Bài 26. Cảm ứng ở động vật

Bài26:CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
KIỂM TRA BÀI CŨ
Ghép các khái niệm, hiện tượng tương ứng cho đúng nghĩa?
A - Kiểu ứng động không có sự thay đổi về tốc độ sinh trưởng của các tế bào.
B - Phản ứng của thực vật với kích thích không định hướng.
C - Phản ứng của thực vật với kích thích có định hướng.
D - Ứng động tiếp xúc và hoá ứng động.
E - Kiểu ứng động có sự thay đổi về tốc độ sinh trưởng của các tế bào.
1- Ứng động là:
2 - Hướng động là:
3 - Ứng động sinh trưởng là:
4 - Ứng động không sinh trưởng là:
5 - Hiện tượng bắt mồi ở cây nắp ấm là:
10 - Hướng dương là:
H - Giúp sinh vật tồn tại và phát triển.
6 - Hoa tulip nở và cụp là:
7- Cây trinh nữ cụp lá là:
8 - Nguyên nhân của hiện tượng hướng động là:
9 - Vai trò của ứng động
G - Hướng tới nguồn kích thích.
L - Ứng động không sinh trưởng.
I - Hiện tượng nhiệt ứng động.
K - Sự phân bố không đồng đều Auxin ở 2 phía cơ quan.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Khí hậu trở lạnh.
Chim Sẻ xù lông giúp giữ ấm cơ thể.
Kích thích
Lá cây cụp lại.
I - KHÁI NIỆM VỀ CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT:
Cảm ứng là phản ứng của sinh vật đối với kích thích từ môi trường.
Cảm ứng là gì?
Khí hậu trở lạnh.
Chim Sẻ xù lông giúp giữ ấm cơ thể.
Cảm ứng ở động vật là gì ? So sánh với cảm ứng ở thực vật ?
I - KHÁI NIỆM VỀ CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT:
Sâu bọ phản ứng với kích thích
* Khái niệm:
- Cảm ứng ở động vật là khả năng tiếp nhận kích thích và phản ứng lại với các kích thích từ môi trường sống, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển.

I - KHÁI NIỆM VỀ CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT:
- Cảm ứng ở động vật có tổ chức thần kinh là phản xạ. Phản xạ thực hiện được nhờ cung phản xạ.
- Một cung phản xạ gồm:
+ Thụ quan tiếp nhận kích thích
+ Bộ phận phân tích kích thích.
+ Bộ phận trả lời kích thích

