Bài 26. Cảm ứng ở động vật

Ghép các khái niệm, hiện tượng tương ứng cho đúng nghĩa?
A - Kiểu ứng động không có sự thay đổi về tốc độ sinh trưởng của các tế bào.
B - Phản ứng của thực vật với kích thích không định hướng.
C - Phản ứng của thực vật với kích thích có định hướng.
D - Ứng động tiếp xúc và hoá ứng động.
E - Kiểu ứng động có sự thay đổi về tốc độ sinh trưởng của các tế bào.
1 - Ứng động là:
2 - Hướng động là:
3 - Ứng động sinh trưởng là:
4 - Ứng động không sinh trưởng là:
5 - Hiện tượng bắt mồi ở cây nắp ấm là:
KIỂM TRA BÀI CŨ:
10 - Hướng dương là:
H - Giúp sinh vật tồn tại và phát triển.
6 - Hoa tulip nở và cụp là:
7 - Cây trinh nữ cụp lá là:
8 - Nguyên nhân của hiện tượng hướng động là:
9 - Vai trò của ứng động:
G - Hướng tới nguồn kích thích.
L - Ứng động không sinh trưởng.
I - Hiện tượng nhiệt ứng động.
K - Sự phân bố không đồng đều Auxin ở 2 phía cơ quan.
KIỂM TRA BÀI CŨ:
B - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
TIẾT 26
CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
Khí hậu trở lạnh.
Chim Sẻ xù lông giúp giữ ấm cơ thể.
I - KHÁI NIỆM CẢM ỨNG:
Sâu bọ phản ứng với kích thích
Cảm ứng ở động vật là gì ?
* Khái niệm: Cảm ứng ở động vật là khả năng tiếp nhận kích thích và phản ứng lại với các kích thích từ môi trường sống, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển.
I - KHÁI NIỆM CẢM ỨNG:
Cảm ứng ở thực vật và cảm ứng ở động vật có gì khác biệt nhau?
- Cảm ứng diễn ra nhanh, dễ phát hiện.
- Mức độ, hình thức cảm ứng thay đổi tuỳ thuộc vào mức độ tổ chức của hệ thần kinh.
- Cảm ứng diễn ra chậm, khó nhận biết.
- Chịu sự ảnh hưởng của các hoocmon.
ĐẶC ĐIỂM
Ở động vật có hệ thần kinh biểu hiện bằng các phản xạ:
- Phản xạ không điều kiện.
- Phản xạ có điều kiện.
Biểu hiện bằng:
Hướng động: Hướng đất, hướng sáng, hướng nước …
Ứng động: Sinh trưởng và không sinh trưởng.
HÌNH THỨC
CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT
NỘI DUNG
SO SÁNH CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT VÀ ĐỘNG VẬT
I - KHÁI NIỆM CẢM ỨNG:
Ở động vật có tổ chức thần kinh dạng điển hình của cảm ứng là hoạt động nào?
Phản xạ là gì, cung phản xạ gồm những thành phần cơ bản nào?
I - KHÁI NIỆM CẢM ỨNG:
* Phản xạ:
* Cung phản xạ gồm:
1 - Bộ phận tiếp nhận kích thích (Thụ thể hoặc cơ quan thụ cảm).
2 - Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin (Hệ thần kinh).
3 - Bộ phận thực hiện (cơ, tuyến).
Mỗi thành phần trên của một cung phản xạ có chức năng gì?
I - KHÁI NIỆM CẢM ỨNG:
I - KHÁI NIỆM CẢM ỨNG:
Lỡ chạm tay vào một cái đinh nhọn và có phản ứng rụt tay lại. Hãy chỉ ra tác nhân KT, bộ phận tiếp nhận KT, bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin, bộ phận thực hiện phản ứng của hiện tượng trên?
