Bài 26. Cảm ứng ở động vật

Chào mừng các thầy cô giáo
đến với tiết học Sinh của lớp 11B1!
LỚP: 11B1 THPT LỘC HƯNG
KIỂM TRA BÀI CŨ
Ghép khái niệm, hiện tượng ở cột A với nội dung ở cột B
PHẦN B: CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
Bài 26.CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
I. Khái niệm cảm ứng ở động vật.

II. Cảm ứng ở động vật chưa có tổ chức thần kinh

III. Cảm ứng ở động vật có tổ chức thần kinh

1. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng lưới

2. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch
Quan sát hình
BÀI 26: CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
I.Khái niệm cảm ứng
ở động vật:
1.Cảm ứng:
Chim Sẻ xù lông giúp giữ ấm cơ thể
Khí hậu trở lạnh.
Mèo nằm co rúm lại
Chó thè lưỡi để làm mát cơ thể.
Cảm ứng ở động vật là gì ?

Khi trời nóng
Cảm ứng là khả năng cơ thể động vật phản ứng lại các kích thích của môi trường (bên trong và bên ngoài cơ thể) để tồn tại và phát triển.
BÀI 26: CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
I.Khái niệm cảm ứng
ở động vật:
1.Cảm ứng:
? So sánh cách biểu hiện và tốc độ cảm ứng ở hai phản ứng trên?
Thực vật
Phản ứng chậm, khó nhận thấy, hình thức phản ứng kém đa dạng.
Động vật
Phản ứng nhanh, dễ nhận thấy, hình thức phản ứng đa dạng.
chân co lại : Đó là phản xạ

Khi ta dẫm chân vào gai nhọn ?
Phản xạ là gì?
Phản xạ là phản ứng của cơ thể thông qua hệ thần kinh để trả lời lại kích thích bên ngoài hoặc bên trong cơ thể.
? Cung phản xạ gồm những bộ phận nào?
BÀI 26: CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
I.Khái niệm cảm ứng
ở động vật:
1. Cảm ứng
2. Phản xạ
BÀI 26: CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
I.Khái niệm cảm
ứng ở động vật:
1. Cảm ứng
2. Phản xạ
- Một cung phản xạ gồm các bộ phận :
+ Bộ phận tiếp nhận kích thích : thụ thể hoặc cơ quan thụ cảm.
+ Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin: hệ thần kinh.
+ Bộ phận thực hiện cảm ứng : cơ, tuyến …
+ Đường dẫn truyền ra.
+ Đường dẫn truyền vào.
SƠ ĐỒ MỘT CUNG PHẢN XẠ
Bộ phận tiếp nhận kích thích
Tác nhân kích thích
 Một bạn lỡ chạm tay vào gai nhọn và có phản ứng rụt tay lại. Hãy chỉ ra tác nhân kích thích, bộ phận tiếp nhận kích thích, bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin, bộ phận thực hiện phản ứng của hiện tượng trên?
Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin
Bộ phận thực hiện phản ứng
+ Tất cả các phản xạ là cảm ứng
+ Tất cả các cảm ứng là phản xạ
S
Đ
II. Cảm ứng ở động vật chưa có tổ chức thần kinh
Trùng roi bơi tới nơi giàu ánh sáng.
Trùng roi
Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
Amíp
II. Cảm ứng ở động vật chưa có tổ chức thần kinh
Amip tránh ánh sáng
? Động vật đơn bào phản ứng với các kích thích như thế nào ?
Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
II. Cảm ứng ở động vật chưa có tổ chức thần kinh
Đại diện: Động vật đơn bào.

Phản ứng: + Chuyển động cả cơ thể.
Không bào co rút
+ Co rút chất nguyên sinh.

