Bài 26. Cảm ứng ở động vật

B - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
BÀI 26 - TIẾT 25

CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
II. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CHƯA CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH
I. KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
1. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng lưới.
2. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch.
3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống.
QUI ƯỚC
- Chữ màu đỏ là nội dung cần ghi vào vở
- Chữ màu xanh là nội dung thông tin cần
trao đổi
Khí hậu trở lạnh.
Chim Sẻ xù lông giúp giữ ấm cơ thể.
Cảm ứng ở động vật là gì ?
I - KHÁI NIỆM VỀ CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
Sâu bọ phản ứng với kích thích
I - KHÁI NIỆM VỀ CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT

- Khái niệm: Cảm ứng ở động vật là phản ứng (trả lời) lại các kích thích từ môi trường sống, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển.
So sánh khả năng cảm ứng giữa thực vật với động vật ?
- Cảm ứng diễn ra nhanh, dễ phát hiện.
- Mức độ, hình thức cảm ứng thay đổi tuỳ thuộc vào mức độ tổ chức của hệ thần kinh.
- Cảm ứng diễn ra chậm, khó nhận biết.
- Chịu sự ảnh hưởng của các hoocmon.
ĐẶC ĐIỂM
- Co rút toàn cơ thể
- Các phản xạ (động vật có hệ thần kinh)
- …
Biểu hiện bằng:
Hướng động: Hướng đất, hướng sáng, hướng nước…
Ứng động: Sinh trưởng và không sinh trưởng.
BIỂU HIỆN
CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT
NỘI DUNG
SO SÁNH CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT VÀ ĐỘNG VẬT
PHT SỐ 1:
Sơ đồ một cung phản xạ
▼. Một bạn lỡ chạm tay vào gai nhọn và có phản ứng rụt tay lại. Hãy chỉ ra tác nhân kích thích, bộ phận tiếp nhận kích thích, bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin, bộ phận thực hiện phản ứng của hiện tượng trên?
Tác nhân kích thích
Bộ phận tiếp nhận kích thích
Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin
Bộ phận thực hiện phản ứng
Cơ co. Đó là phản xạ tự vệ, phản xạ thực hiện do có đầy đủ các thành phần của cung phản xạ…
Cơ co. Do cơ có khả năng hưng phấn. Nghĩa là có tính cảm ứng chứ không phải là phản xạ.
Phân biệt co cơ trong trường hợp sau:
=> Cảm ứng là đặc tính chung của mọi tổ chức sống.
Kích thích vào cơ đùi ếch
(Ếch còn sống)?
Kích thích vào cơ đã tách rời khỏi cơ thể?
Hệ thần kinh ở các loài động vât tiến hoá như thế nào?
HỆ TK ỐNG
HỆ TK LƯỚI
HỆ TK HẠCH
HỆ TK CHUỖI
TIẾN HOÁ CỦA HỆ THẦN KINH
CHƯA CÓ HỆ TK
Kể tên các động vật chưa có tổ chức thần kinh ?
II - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CHƯA CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH
Bao gồm: Động vật đơn bào.

Amip ........... ánh sáng chói
tránh
Quan sát movie và cho biết hoạt động cảm ứng của chúng ?
Động vật đơn bào phản ứng với các kích thích như thế nào ?
- Hoạt động cảm ứng: Phản ứng bằng cách chuyển động cả cơ thể hoặc co rút chất nguyên sinh nhờ không bào co rút.
Ví dụ: Trùng roi bơi tới nơi giàu ánh sáng, trùng đế giày bơi tới nơi giàu Ôxi; Amip tránh ….
- Đặc điểm: Phản ứng đơn giản, chậm.
II - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CHƯA CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH
- Bao gồm: ĐV đối xứng toả tròn thuộc ngành ruột khoang như: Sao biển, thuỷ tức...
Hệ thần kinh lưới có ở những loài động vật nào?
1.Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh lưới:
III- CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH
- Cấu tạo:


+. Các TB cảm giác và TBTK nằm rải rác trên bề mặt cơ thể, liên hệ với nhau qua các sợi thần kinh  Lưới thần kinh.
+. Các sợi thần kinh liên hệ với các TB biểu mô cơ và các TB gai.
Cấu tạo của hệ thần kinh lưới?
Kích thích
Cảm ứng ở các loài động vật này diễn ra thế nào?

- Hoạt động cảm ứng: Khi bị kích thích, thông tin được truyền từ TB cảm giác  toàn bộ mạng lưới thần kinh  toàn bộ biểu mô cơ  cả cơ thể co lại.


- Hiệu quả phản xạ: Phản ứng lan toả toàn thân, không chính xác.
Hoạt động cảm ứng diễn ra ntn ?
Hệ thần kinh chuỗi hạch thường có ở nhóm ĐV nào?
II - CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ HỆ THẦN KINH DẠNG CHUỖI HẠCH
* Bao gồm: ĐV có đối xứng 2 bên, cơ thể phân thành đốt ( Giun dẹp, Giun tròn, Giun đốt, Chân khớp...)

- Cấu tạo:
+.Các TBTK đã tập trung thành các hạch.
+.Hạch lớn nhất gọi là não. Từ não phát đi 2 chuỗi hạch bụng chạy dọc cơ thể.
+.Mỗi đốt cơ thể có 1 đôi hạch. Các hạch được nối với nhau bởi các dây TK.
Cấu tạo có gì khác so với hệ thần kinh lưới?
* Hiệu quả phản xạ:
- Phản ứng được định khu ở chuỗi hạch.
 Chính xác hơn, tiêu tốn ít năng lượng hơn hệ thần kinh lưới.
Hiệu quả phản xạ của các loài động vật này như thế nào?
Động vật
nguyên sinh
Ruột khoang
(thủy tức)
Chân Khớp
Nhóm động
vật
Đặc điểm tổ chức TK
Hình thức
cảm ứng
Ưu, nhược điểm
Chưa có tổ chức thần kinh,

Chuyển động cơ
thể bằng co rút
chất nguyên sinh
Phản ứng chậm,
thiếu chính xác,
tốn nhiều năng lượng
Các tế bào thần kinh
nằm rải rác trong cơ thể,
liên hệ với nhau qua
các sợi thần kinh
Phản ứng
toàn thân
Phản ứng nhanh hơn,
tiêu tốn năng lượng,
thiếu chính xác.
Hệ thống hạch TK nằm
dọc theo chiều dài cơ theo
mỗi hạch điều khiển hoạt
động của một vùng xác định
Phản ứng
theo vùng
Phản ứng nhanh hơn,
đỡ tiêu tốn năng lượng,
chính xác hơn.
- Em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa cấu tạo cơ quan thần kinh với mức độ cảm ứng ở cơ thể động vật?
CỦNG CỐ
BÀI TẬP VỀ NHÀ
Học bài, chú ý khung ghi nhớ cuối bài và trả lời 3 câu hỏi SGK trang 110.
2. Chuẩn bị bài 27 – Cảm ứng ở động vật (tt).
TẠM BIỆT CÁC EM !