Bài 25. Tự cảm

Giáo viên: NguyƠn V�n T�m
Trường THPT T�y Thơy Anh
Bộ môn Vật Lý
BÀI GIẢNG VẬT LÝ 11
KT BÀI CŨ
BÀI Míi
I.Từ thông riêng của một mạch kín
II.Hiện tượng tự cảm
III. SĐĐ TỰ CẢM
IV. ứng dụng
CỦNG CỐ
Bài tập về nhà
KT BÀI CŨ
BÀI Míi
CỦNG CỐ
Bài tập về nhà
I.Từ thông riêng của một mạch kín
Thế nào là từ thông riêng của một mạch kín ?
Từ thông riêng của mạch :
là từ thông do từ trường (được sinh ra bởi chính dòng điện trong mạch đó) gây ra.
Công thức thể hiện sự phụ thuộc của từ thông riêng vào cường độ dòng điện?
Công thức tính từ thông riêng:
Trong đó L: là độ tự cảm của mạch kín
(phụ thuộc vào cấu tạo và kích thước của mạch)
Đơn vị : Henry (H)
(25.1)
Ví dụ :
Độ tự cảm của ống dây :
(không có lõi sắt)
Thiết lập biểu thức tính độ tự cảm của ống dây ?
(25.2)
Độ tự cảm của ống dây :
( có lõi sắt)
Tính độ tự cảm
Chú thích:
Hiện tượng tự cảm
I. THÍ NGHIỆM:
E
r
K
MỞ K
ĐÓNG K
E
r
K
Hình 1
Hình 2
Mạch điện hình 1 và 2 có gì khác nhau?
- Hình 2 có mắc thêm cuộn dây L có lõi sắt ở giữa.
Hãy quan sát sự cháy sáng của đèn Đ ở hai hình khi đóng khoá K?
- Khi đóng khoá K, đèn Đ ở hình 1 sáng ngay, đèn Đ ở hình 2 dần dần sáng lên.
Hãy quan sát sự khác nhau của đèn Đ ở hai hình khi mở khoá K?
- Khi mở khoá K, đèn Đ ở hình 1 tắt ngay, đèn Đ ở hình 2 sáng loé lên rồi tắt dần.
Vì sao có sự khác nhau này giữa hai mạch điện ở hình 1 và 2 ?
Giải thích:
E
r
K
MỞ K
ĐÓNG K
- Khi K đóng, dòng điện chạy qua L tăng.
Xuất hiện dòng điện cảm ứng IC có chiều chống lại sự tăng của dòng điện chính trong mạch. Kết quả là dòng điện I qua đèn tăng chậm.
tăng
tăng
Nêu biểu thức từ trường của ống dây sinh ra khi có dòng điện I chạy qua?
Nêu biểu thức xác định từ thông xuyên qua vòng dây?
Cái gì xuất hiện khi có sự biến thiên từ thông qua diện tích giới hạn bởi vòng dây?
Giải thích:
- Khi K mở, dòng di?n ch?y qua L giảm nhanh.
Ống d�y cung sinh ra dịng di?n c?m ?ng ch?ng l?i s? gi?m c?a dịng di?n chính. Vì t? thơng xuy�n qua cu?n d�y gi?m m?nh n�n dịng di?n c?m ?ng IC l?n, ch?y qua d�n l�m d�n lo� s�ng l�n.
giảm
giảm
E
r
K
ĐÓNG K
MỞ K
II. ĐỘ TỰ CẢM:
Hãy nêu biểu thức tính từ thông chui qua diện tích S của vòng dây?
III. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG TỰ CẢM:
Đối với ống dây nhất định L = hằng số,
Vậy suất điện động tự cảm tỉ lệ với tốc độ biến thiên của cường độ dòng điện chạy trong mạch đó.
Hãy nhắc lại biểu thức tính suất điện động cảm ứng của vòng dây?
Hãy nhận xét sự phụ thuộc của suất điện động E?