- Ví dụ: Trùng đế giày bơi tới nơi giàu Ôxi…
Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
III. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH
THUỶ TỨC
H 26.1 Hệ thần kinh dạng lưới
III. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH.
Quan sát H.26.1, đọc thông tin SGK mục III.1 và hoàn thành bảng sau:
1. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ HỆ THẦN KINH DẠNG LƯỚI.
1 . Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng lưới
III. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH
THUỶ TỨC
Động vật Ngành Ruột khoang
Các tế bào thần kinh nằm rải rác trong cơ thể liên hệ với nhau qua các sợi thần kinh, tạo thành mạng lưới tế bào thần kinh.
Các sợi thần kinh liên hệ với tế bào cảm giác và tế bào biểu mô cơ.

Kích thích
Khi ta dùng một chiếc kim nhọn châm vào thân thủy tức
Hãy cho biết con thủy tức sẽ phản ứng như thế nào khi ta dùng kim nhọn châm vào thân nó?
Phản ứng của thuỷ tức có phải là phản xạ không? Tại sao?
Động vật Ngành Ruột khoang
Các tế bào thần kinh nằm rải rác trong cơ thể liên hệ với nhau qua các sợi thần kinh tạo thành mạng lưới tế bào thần kinh.
Các sợi thần kinh liên hệ với tế bào cảm giác và tế bào biểu mô cơ.

Khi bị kích thích thông tin truyền từ tế bào cảm giác -> mạng lưới thần kinh -> các tế bào biểu mô cơ -> cả cơ thể co lại.

Động vật Ngành Ruột khoang
Các tế bào thần kinh nằm rải rác trong cơ thể liên hệ với nhau qua các sợi thần kinh tạo thành mạng lưới tế bào thần kinh.
Các sợi thần kinh liên hệ với tế bào cảm giác và tế bào biểu mô cơ.
Khi bị kích thích thông tin truyền từ tế bào cảm giác-> mạng lưới thần kinh-> các tế bào biểu mô cơ-> cả cơ thể co lại.

Phản ứng kịp thời nhưng chưa chính xác
Tốn nhiều năng lượng.
III. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH.
2. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ HỆ THẦN KINH DẠNG CHUỖI HẠCH.
Động vật Ngành Giun dẹp, Giun tròn, Chân khớp.
GIUN DẸP
ĐỈA
CÔN TRÙNG
III, CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH.
2. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ HỆ THẦN KINH DẠNG CHUỖI HẠCH.
Động vật Ngành Giun dẹp, Giun tròn, Chân khớp.
Các tế bào thần kinh tập trung lại tạo thành các hạch thần kinh nối với nhau bởi các dây thần kinh => chuỗi hạch thần kinh nằm dọc theo chiều dài cơ thể.
Có các hạch thần kinh dạng bậc thang, dạng chuỗi hạch và chuỗi hạch có hạch não.
GIUN DẸP
ĐỈA
CÔN TRÙNG
Tại sao hệ thần kinh dạng chuỗi hạch có thể trả lời cục bộ (như co một chân) khi bị kích thích?
III. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH.
2. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ HỆ THẦN KINH DẠNG CHUỖI HẠCH.
Động vật Ngành Giun dẹp, Giun tròn, Chân khớp.
Các tế bào thần kinh tập trung lại tạo thành các hạch thần kinh nối với nhau bởi các dây thần kinh =>chuỗi hạch thần kinh nằm dọc theo chiều dài cơ thể.
Có các hạch thần kinh dạng bậc thang, dạng chuỗi hạch và chuỗi hạch có hạch não.
Mỗi hạch chỉ đạo một phần cơ thể mang tính định khu theo nguyên tắc phản xạ (phản xạ không điều kiện).

