Bài 26. Cảm ứng ở động vật

Bài 26
CẢM ỨNG
Ở ĐỘNG VẬT
I/ Khái niệm cảm ứng ở động vật.
Mời các bạn xem clip và trả lời câu hỏi.
Con sâu đã phản ứng như thế nào khi lá cây tác động vào nó?
Đó gọi là gì?
Cảm ứng của động vật là gì?
Cảm ứng ở động vật là khả năng tiếp nhận và phản ứng lại các kích thích từ môi trường sống để tồn tại và phát triển.
Cảm ứng ở động vật khác thực
vật ở điểm nào?
Cảm ứng ở động vật có tốc độ nhanh hơn, nhưng mức độ chính xác của phản ứng thì tùy thuộc vào mức độ tổ chức hệ thần kinh của chúng.
Ở động vật có tổ chức thần kinh, phản xạ được coi là một dạng điển hình của cảm ứng.
Phản xạ thực hiện được là nhờ cung phản xạ
Cung phản xạ gồm các bộ phận:
Bộ phận tiếp nhận kích thích (thụ thể hoặc cơ quan thụ thể)
Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin để quyết định hình thức và mức độ phản ứng (thần kinh Trung ương).
Bộ phân thực hiện phản ứng (cơ, tuyến,…)
Một bạn lỡ chạm tay vào những chiếc gai nhọn và có phản ứng rụt tay lại. Hãy chỉ ra tác nhân kích thích, bộ phận tiếp nhận kích thích, bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin, bộ phận thực hiện cảm ứng của hiện tượng trên.
Lưu ý
 Cảm ứng là đặc tính chung của mọi tổ chức sống.
Các tế bào và các cơ quan trong cơ thể đều có khả năng cảm ứng, nghĩa là phản ứng lại khi bị kích thích.
Nhưng không phải tất cả các phản ứng của chúng đều là phản xạ.
II/ Cảm ứng ở động vật chưa có tổ chức thần kinh.
Một số đại diện của động vật chưa có tổ chức thần kinh
Hình thức cảm ứng: phản ứng lại các kích thích bằng chuyển động của cả cơ thể hoặc co rút của chất nguyên sinh.
Đặc điểm: Phản ứng đơn giản, chậm.
Ví dụ: trùng giày bơi tới chỗ có nhiều ôxi
III/ Cảm ứng ở động vật có tổ chức thần kinh.
Khi kích thích ở bất kì điểm nào của cơ thể cũng gây phản ứng toàn thân.
Phản ứng nhanh kịp thời nhưng chưa thật chính xác, vì vậy tiêu tốn nhiều năng lượng.
Hãy cho biết thủy tức sẽ phản ứng như thế nào khi ta dùng một chiếc kim nhọn châm vào thân nó?
Thủy thức co toàn thân để tránh vì có tế bào thần kinh dạng lưới, tiêu hao nhiều năng lượng và chưa thực chính xác.
Phản ứng của thủy tức có phải là phản xạ không? Tại sao?
Có. Vì có hệ thần kinh điều khiển.
2/ Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch
Tại sao hệ thần kinh dạng chuỗi hạch có thể trả lời cục bộ (như co một chân) khi bị kích thích?
Vì hệ thần kinh dạng hạch là hệ thống thần kinh nằm dọc theo chiều dài cơ thể, mỗi hạch điều khiển một vùng xác định trên cơ thể nên có thể trả lời cục bộ.
Nhận xét nào sau đây KHÔNG ĐÚNG về ưu điểm của hệ thần kinh dạng chuỗi hạch.
Nhờ có hạch thần kinh nên số lượng tế bào thần kinh của động vật tăng lên.
Do các tế bào thần kinh trong hạch nằm gần nhau và hình thành nhiều mối liên hệ với nhau nên khả năng phối hợp hoạt động giữa chúng được tăng cường.
Nhờ các hạch thần kinh liên hệ với nhau nên khi kích thích nhẹ tại một điểm thì gây ra phản ứng toàn thân và tiêu tốn nhiều năng lượng.
Do mỗi hạch thần kinh điều khiển một vùng xác định trên cơ thể nên động vật phản ứng chính xác hơn, tiết kiệm năng lượng hơn so với hệ thần kinh dạng lưới.