-> Cơ co. Đó là phản xạ tự vệ, phản xạ thực hiện do có đầy đủ các thành phần của cung phản xạ…
-> Cơ co. Do cơ, chế phẩm thần kinh có khả năng hưng phấn. Nghĩa là có tính cảm ứng chứ không phải là phản xạ.
Phân biệt co cơ trong trường hợp sau:
=> Cảm ứng là đặc tính chung của mọi tổ chức sống.
Kích thích vào cơ đùi ếch
(Ếch còn sống)?
Kích thích vào cơ đã tách rời hay chế phẩm thần kinh?
Hệ thần kinh ở các loài động vật có chiều tiến hoá như thế nào?
I - KHÁI NIỆM CẢM ỨNG:
HỆ TK ỐNG
HỆ TK LƯỚI
HỆ TK HẠCH
HỆ TK CHUỖI
CHƯA CÓ HỆ TK
TIẾN HOÁ CỦA HỆ THẦN KINH:
Trùng roi
II - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CHƯA CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
Amip ........... ánh sáng chói
tránh
II - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CHƯA CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
Những loài động vật nào chưa có tổ chức thần kinh?
Ở những loài động vật này phản ứng với các kích thích như thế nào ?
Hiệu quả mức độ cảm ứng của các loài động vật này thể hiện như thế nào ?
II - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CHƯA CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
III - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
1- Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh lưới:
III - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
Kích thích
1- Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh lưới:
III - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
2 - Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh chuỗi:
III - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
3- Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh hạch:
III - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
III - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
3- Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh hạch:
III - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
III - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
Phản ứng lan toả toàn thân, không chính xác.
Khi bị KT, thông tin đượctruyền từ TB cảm giác  toàn bộ mạng lưới thần kinh  toàn bộ biểu mô cơ  cả cơ thể co lại.
- Các TB cảm giác và TBTK nằm rải rác trên bề mặt cơ thể, liên hệ với nhau qua các sợi thần kinh  Lưới thần kinh.
Cơ thể đối xứng toả tròn ngành ruột khoang: Sao biển, thuỷ tức ...
HTK LƯỚI
HIỆU QUẢ
TÍNH CẢM ỨNG
ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO
ĐẠI DIỆN
CẢM ỨNG
III - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
 Chính xác hơn, tiêu tốn ít năng lượng hơn hệ thần kinh lưới.
- Phản ứng được định khu ở chuỗi hạch.
- Các TBTK đã tập trung thành các hạch.
- Hạch lớn nhất gọi là não. Từ não phát đi 2 chuỗi hạch bụng chạy dọc cơ thể.
- Mỗi đốt cơ thể có 1 đôi hạch. Các hạch được nối với nhau bởi các dây TK.
ĐV có đối xứng 2 bên, cơ thể phân thành đốt: Giun dẹp,tròn, đốt ...
HTK CHUỖI
HIỆU QUẢ
TÍNH CẢM ỨNG
ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO
ĐẠI DIỆN
CẢM ỨNG
III - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
Chính xác hơn hệ thần kinh chuỗi.
Phản ứng được định khu ở 3 khối hạch.
- Các TBTK tập trung  3 khối hạch lớn ở đầu ( lớn nhất ), ngực, bụng.
- Các dây thần kinh liên hệ với các giác quan rất phát triển và phân hoá.
ĐV không XS bậc cao: Thân mềm, côn trùng, giáp xác.
HTK HẠCH
HIỆU QUẢ
TÍNH CẢM ỨNG
ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO
ĐẠI DIỆN
CẢM ỨNG
Kích thích
CỦNG CỐ:
Phản ứng của thuỷ tức có phải là phản xạ không? Tại sao?
CỦNG CỐ:
Ý không đúng về ưu điểm của hệ thần kinh dạng chuỗi hạch.
A. Nhờ có hạch thần kinh nên số lượng TBTK của động vật tăng lên.
B. Do các TBTK trong hạch nằm gần nhau và hình thành nhiều mối liên hệ với nhau nên khả năng phối hợp hoạt động giữa chúng được tăng cường.