IV. NĂNG LƯỢNG CỦA TỪ TRƯỜNG:
L : độ tự cảm ( H)
I : cường độ dòng điện qua ống dây (A)
W : năng lượng từ trường (J)
Đèn sáng lóe lên khi ngắt khóa K do có dòng điện cảm ứng sinh ra bởi từ trường cảm ứng BC. Năng lượng của từ trường này chứng minh được là:
CỦNG CỐ
- Khi đóng K, xuất hiện dòng IC chống lại sự tăng của dòng điện chạy qua L => đèn sáng chậm.
- Khi mở K, xuất hiện dòng IC chống lại sự giảm của dòng điện chạy qua L => đèn sáng lóe lên.
MỞ K
ĐÓNG K
E
r
K
Câu 1 : Chọn câu trả lời đúng nhất :
Độ tự cảm L phụ thuộc vào.........
a) Dòng điện trong ống dây hay một phần của mạch điện.
b) Dạng mạch điện hay một phần của mạch điện.
c ) Dạng hình học của ống dây hay mạch điện.
d ) Dạng hình học của ống dây hay một phần của mạch điện.
X
Câu 2 : Chọn đáp số đúng của bài toán sau:
Trong mạch điện có độ tự cảm L có dòng điện giảm từ I xuống � I trong thời gian 2 giây thì suất điện động tự cảm có giá trị là:
a) I L
b) � I L
c) � I L
d) 1/8 I L
ĐÚNG
SAI
SAI
SAI
QUI TẮT XÁC ĐỊNH CHIỀU DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
( ĐỊNH LUẬT LENTZ)
Dòng điện cảm ứng có chiều sao cho từ trường mà nó sinh ra chống lại sự biến thiên của từ thông sinh ra nó
B
BC
B
BC
return
Kiểm tra bài cũ
Câu 1:
Điều nào sau đây là không đúng khi nói về hiện tượng cảm ứng điện từ ?
A.Trong hiện tương cảm ứng điện từ từ trường có thể sinh ra dòng điện
B.Có thể tạo ra dòng điện cảm ứng bằng từ trường của dòng diện hoặc từ trường
của nam châm vĩnh cửu
C. Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong mạch kín nằm yên trong từ trường
D.Dòng điện cảm ứng trong mạch chỉ tồn tại khi có từ thông biến thiên qua mạch
Câu 2.
Bài mới
Độ lớn của suất điện động cảm ứng trong mạch kín tỉ lệ với
C. tốc độ biến thiên từ thông qua mạch ấy
A.độ lớn từ thông qua mạch
B.điện trở của mạch
D.diện tích của mạch
Câu3.Biểu thức tính cảm ứng từ tại một điểm trong lòng ống dây?
l
Câu3. Biểu thức tính cảm ứng từ tại một điểm trong lòng ống dây:


KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1
Câu 2
Trường THPT T�y Thơy Anh
Bộ môn Vật Lý
BÀI GIẢNG VẬT LÝ 11
KT BÀI CŨ
BÀI HỌC
I.THÍ NGHIỆM
II.ĐỘ TỰ CẢM
III. SĐĐ TỰ CẢM
IV. NĂNG LƯỢNG. TỪ TRƯỜNG
CỦNG CỐ
Tính độ tự cảm của ống dây.
Ta có:
Vì :
nên
Suy ra:
Kết hợp
Mặt khác:
Từ (1) và (2) ta được:
Bài học
i
I.Từ thông riêng của một mạch kín
Từ thông riêng của mạch :
là từ thông do từ trường (được sinh ra bởi chính dòng điện trong mạch đó) gây ra.
Công thức tính từ thông riêng:
(25.1)
II.Hiện tượng tự cảm
1. Định nghĩa
Hiện tượng tự cảm là hiện tượng cảm ứng điện từ xảy ra trong một mạch có dòng điện mà sự
biến thiên từ thông qua mạch được gây ra bởi sự biến thiên của cường độ dòng điện trong mạch.
Nêu một số ví dụ về sự xuất hiện tượng tự cảm? giải thích ?
2.Một số ví dụ về hiện tượng tự cảm
a)Ví dụ1
Thí nghiệm
Thí nghiệm 1
Nêu sự khác nhau về nguồn gốc sinh ra từ thông (qua mạch kín S) trong hai trường hợp
trên ?
Quay lai