Bài 26. Các loại quang phổ

BÙI VĂN KHOA
Tiết 44
CÁC LOẠI QUANG PHỔ
I. MÁY QUANG PHỔ LĂNG KÍNH
- Máy quang phổ là dụng cụ để phân tích một chùm sáng phức tạp thành những thành phần đơn sắc.
- Máy quang phổ lăng kính gồm 3 bộ phận chính:
F
L1
L2
K
C
P
èng chuÈn trùc
Buồng ảnh
Lăng kính
L
F
L1
L2
K
C
P
èng chuÈn trùc
1. Ống chuẩn trực
- Là một cái ống, một đầu có một thấu kính hội tụ L1, đầu kia có một khe hẹp F, đặt tại tiêu điểm của thấu kính hội tụ L1.
- Ánh sáng từ F sau khi qua L1 là một chùm sáng song song.
Chùm sáng sau khi qua thấu kính hội tụ L1 có đặc điểm gì?
L
F
L1
L2
K
C
P
èng chuÈn trùc
Lăng kính
2. Hệ tán sắc
- Gồm một (hoặc hai, ba…) lăng kính P.
Chùm sáng sau khi qua hệ tán sắc có đặc điểm gì?
- Chùm tia song song ra khỏi ống chuẩn trực, sau khi qua hệ tán sắc, sẽ phân tán thành nhiều chùm tia đơn sắc, song song.
L
F
L1
L2
K
C
P
S1
S2
èng chuÈn trùc
Buồng ảnh
Lăng kính
Quang phổ của nguồn S
3. Buồng tối ( buồng ảnh)
- Buồng ảnh: Gồm thấu kính hội tụ L2 và kính ảnh K đặt tại tiêu diện ảnh của L2 .Thu ảnh quang phổ.
- Tập hợp các vạch quang phổ chụp được làm thành quang phổ của nguồn S.
L
C
J
S
L
L1
L2
K
F
P
Quang phổ
HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY QUANG PHỔ LĂNG KÍNH
- Nếu nguồn S phát ra áng sáng đơn sắc có bước sóng 1, 2, 3 … thì trên kính ảnh K ta thu được các vạch màu S1, S2, S3 …
- Mỗi vạch màu ứng với một thành phần ánh sáng đơn sắc do nguồn S phát ra.
- Tập hợp các vạch màu đó tạo ra quang phổ của nguồn S.
Nếu S là nguồn sáng trắng thì quang phổ có dạng như thế nào?
C
J
J
L
L1
L2
F
S
P
Quang phổ liên tục
5000C
30000C
Quang phổ liên tục là gì?
a. Định nghĩa:
II. Quang phổ phát xạ
- Quang phổ liên tục là một dải sáng có màu biến đổi liên tục theo chiều từ đỏ đến tím.
b. Nguồn phát:
- Các chất rắn, lỏng hoặc khí có áp suất lớn bị nung nóng sẽ phát ra quang phổ liên tục.
1. Quang phổ liên tục
c. Đặc điểm:
- Quang phổ liên tục không phụ thuộc thành phần cấu tạo của nguồn sáng.
- Chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ của nguồn sáng.
- Nhiệt độ của nguồn sáng càng cao thì quang phổ liên tục càng mở rộng về phía ánh sáng có bước sóng ngắn (ánh sáng tím)
d. Ứng dụng:
- Dựa vào quang phổ liên tục để xác định nhiệt độ của các vật sáng do bị nung nóng. (Bằng cách so sánh độ sáng của vạch màu ở bước sóng nào đó của nguồn với độ sáng của vạch màu tương ứng của nguồn nhiệt có nhiệt độ biết trước)
2. Quang phổ vạch:
a. Định nghĩa
- Quang phổ vạch là hệ thống các vạch sáng riêng lẻ, ngăn cách nhau bởi những khoảng tối.
b. Nguồn phát
- Quang phổ vạch do chất khí ở áp suất thấp phát ra khi bị kích thích bằng nhiệt hay bằng điện.
c. Đặc điểm
- Quang phổ vạch của các nguyên tố khác nhau thì rất khác nhau về số lượng các vạch, vị trí ( hay bước sóng) và độ sáng tỉ đối giữa các vạch.
- Mỗi nguyên tố hoá học có một quang phổ vạch đặc trưng cho nguyên tố đó.
Ví dụ:
- Quang phổ vạch phát xạ của Hiđrô gồm 4 vạch: đỏ, lam, chàm, tím.
- Quang phổ vạch phát xạ của Natri gồm 2 vạch vàng nằm rất gần nhau.
III. Quang phổ hấp thụ
- Chiếu sáng khe F bằng bóng đèn dây tóc, trên màn ảnh ta thu được quang phổ liên tục.
- Đặt xen giữa đèn và khe F một cốc thuỷ tinh đựng dung dịch màu, trên màn quang phổ ta thu được một số dải đen.
- Các vạch quang phổ trong dải đen đó đã bị dung dịch hấp thụ.
1. Cách tạo ra quang phổ hấp thụ
2. Định nghĩa
- Quang phổ liên tục, thiếu các ánh sáng do bị dung dịch hấp thụ gọi là quang phổ hấp thụ của dung dịch.
4. Đặc điểm
- Chất rắn, lỏng, khí đều cho được quang phổ hấp thụ.
3. Nguồn phát
- Quang phổ hấp thụ của chất khí: chỉ chứa các vạch hấp thụ.
- Quang phổ hấp thụ của chất lỏng và rắn chứa các “đám”, mỗi đám gồm nhiều vạch hấp thụ nối tiếp hau một cách liên tục.
BÀI TẬP
Chọn câu phát biểu đúng trong câu sau
Quang phổ liên tục của một vật phụ thuộc
vào bản chất của vật nóng sáng.
B. Quang phổ liên tục không phụ thuộc vào
nhiệt độ và bản chất của vật nóng sáng.
C. Quang phổ liên tục phụ thuộc vào nhiệt
độ của vật nóng sáng.
D. Quang phổ liên tục phụ thuộc cả nhiệt độ
và bản chất của vật nóng sáng.
BÀI TẬP
Chọn câu phát biểu sai trong câu sau
A.Các vật rắn, lỏngvà khí đều có khả năng phát ra
quang phổ liên tục.
B.Các vật rắn, lỏng và khí có khối lượng riêng lớn
(tỉ khối lớn) khi bị nung nóng sẽ phát ra quang
phổ liên tục.
C.Quang phổ liên tục là dải màu biến thiên liên
tục từ đỏ đến tím.
D. Đối với ánh sáng có bước sóng dài thì chiếc
suất môi trường là nhỏ.Với ánh sáng có bước
sóng ngắn thì chiếc suất môi trường lớn
Quang phổ vạch của nguyên tử Hiđrô
HẾT BÀI
Hẹn Gặp Lại Ở Bài Sau