C. Nhờ các hạch TK liên hệ với nhau nên khi kích thích nhẹ tại một điểm thì gây ra phản ứng toàn thân và tiêu tốn năng lượng.
D. Do mỗi hạch TK điều khiển một vùng xác định trên cơ thể nên ĐV phản ứng chính xác hơn, tiết kiệm NL hơn so với hệ TK dạng lưới.
CỦNG CỐ:
CÂU 2: Động vật nào sau đây có thần kinh dạng chuỗi hạch
Trùng đế dày.
Người.
Thuỷ tức.
Đỉa.
CÂU 1: Động vật có xương sống có hệ thần kinh dạng nào?
Thần kinh dạng lưới.
Thần kinh ống.
Thần kinh chuỗi hạch.
Thần kinh hạch.
CỦNG CỐ:
CÂU 3: Hiện tượng “ đầu hoá ” không có ở
Giun đất.
Châu chấu.
Chuồn chuồn.
Ong.
1- Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa.
2- Trình bày hướng tiến hoá trong hệ thần kinh và cảm ứng của động vật?
3- Đọc bài 27.
BÀI TẬP VỀ NHÀ:
TẠM BIỆT CÁC EM !
B - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
TIẾT 27
Quan sát hình vẽ và cho biết cấu tạo hệ thần kinh ống?
4- Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh ống:
a - Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống:
* Bao gồm: Các loài ĐV có xương sống.
* Cấu tạo: Gồm nhiều TBTK , chia làm 2 phần:
- TK trung ương:
+ Não: 5 phần (Não trước, não trung gian, não não giữa, não sau và hành tuỷ).
+ Tuỷ sống: Trong cột sống.
- TK ngoại biên: Gồm dây TK và hạch TK.
III - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
4- Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh ống:
a - Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống:
III - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
Điền tên các bộ phận tương ứng?
Não
Tuỷ
Hạch TK
Dây TK
Hệ thần kinh ống tiến hoá hơn hệ thần kinh lưới, chuỗi, hạch như thế nào?
Có sự phân hóa rõ rệt các phần và chuyên hoá về mặt chức năng.
Hệ thần kinh ống cấu tạo phức tạp thể hiện như thế nào?
- Số lượng tế bào lớn.
- Có sự phân hoá về cấu tạo.
- Có sự liên kết phối hợp hoạt động của các TB tạo thành hệ thống liên tục.
Hoạt động cảm ứng ở dạng thần king ống diễn ra như thế nào?
- Hoạt động cảm ứng: Ngày càng hoàn thiện và rất chính xác hơn.
4- Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh ống:
a - Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống:
III - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
III - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
4- Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh ống:
b - Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống:
III - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH:
4- Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh ống:
b - Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống:
HỆ THẦN KINH TẬP TRUNG DẦN:
Phản ứng chính xác, mau lẹ, phức tạp.
Cảm ứng bằng sự co rút của chất nguyên sinh.
Phản ứng toàn thân, thiếu chính xác.
Phản ứng định khu ở các hạch, thiếu chính xác.
Phản ứng định khu ở khối hạch, chính xác hơn.
Chưa có hệ thần kinh ở động vật nguyên sinh.
Hệ thần kinh lưới: Các tế bào TK nằm rải rác khắp cơ thể.
Hệ thần kinh chuỗi: Các tế bào TK tập trung thành các hạch.
Hệ thần kinh hạch: Các TB TK tập trung thành 3 khối hạch.
Hệ thần kinh ống: Các TB TK tập trung thành não, tuỷ sống.
BÀI TẬP VỀ NHÀ:
1- Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa.
2- Trình bày hướng tiến hoá trong hệ thần kinh và cảm ứng của động vật?
3- Đọc bài 27.
TẠM BIỆT CÁC EM !