vũng Tàu
I. Khái niệm cảm ứng ở động vật:
Khái niệm:
Cảm ứng là khả năng tiếp nhận và phản ứng lại các kích thích của môi trường bên ngoài hoặc bên trong đảm bảo cho cơ thể tồn tại và phát triển.
2. Nêu điểm khác nhau của cảm ứng ở động vật và cảm ứng ở thực vật:
Cảm ứng ở mọi cơ thể động vật có tổ chức thần kinh đều được gọi là phản xạ.Tuy nhiên phản ứng của một bắp cơ tách rời hay một chế phẩm cơ thần kinh khi bị kích thích thì đó không phải là phản xạ nhưng là tính cảm ứng của các tế bào cơ hoặc của sợi thần kinh.
II. Cảm ứng ở các nhóm độngvật khác nhau:
1. Ở động vật chứa có tổ chức thần kinh:
Cơ thể phản ứng lại các kích thích bằng sự chuyên trạng thái co rút của chất nguyên sinh nhờ các vi sợi- hướng động
2.Ở động vật có tổ chức thần kinh:
2.Ở động vật có tổ chức thần kinh:
Xuất hiện hệ thần kinh lưới: Ngành ruột khoang
Gồm các tế bào cảm giác và các tế bào thần kinh liên kết với nhau . Các tế bào thần kinh có các nhánh liên hệ với các tế bào biểu mô cơ hoặc các tế bao gai.
Hệ thần kinh lưới
Khi tế bào cảm giác bị kích thích sẽ chuyển thành xung thần kinh truyền qua mạng lưới thần kinh đến các tế bào biểu mô cơ hoặc đến các tế bào gai làm cho cơ thể co lại để tránh kích thích hoặc hoặc phóng gai vào con mồi→ có tổ chức thần kinh , con vật phản ứng nhanh kịp thời nhưng chưa chính xác→ tiêu tốn năng lượng.
B. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch:
Hệ thần kinh chuỗi hạch
* Động vật thuộc các ngành giun, cơ thể đã phân hóa Đầu- đuôi, lưng – bụng, các tế bào thần kinh tập trung thành chuổi hạch thần kinh bụng (chuỗi hạch bậc thang) có não ở phía đầu từ đó phát đi hai chuỗi hạch thần kinh bụng .
* Cơ thể đã có phản ứng định khu song vẫn chưa chính xác .
* Tuy nhiên hạch thần kinh là một trung tâm điều khiển hoạt động ở một vùng xáx định của cơ thể nên tiết kiệm đưpợc năng lượng truyền xung thần kinh.
Hệ thần kinh hạch
Thân mềm và chân khớp có hệ thần kinh tập trung hơn thành dạng thần kinh hạch gồm hạch não, hạch ngực và hạch bụng trong đó hạch não đặc biệt phát triển, liên hệ với sự phát triển và phân hóa các giác quan . Hạch não tiếp nhận các kích thích từ các giác quan và điều khiển hoạt động phức tạp của cơ thể chính xác hơn.

Hệ thần kinh
C. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống:
A. Xét về mặt cấu tạo: Não → Chất xám
Bộ phận trung ương
Hệ thần kinh Tủy → Chất trắng
Dây thần kinh
Bộ phận ngoại biên
Hạch thần kinh
B. Xét về mặt chức năng:
Hệ thần kinh vận động: Điều khiển hoạt động cơ xương
(Phân hệ)
Hệ thần kinh

Hệ thần kinh sinh dưỡng: Điều hòa hoạt động của các cơ quan nội tạng (Phân hệ)
Phần thần kinh trung ương gồm :  * Bộ não: nằm trong hộp sọ, chia thành 2 bán cầu đại não, trụ não và tiểu não. * Tủy sống: nằm trong cột sống
Bao quanh bộ não và tủy sống có màng não – tủy, gồm 3 lớp:
Màng cứng: dày và dai, có nhiệm vụ bảo vệ não và tủy , nằm sát với xương sọ hoặc cách ống xương sống bởi một lớp mô mỏng.
Màng nhện: là một màng liên kết nằm phía trong màng cứng, có những khoang chứa dịch não- tủy, bảo vệ bộ não và tủy sống khi gặp những chấn động mạnh.
Màng nuôi: là màng liên kết mỏng, có nhiều mạch máu đến nuôi mô thần kinh.
Cấu trúc não
bộ và hộp sọ
Hãy trình bày phản xạ điều hòa hoạt động của tim và hệ mạch trong các trường hợp sau: * Lúc huyết áp tăng cao  * Lúc hoạt động lao động
Cơ chế hoạt động các đường truyền
Phản xạ và
cung phản xạ
kích
thích
Trả lời
Thụ quan
Tác quan
(5)
Thần kinh
hướng
tâm
Thần kinh
ly tâm (4)
Thần kinh
trung ương (3)
SƠ ĐỒ
CUNG PHẢN XẠ
(1)
(2)
Tác nhân
kích thích
phản xạ đầu gối
Phản xạ đầu gối
Cung phản xa trên gồm những bộ phận nào?
Phản xạ bú
Bài học đến đây là hết