Bài 26. Các loại quang phổ

Ôn tập Quang phổ + tia HN - TN
Quang phổ vạch phát xạ là gì? Nêu nguồn phát và điều kiện để có quang phổ vạch phát xạ?
Nêu các đặc điểm của quang phổ vạch phát xạ?

Thời gian
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
I/QUANG PHOÅ VAÏCH PHAÙT XAÏ:
Chiếu một chùm tia sáng do một đèn phóng điện chứa khí loãng (HIĐRÔ,NATRI.) vào khe máy quang phổ , sẽ thu được trên kính buồng ảnh quang phổ phát xạ của chất khí hoặc hơi kim loại đó.
Quang phổ này bao gồm một hệ thống những vạch màu riêng rẽ nằm trên nền tối gọi là quang phổ vạch phát xạ
Hình ảnh quang phổ vạch phát xạ của một số chất
Natri
Hidro
Quang phổ của hơi natri có hai vạch vàng rất sáng nằm cạnh nhau ứng với bước sóng 0,5890 ?m và 0,5896 ?m
Quang phổ của hidro có hệ thống 4 vạch rất đặc trưng là vạch đỏ H? (? = 0,6563?m) ; vạch lam H? (? = 0,4861?m) ; vạch chàm H? (? = 0,4340?m) ; vạch tím H? (? = 0,4102?m)

Hêli
1/Nguồn phát xạ :
2/Đặc điểm :
Quang phổ vạch phát xạ của các nguyên tố khác nhau thì rất khác nhau về số lượng , vị trí , màu sắc , và độ sáng tỉ đối của các vạch

3/Kết luận :
Mỗi nguyên tố hóa học ở trạng thái khí nóng sáng dưới áp suất thấp cho một quang phổ vạch phát xạ riêng , đặc trưng cho nguyên tố đó

Các chất khí hoặc hơi ở áp suất thấp bị kích thích phát sáng phát ra
Quang phổ liên tục là gì? Nêu nguồn phát và điều kiện để có quang phổ liên tục là gì? Nêu các đặc điểm của quang phổ liên tục? Nêu ứng dụng của quang phổ liên tục?
Thời gian
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Quang phổ liên tục
TRẢ LỜI :
Quang phổ liên tục là một dải sáng có màu biến đổi liên tục từ đỏ tới tím .

Điều kiện: Các vật rắn , lỏng hoặc khí có ap suat lớn khi bị nung nóng sẽ phát ra quang phổ liên tục .


Đặc điểm và ứng dụng : Nó không phụ thuộc thành phần cấu tạo nguồn sáng , mà chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ nguồn sáng .
Để xác định nhiệt độ của vật phát sáng do nung nóng như dây tóc bóng đèn ,hồ quang mặt trời , vì sao .
Định nghĩa :


Quan sát hai ảnh quang phổ liên tục như trên, em có nhận xét gì về quang phổ liên tục của hai vật có cùng nhiệt độ ?
Quan sát ảnh quang phổ liên tục của 3 miếng sứ nung nóng ở 3 nhiệt độ từ thấp đến cao em có nhận xét gì ?
+ Nhiệt độ của nguồn sáng càng cao thì miền phát sáng của vật càng mở rộng về phía có bước sóng ngắn của quang phổ liên tục.

3)Đặc điểm :
+ Không phụ thuộc thành phần cấu tạo của nguồn phát mà chỉ phụ thuộc nhiệt độ của nguồn phát.
Quang phổ hấp thụ là gì? Trình bày cách tạo ra quang phổ hấp thụ? Nêu các đặc điểm của quang phổ hấp thụ?


II/QUANG PHOÅ VAÏCH HAÁP THUÏÏ:
Đèn hơi natri nóng sáng
Chiếu chùm ánh sáng trắng do đèn dây tóc nóng sáng qua máy quang phổ ta thu được quang phổ liên tục trên tấm kính của buồng ảnh
Vạch tối
Đó là quang phổ hấp thụ của natri

Nếu trên đường đi chùm tia sáng đặt một đèn hơi natri nóng sáng
Thì trong quang phổ liên tục trên xuất hiện một vạch tối ở đúng vị trí của vạch vàng trong quang phổ phát xạ của natri.
Hình ảnh quang phổ vạch hấp thụ của một số chất
Hêli
Natri
Chất diệp lục
1/Định nghĩa :
4/ Kết luận : Ở nhiệt độ nhất định , một đám khí hoặc hơi có khả năng phát ra những ánh sáng đơn sắc nào thì cũng có khả năng hấp thụ những ánh sáng đơn sắc đó . �
Quang phổ vạch hấp thụ của mỗi nguyên tố cũng có tính chất đặc trưng riêng cho nguyên tố đó
2/Điều kiện : Để thu được quang phổ hấp thụ là nhiệt độ của đám khí hoặc hơi hấp thụ phải thấp hơn nhiệt độ của nguồn sáng phát ra quang phổ liên tục

Quang phổ liên tục mang một số vạch tối gọi là quang phổ vạch hấp thụ của khí hoặc hơi đó .