Cảm ứng ở động vật nhờ vào yếu tố nào?
-> Cơ co. Đó là phản xạ tự vệ, phản xạ thực hiện do có đầy đủ các thành phần của cung phản xạ…
-> Cơ co. Do cơ, chế phẩm thần kinh có khả năng hưng phấn. Nghĩa là có tính cảm ứng chứ không phải là phản xạ.
Phân biệt co cơ trong trường hợp sau:
=> Cảm ứng là đặc tính chung của mọi tổ chức sống.
Hệ thần kinh ở các loài động vật tiến hoá như thế nào?
Kích thích vào cơ đùi ếch
(Ếch còn sống)?
Kích thích vào cơ đã tách rời hay chế phẩm thần kinh?
I - KHÁI NIỆM VỀ CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT:
HỆ TK ỐNG
HỆ TK LƯỚI
HỆ TK HẠCH
HỆ TK CHUỖI
TIẾN HOÁ CỦA HỆ THẦN KINH:
CHƯA CÓ HỆ TK
II - CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐỘNG VẬT KHÁC NHAU:
Amip ........... ánh sáng chói
tránh
1 - Ở ĐỘNG VẬT CHƯA CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
Động vật đơn bào phản ứng với các kích thích như thế nào ?
- Hoạt động cảm ứng: Phản ứng bằng cách chuyển động cả cơ thể hoặc co rút chất nguyên sinh nhờ không bào co rút.
Ví dụ: Trùng roi bơi tới nơi giàu ánh sáng, trùng đế giày bơi tới nơi giàu Ôxi; Amip tránh ….
- Đặc điểm: Phản ứng đơn giản, chậm.
Bao gồm: Động vật đơn bào.
II - CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐỘNG VẬT KHÁC NHAU:
1 - Ở ĐỘNG VẬT CHƯA CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
* Bao gồm: ĐV đối xứng toả tròn thuộc ngành ruột khoang như: Sao biển, thuỷ tức...
2- Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
Hệ thần kinh lưới có ở những loài động vật nào?
Hệ thần kinh lưới có đặc điểm?
II - CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐỘNG VẬT KHÁC NHAU:
a - Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh lưới:
* Cấu tạo:
- Các TBTK nằm rải rác trên bề mặt cơ thể, liên hệ với nhau qua các sợi thần kinh  Lưới thần kinh.
- Các sợi thần kinh liên hệ với các TB gai và các TB biểu mô cơ .
II - CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐỘNG VẬT KHÁC NHAU:
2- Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
a - Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh lưới:
Cảm ứng ở các loài động vật này diễn ra thế nào?
Kích thích
II - CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐỘNG VẬT KHÁC NHAU:
2- Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
a - Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh lưới:
* Hoạt động cảm ứng: Khi bị kích thích, thông tin được truyền từ TB cảm giác  toàn bộ mạng lưới thần kinh  toàn bộ biểu mô cơ  cả cơ thể co lại.
* Hiệu quả phản xạ: Phản ứng lan toả toàn thân, không chính xác., tiêu tốn nhiều năng lượng.
II - CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐỘNG VẬT KHÁC NHAU:
2- Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
a - Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh lưới:
Hệ thần kinh chuỗi hạch thường có ở nhóm ĐV nào?
b - Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh chuỗi hạch:
II - CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐỘNG VẬT KHÁC NHAU:
2- Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
II - CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐỘNG VẬT KHÁC NHAU:
b - Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh chuỗi hạch:
2- Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
Hệ thần kinh chuỗi hạch có gì khác so với hệ thần kinh lưới?
* Bao gồm: ĐV có cơ thể đối xứng 2 bên (Giun dẹp, tròn, đốt...) và chân khớp
* Cấu tạo:
- Các TBTK đã tập trung thành các hạch.
- Hạch lớn nhất gọi là não. Từ não phát đi 2 chuỗi hạch bụng chạy dọc cơ thể.
- Mỗi đốt cơ thể có 1 đôi hạch. Các hạch được nối với nhau bởi các dây TK.
Hình thức hoạt động: Mỗi hạch chỉ đạo 1 phần cơ thể (chủ yếu là phản xạ không điều kiện)

II - CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐỘNG VẬT KHÁC NHAU:
2- Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
b - Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh chuỗi hạch:
* Hiệu quả phản xạ:
- Phản ứng được định khu ở chuỗi hạch.
 Chính xác hơn, tiêu tốn ít năng lượng hơn hệ thần kinh lưới.
Hiệu quả phản xạ của các loài động vật này như thế nào?
II - CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐỘNG VẬT KHÁC NHAU:
b - Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh chuỗi hạch:
2- Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
CỦNG CỐ:
Câu 1: Thế nào là cảm ứng?

Là khả năng tiếp nhận và phản ứng lại các kích thích của môi trường trong và ngoài.
Đảm bảo cho cơ thể sinh vật tồn tại và phát triển
Là những phản ứng diễn ra nhanh dưới tác động của môi trường.
Cả A và B đều đúng.
Câu 2: Hình thức phản ứng của động vật đơn bào?

Phản ứng nhờ tế bào cảm giác
Phản ứng nhờ các tế bào mô bì cơ – tế bào gai
Phản ứng bằng cách co rút chất nguyên sinh
Phản ứng nhờ hệ thần kinh

CỦNG CỐ:
Câu 3: Các hình thức cảm ứng ở động vật đa bào xảy ra theo cơ chế nào?

Hình thức ứng đông
Theo cơ chế phản xạ
Tránh xa kích thích có hại
Chuyển động hướng tới kích thích có lợi.
CỦNG CỐ:
BÀI TẬP VỀ NHÀ:
1- Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa.
2- Trình bày hướng tiến hoá trong hệ thần kinh và cảm ứng của động vật?
3- Đọc bài 27.