Bài 26. Cảm ứng ở động vật

B – CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
Bài 26: CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
Chim Sẻ xù lông giúp giữ ấm cơ thể
Khí hậu trở lạnh.
Mèo nằm co rúm lại
I/.KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
I/.KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
Khí hậu trở lạnh con người phản ứng lại bằng hiện tượng gì?
CẢM ỨNG ĐỘNG VẬT LÀ GÌ?
- Cảm ứng ở động vật là khả năng tiếp nhận kích thích và phản ứng lại với các kích thích từ môi trường sống, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển.
Nổi da gà
Quan sát đoạn phim và cho biết vì sao động vật phản ứng nhanh hơn thực vật?
I/.KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
SƠ ĐỒ MỘT CUNG PHẢN XẠ
Bộ phận tiếp nhận kích thích
Tác nhân kích thích
 Một bạn lỡ chạm tay vào gai nhọn và có phản ứng rụt tay lại. Hãy chỉ ra tác nhân kích thích, bộ phận tiếp nhận kích thích, bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin, bộ phận thực hiện phản ứng của hiện tượng trên?
Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin
Bộ phận thực hiện phản ứng
Phản xạ là dạng điển hình của cảm ứng ở động vật. Cung phản xạ gồm có các bộ phận:
+ Bộ phận tiếp nhận kích thích: thụ thể hoặc cơ quan thụ cảm
+ Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin: hệ thần kinh
+ Bộ phận thực hiện phản ứng: cơ, tuyến...
I/.KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
-> Cơ co. Đó là phản xạ tự vệ, phản xạ thực hiện do có đầy đủ các thành phần của cung phản xạ…
-> Cơ co. Do cơ, chế phẩm thần kinh có khả năng hưng phấn. Nghĩa là có tính cảm ứng chứ không phải là phản xạ.
Phân biệt co cơ trong trường hợp sau:
=> Cảm ứng là đặc tính chung của mọi tổ chức sống.
Hệ thần kinh ở các loài động vật tiến hoá như thế nào?
Kích thích vào cơ đùi ếch
(Ếch còn sống)?
Kích thích vào cơ đã tách rời hay chế phẩm thần kinh?
I/.KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
Tiến hoá trong hệ thần kinh
HỆ TK DẠNG LƯỚI
HỆ TK DẠNG CHUỖI HẠCH
HỆ TK ỐNG
CHƯA CÓ HỆ TK
II/. CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐV KHÁC NHAU.
Động vật chưa có tổ chức thần kinh gồm những nhóm nào?
1. Ở động vật chưa có tổ chức thần kinh
Trùng roi bơi tới nơi giàu ánh sáng.
Trùng roi
II/. CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐV KHÁC NHAU.
1. Ở động vật chưa có tổ chức thần kinh
Amíp
Động vật đơn bào phản ứng với các kích thích như thế nào ?
II/. CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐV KHÁC NHAU.
1. Ở động vật chưa có tổ chức thần kinh
Đại diện: Động vật nguyên sinh (amip, trùng roi, trùng đế giày,…)
- Hình thức cảm ứng: Co rút chất nguyên sinh, chuyển động cả cơ thể.
- Đặc điểm: Phản ứng đơn giản, chậm
II/. CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐV KHÁC NHAU.
1. Ở động vật chưa có tổ chức thần kinh
a - Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh lưới:
II/. CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐV KHÁC NHAU.
2. Ở động vật có tổ chức thần kinh
Dựa vào nội dung SGK em hãy kể các đại diện của động vật có hệ thần kinh lưới?
Đại diện: Thủy tức, sao biển,….
a - Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh lưới:
II/. CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐV KHÁC NHAU.
2. Ở động vật có tổ chức thần kinh
Quan sát hình bên và cho biết cấu tạo của hệ thần kinh thủy tức?
Cấu tạo: Các tế bào cảm giác liên kết với các tế bào thần kinh. TBTK có các nhánh liên hệ các tế bào biểu mô cơ hoặc các tế bào gai.
Kích thích
a - Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh lưới:
II/. CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐV KHÁC NHAU.
2. Ở động vật có tổ chức thần kinh
a. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng lưới.
II/. CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐV KHÁC NHAU.
2. Ở động vật có tổ chức thần kinh
Hình thức cảm ứng:
- Khi kích thích ở bất kì điểm nào của cơ thể cũng gây phản ứng toàn thân.
- Phản ứng nhanh, kịp thời nhưng chưa thật chính xác vì vậy mà tiêu tốn nhiều năng lượng.
b. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch.
II/. CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐV KHÁC NHAU.
2. Ở động vật có tổ chức thần kinh
Dựa vào nội dung SGK em hãy kể các đại diện của động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch?
động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch
Đại diện: Giun đốt, chân khớp
Hệ thần kinh dạng chuỗi ở giun dẹp
Hệ thần kinh hạch
ở côn trùng
b. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch.
II/. CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐV KHÁC NHAU.
2. Ở động vật có tổ chức thần kinh
Quan sát hình và cho biết cấu tạo của dạng hệ thần kinh chuỗi hạch
???
Hệ thần kinh hạch
ở côn trùng
b. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch.
II/. CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐV KHÁC NHAU.
2. Ở động vật có tổ chức thần kinh
Cấu tạo: Các tế bào thần kinh tập trung thành dạng chuỗi hạch thần kinh bụng, có não ở phía đầu từ đó phát đi 2 chuỗi hạch thần kinh bụng.
b. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch.
Quan sát đoạn phim và cho biết cách thức hoạt động của HTK?
II/. CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐV KHÁC NHAU.
2. Ở động vật có tổ chức thần kinh
b- Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch.
II/. CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐV KHÁC NHAU.
2. Ở động vật có tổ chức thần kinh
Hình thức cảm ứng:
- Phản ứng có định khu song vẫn chưa hoàn toàn chính xác
- Mỗi hạch thần kinh là một trung tâm điều khiển hoạt đông ở một vùng xác định nên tiết kiệm được năng lượng truyền xung thần kinh.
CỦNG CỐ
Chọn đáp án đúng nhất:
Câu 1. Ở động vật, cảm ứng là:
Các phản xạ có điều kiện, giúp cơ thể thích nghi
với môi trường.
Khả năng tiếp nhận và đáp ứng các kích thích của
môi trường, giúp cơ thể tồn tại và phát triển.
Các phản xạ không điều kiện, giúp bảo vệ cơ thể.
Là sự thích nghi của cơ thể, do các hoocmon điều
khiển
A
C
B
D
CỦNG CỐ
Chọn câu đúng nhất:
Câu 2. Cơ thể động vật đã xuất hiện tổ chức thần kinh, nhưng đáp ứng không hoàn toàn chính xác bằng cách co rút toàn thân, xảy ra ở:
Cá
Giáp xác
Thân mềm
D
C
B
Ruột khoang
A
Câu 3. Đáp án nào sau đây không phải là ưu điểm của hệ thần kinh chuỗi hạch?
Nhờ có hạch thần kinh nên số lượng tế bào thần
kinh của động vật tăng lên.
Do mỗi hạch thần kinh điều khiển một vùng xác định
trên cơ thể nên động vật phản ứng chính xác hơn so
với hệ thàn kinh dạng lưới.
Do các tế bào thần kinh trong hạch nằm gần nhau và
hình thành nhiều mối liên hệ với nhau nên khảnăng
phối hợp hoạt động giữa chúng được tăng cường.
A
D
B
Nhờ các hạch thần kinh liên hệ với nhau nên khi kích
thích nhẹ tại một điểm thì gây ra phản ứng toàn thân
và tiêu tốn nhiều năng lượng.
C