Đáp án nào sau đây không đúng về ưu điểm của hệ thần kinh chuỗi hạch?
Nhờ có hạch thần kinh nên số lượng tế bào thần
kinh của động vật tăng lên.
Do mỗi hạch thần kinh điều khiển một vùng xác định
trên cơ thể nên động vật phản ứng chính xác hơn so
với hệ thàn kinh dạng lưới.
Do các tế bào thần kinh trong hạch nằm gần nhau và
hình thành nhiều mối liên hệ với nhau nên khảnăng
phối hợp hoạt động giữa chúng được tăng cường.
A
D
B
Nhờ các hạch thần kinh liên hệ với nhau nên khi kích
thích nhẹ tại một điểm thì gây ra phản ứng toàn thân
và tiêu tốn nhiều năng lượng.
C
III, CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH.
2. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ HỆ THẦN KINH DẠNG CHUỖI HẠCH.
Động vật Ngành Giun dẹp, Giun tròn, Chân khớp.
Các tế bào thần kinh tập trung lại tạo thành các hạch thần kinh nối với nhau bởi các dây thần kinh =>chuỗi hạch thần kinh nằm dọc theo chiều dài cơ thể
Có các hạch thần kinh dạng bậc thang, dạng chuỗi hạch và chuỗi hạch có hạch não.
Mỗi hạch chỉ đạo một phần cơ thể, theo nguyên tắc phản xạ (phản xạ không điều kiện).

Phản ứng chính xác hơn
Tiêu tốn ít năng lượng.
CHÂU CHẤU
BỌ CẠP
CỦNG CỐ
Chọn đáp án đúng nhất:
Câu 1. Ở động vật, cảm ứng là:
Các phản xạ có điều kiện, giúp cơ thể thích nghi
với môi trường.
Khả năng tiếp nhận và đáp ứng các kích thích của
môi trường, giúp cơ thể tồn tại và phát triển.
Các phản xạ không điều kiện, giúp bảo vệ cơ thể.
Là sự thích nghi của cơ thể, do các hoocmon điều
khiển
A
C
B
D
CỦNG CỐ
Chọn câu đúng nhất:
Câu 2. Cơ thể động vật đã xuất hiện tổ chức thần kinh, nhưng đáp ứng không hoàn toàn chính xác bằng cách co rút toàn thân, xảy ra ở:
Cá
Giáp xác
Thân mềm
D
C
B
Ruột khoang
A
Củng cố:
Chọn câu trả lời đúng nhất:
Câu 3 : Cung phản xạ diễn ra theo trật tự nào?
Cơ, tuyến Thụ thể hoặc cơ quan thụ cảmHệ thần kinh
Thụ thể hoặc cơ quan thụ cảmCơ, tuyếnHệ thần kinh
Hệ thần kinhThụ thể hoặc cơ quan thụ cảmCơ, tuyến
Thụ thể hoặc cơ quan thu cảmHệ thần kinhCơ,tuyến
D.Thụ thể hoặc cơ quan thu cảmHệ thần kinhCơ,tuyến
Động vật Ngành Ruột khoang
Các tế bào thần kinh nằm rải rác trong cơ thể liên hệ với nhau qua các sợi thần kinh, =>mạng lưới tế bào thần kinh.
Các sợi thần kinh liên hệ với tế bào cảm giác và tế bào biểu mô cơ.

Khi bị kích thích thông tin truyền từ tế bào cảm giác-> mạng lưới thần kinh-> các tế bào biểu mô cơ-> cả cơ thể co lại.

- Phản ứng kịp thời nhưng chưa chính xác
- Tốn nhiều năng lượng.
Động vật Ngành Giun dẹp, Giun tròn, Chân khớp.
Các tế bào thần kinh tập trung lại tạo thành các hạch thần kinh nối với nhau bởi các dây thần kinh => chuỗi hạch thần kinh nằm dọc theo chiều dài cơ thể.

Mỗi hạch chỉ đạo một phần cơ thể mang tính định khu theo nguyên tắc phản xạ (phản xạ không điều kiện).

Phản ứng chính xác hơn
Tiêu tốn ít năng lượng
Bài tập về nhà:
1- Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa.
2- Đọc mục em có biết.
3- Đọc bài 27.
Xin chân thành cảm ơn sự chú ý theo dõi của các thầy, cô giáo
và các em học sinh !
CHÀO TẠM BIỆT!
Chúc các em học tập tốt!