Bài 26. Cảm ứng ở động vật

Chim Sẻ xù lông giúp giữ ấm cơ thể
? Cảm ứng ở động vật là gì?
Khí hậu trở lạnh.
Mèo nằm co rúm lại
CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
Cảm ứng ở động vật là phản ứng trả lời lại các kích thích từ môi trường sống để tồn tại và phát triển
I/.Khái niệm cảm ứng ở động vật
Ánh sáng
So sánh cách biểu hiện và tốc độ phản ứng giữa cảm ứng ở thực vật và cảm ứng ở động vật
- Biểu hiện rõ hơn so với thực vật và tốc độ phản ứng nhanh hơn.
1- Cảm ứng ở động vật có hệ thần
kinh lưới.
? Nêu đặc điểm cấu tạo của hệ thần kinh lưới? Hệ thần kinh dạng lưới có ở nhóm động vật nào?
II/. Cảm ứng ở động vật có tổ chức thần kinh
Đại diện: Ngành ruột khoang.
Cấu tạo:

Các tế bào thần kinh mạng lưới tế bào thần kinh.

Thuỷ tức
B
A
HTK dạng lưới
Kích thích
Toàn cơ thể co lại
Kích thích
Kích thích  Luồng thông tin lan toả khắp mạng lưới  cả cơ thể co lại.

 Hiệu quả: Phản ứng toàn thân, không chính xác, tốn nhiều năng lượng
1- Cảm ứng ở động vật có hệ thần
kinh lưới.
II/. Cảm ứng ở động vật có tổ chức thần kinh
Đại diện: Ngành ruột khoang.
Cấu tạo:

Các tế bào thần kinh mạng lưới tế bào thần kinh.

Thuỷ tức
Kích thích  Luồng thông tin lan toả khắp mạng lưới  cả cơ thể co lại.

 Hiệu quả: Phản ứng toàn thân, không chính xác, tốn nhiều năng lượng
B
A
HTK dạng lưới
2- Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh chuỗi hạch.
II/. Cảm ứng ở động vật có tổ chức thần kinh
Hệ thần kinh dạng chuỗi ở giun dẹp
Hệ thần kinh hạch ở côn trùng
Đại diện
Cấu tạo
Đặc điểm của sự cảm ứng
Giun, sán
Thân mền chân khớp
Các tế bào thần kinh  thành 2 chuỗi hạch thần kinh bụng.
Các yếu tố thần kinh  3 khối hạch: não, ngực bụng
Phản ứng định khu ở các hạch, thiếu chính xác
Phản ứng định khu ở khối hạch, chính xác hơn
Hệ thần kinh chuỗi hạch có thể trả lời cục bộ (như co một chân) khi bị kích thích vì:
* Do mỗi hạch đã trở thành một trung tâm điều khiển một vùng xác định của cơ thể.
Những ưu điểm của hệ thần kinh dạng chuỗi hạch so với hệ thần kinh dạng lưới:
- Số lượng tế bào thần kinh tăng lên
Các tế bào thần kinh trong hạch nằm gần nhau nên hình thành nhiều mối liên hệ với nhau do vậy mà tăng khả năng phối hợp hoạt động
Phản ứng chính xác hơn, tiết kiệm năng lượng
Phản ứng toàn thân, thiếu chính xác
Ph?n ?ng d?nh khu ? cỏc h?ch, thi?u chớnh xỏc
Ph?n ?ng d?nh khu ? kh?i h?ch, chớnh xỏc hon
Hệ thần kinh có sự tập trung dần
Hệ thần kinh lưới: Các tế bào thần kinh nằm rải rác khắp cơ thể
Hệ thần kinh chuỗi: Các tế bào thần kinh tập trung thành các hạch
Hệ thần kinh hạch: Các tế bào thần kinh tập trung thành 3 khối hạch
2.Động vật có tổ chức thần kinh(tiếp theo)
c, cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống:
- HTK dạng ống có nguồn gốc từ lá phôi ngoài phân hóa tạo thành.
Thần kinh dạng ống có nguồn gốc từ đâu
cấu tạo HTK được chia thành:
Căn cứ vào chức năng hệ thần kinh được chia thành mấy phần?
- Căn cứ chức năng hệ thần kinh được chia thành: hệ thần kinh vận động và hệ thần kinh sinh dưỡng
- Căn cứ về mặt cấu tạo HTK dạng ống được chia thành:
+ Thần kinh trung ương gồm não và tủy sống làm nhiệm vụ phân tích và tổng họp thông tin.
+ Thần kinh ngoại biên: gồm hạch thần kinh và dây thần kinh làm nhiệm vụ dẫn truyền xung thần kinh.
HTK vận động
HTK sinh dưỡng
TK giao cảm
Vỏ não và chất xám của tủy sống
Dây TK vận động
Điều khiển hoạt động cơ vân trong hệ vận động, đó là hoạt động có ý thức
Sừng bên chất xám tủy sống
Hạch thần kinh.
Dây TK sinh dưỡng
- Trụ não
- Đoạn cùng tủy sống
Hạch thần kinh.
Dây TK sinh dưỡng
Điều khiển, điều hòa hoạt động của các nội quan, đó là những hoạt động tự động, không theo ý muốn.
Thần kinh giao cảm và phó giao cảm hoạt động đối lập nhau.
TK đối giao cảm
III. PHẢN XẠ- MỘT THUỘC TÍNH CƠ BẢN CỦA MỌI CƠ THỂ CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH
Phản xạ là gì?
- phản xạ là phản ứng của động vật để trả lời kích thích từ môi trường thông qua HTK.
Sơ đồ một cung phản xạ
- Phản xạ được thực hiện bởi cung phản xạ
Sơ đồ một cung phản xạ
- Cung phản xạ gồm:
+ Bộ phận tiếp nhận kích thích
+ Hệ thần kinh.( phân tích, tổng hợp và dẫn truyền thông tin)
+ Bộ phận thực hiện
- Có ba loại tế bào tham gia vào cung phản xạ:
Tế bào TK cảm giác
Tế bào TK liên lạc
Tế bào TK vận động
Có 2 loại phản xạ:
Bẩm sinh có tính chất bền vững.

2.Di truyền, mang tính chủng loại.

3.Số lượng hạn chế.

4.Trung ương: trụ não và tủy sống.
Hình thành trong quá trình sống, dễ mất.

Không di truyền, mang tính cá thể.

Số lượng không giới hạn.

Có sự tham gia của vỏ não.
- Số lượng và chất lượng phản xạ phụ thuộc vào mức độ tổ chức thần kinh của cơ thể
- Phản xạ có điều kiện được thành lập và luôn được thay thế giúp cơ thể thích nghi với điều kiện môi trường để tồn tại và phát triển.