QUANG PHỔ PHÁT XẠ VÀ HẤP THỤ CỦA NATRI
QUANG PHỔ PHÁT XẠ VÀ HẤP THỤ CỦA HÊLI
Tia hồng ngoại là gì? Những nguồn nào có thể phát ra tia hồng ngoại? Nêu ứng dụng của quang phổ vạch hấp thụ?
Nêu các tính chất và ứng dụng của tia hồng ngoại?


1.CÁC BỨC XẠ KHÔNG NHÌN THẤY.

Bức xạ không nhìn thấy có tác dụng nhiệt giống như bức xạ nhìn thấy.


Tia hồng ngoại(bức xạ h.ngoại).

Bức xạ không nhìn thấy có bước sóng dài hơn 760nm nhỏ hơn vài mm.(760nm < < vài mm)
Nguồn phát: Vật có nhiệt độ lớn hơn O độ k
Tính chất: -Tác dụng nhiệt
-Tác dụng hóa học.
-có thể biến điệu .
Có bản chất là sóng điện từ.

* Tác dụng sưởi ấm
c.Ứng dụng:
*ĐIỀU KHIỂN TỪ XA

*Chụp ảnh

Nhận xét gì về hình ảnh con cá sấu và người đang giữ nó?
Chụp ảnh từ vệ tinh nhờ tia hồng ngoại.
Lĩnh vực quân sự:
TÊN LỬA TỰ ĐỘNG TÌM MỤC TIÊU.
Tia tử ngoại là gì? Những nguồn nào có thể phát ra tia tử ngoại?

Thời gian
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
TIA TỬ NGOẠI(Bức xạ tử ngoại)
Bức xạ không nhìn thấy có bước sóng ngắn hơn 380 nm đến cỡ 10nm.(380nm >>10nm)
Nguồn phát:Vật nóng trên 2000 độ C
Nguồn phổ biến đèn hơi thủy ngân.
Nêu các tác dụng và công dụng của tia tử ngoại? Tại sao người thợ hàn hồ quang phải cần “mặt nạ” che mặt, mỗi khi cho phóng hồ quang?
Những vật nào hấp thụ mạnh tia tử ngoại?

Tính chất tia tử ngoại :
-tác dụng lên phim ảnh
- kích thích sự phát quang của nhiều chất
- kích thích nhiều phản ứng hoá học.
-Ion hóa chất khí
-Tác dụng sinh học ...
-Bị thủy tinh và nước hấp thụ mạnh
-Gây hiện tượng quang điện.
Công dụng sát trùng của tia tử ngoại
Các ứng dụng của tia tử ngoại (2)

Trong y học, khử trùng các dụng cụ y tế, nước, không khí, chữa bệnh, nghiên cứu khoáng thạch,…

Sự nguy hiểm của tia tử ngoại
Mặc dù phần lớn tia tử ngoại đã bị hấp thụ bởi bầu khí quyển của Trái đất nhưng vẫn có tia tới được bề mặt Trái đất.
Các tia này sẽ gây ra những nguy hiểm cho sức khỏe con người như cháy nắng, tàn nhang, ung thư da, mù mắt, thay đổi cấu trúc ADN,…


Hai người trong bức ảnh trên do ở gần bóng đèn điện phải không???


“Yên tâm đi’’ bóng đèn điện có thể tạo ra tia tử ngoại nhưng bóng có vỏ bằng thủy tinh nên tia tử ngoại bị hấp thụ phần lớn phần còn lại nhỏ không đáng kể nên không ảnh hưởng đến da .
Căn cứ vào đâu để khẳng định rằng tia hồng ngoại và tia tử ngoại có cùng bản chất với ánh sáng thông thường? Nêu điểm khác nhau giữa hồng ngoại và tia tử ngoại với ánh sáng thông thường?

Thời gian
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
GIỐNG NHAU
+ Đều có bản chất là sóng điện từ.
+ Đều có tác dụng nhiệt
+ Gây ra hiện tượng quang điện.
+ Bị thủy tinh và nước hấp thụ mạnh
Khác nhau:
 Bước sóng khác nhau