Bài 25. Tự cảm

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM HỌC SINH!
KIỂM TRA BÀI CŨ
CÂU HỎI:
- Định nghĩa về suất điện động cảm ứng trong mạch kín?
- Phát biểu định luật Farađây? Ghi công thức tính suất điện động cảm ứng? Chú thích, đơn vị?
- Bài tập vận dụng: Một khung dây phẳng, diện tích 200cm2 , gồm 10 vòng dây đặt trong từ trường đều, góc giữa vectơ B và vecto pháp tuyến là 600, B = 2.10-4 T , làm cho từ trường giảm đều về 0 trong thời gian 0,01s. Hãy xác định suất điện động cảm ứng sinh ra trong khung dây ?
TRẢ LỜI:
Là suất điện động sinh ra dòng điện cảm ứng trong mạch kín
Độ lớn của suất điện động cảm ứng xuất hiện trong mạch kín tỉ lệ với tốc độ biến thiên từ thông qua mạch kín đó.
Suất điện động cảm ứng sinh ra trong khung dây:

KIỂM TRA BÀI CŨ
Tiết: 47 - Bài 25
TỰ CẢM
I. Từ thông riêng của mạch kín
i
(C)
B
- Từ thông riêng của một mạch kín là từ thông gây ra bởi từ trường do dòng điện trong mạch sinh ra.
2.Ví dụ:
1.Định nghĩa
B
n
l
N
i
L
Kí hiệu
* Độ tự cảm của ống dây có lõi
thép(sắt), có độ từ thẩm
Với: L là hệ số tự cảm (độ tự cảm), trong hệ SI có đơn vị là Henri (H)
B
n
l
N
*Độ tự cảm của ống dây không có lõi sắt:
Kí hiệu:
i
2.Ví dụ:
II. Hiện tượng tự cảm
1. Định nghĩa
i
(C)
B
BC
- Là hiện tượng cảm ứng điện từ xảy ra trong một mạch có dòng điện mà sự biến thiên của từ thông qua mạch được gây bởi sự biến thiên cường độ dòng điện trong mạch.
Khi nào hiện tượng tự cảm xảy ra trong mạch 1 chiều?
Khi nào hiện tượng tự cảm xảy ra trong mạch điện xoay chiều?
R
Đ1
C
A
K
B
D
Đ2
L , R
* Khi đóng K
+ Đ1 sáng ngay
+ Đ2 sáng lên từ từ, sau một thời gian độ sáng mới ổn định
2. Ví d? hi?n tu?ng t? c?m
a. Thí nghiệm 1
R
Đ1
C
A
K
B
D
Đ2
L , R
* Giải thích
+ Khi đóng K : dòng điện iDC qua ống dây L tăng ? B tăng
? từ thông qua L tăng ? xuất hiện iC chống lại sự tăng của iDC? iDCtăng chậm ? Đ2 sáng lên từ từ.
+ Còn iBA tăng nhanh vì không có iC cản trở ? Đ1 sáng ngay.
iDC
iC
iBA
b. Thí nghiệm 2
Đ
K
L
Đ1
* Khi ngắt K đèn Đ không tắt ngay mà bừng sáng lên rồi mới tắt hẳn.
* Giải thích:
Khi ngắt K : dòng điện i qua L giảm ? B giảm ? ? qua L giảm ? xuất hiện ic rất lớn chống lại sự giảm của i ? ic phóng qua đèn ? Đ sáng bừng lên rồi tắt.
b. Thí nghiệm 2
III. Suất điện động tự cảm
1. Định nghĩa:
Khi có hiện tượng tự cảm xảy ra trong một mạch điện thì suất điện động cảm ứng xuất hiện trong mạch được gọi là suất điện động tự cảm
* Công thức tổng quát
Vậy: Suất điện động tự cảm có độ lớn tỉ lệ với tốc độ biến thiên của cường độ dòng điện trong mạch
Suy ra
*Về độ lớn:
(V)
2. Năng lượng từ trường của ống dây tự cảm( đọc thêm)

Là năng lượng đã được tích luỹ trong ống dây tự cảm khi có dòng điện chạy qua.
IV. Ứng dụng
Hiện tượng tự cảm có nhiều ứng dụng trong các mạch điện xoay chiều
Kiến thức cần nhớ
Từ thông riêng:  = Li
Hiện tượng tự cảm
Suất điện động tự cảm
 riêng biến thiên
(C) Có dòng điện i
Là hiện tượng cảm ứng điện từ xảy ra trong một mạch có dòng điện mà sự biến thiên của từ thông qua mạch được gây bởi sự biến thiên cường độ dòng điện trong mạch.
Củng cố
B. Sự chuyển động của mạch đối với nam châm.
Câu 1: Hiện tượng tự cảm là hiện tượng cảm ứng điện từ do sự biến thiên từ thông qua mạch gây bởi:
A. Sự biến thiên của chính cường độ dòng điện chạy trong mạch đó.
C. Sự chuyển động của nam châm đối với mạch.
D. Sự biến thiên của từ trường của trái đất.
Câu 2: Phát biểu nào dưới đây là sai:
Suất điện động tự cảm có giá trị lớn khi
Dòng điện tăng nhanh.

Dòng điện giảm nhanh.

Dòng điện có giá trị lớn

Dòng điện biến thiên nhanh.
Củng cố
Câu 3: Một ống dây hình trụ dài 0,5m gồm 1000 vòng dây, mỗi vòng dây có đường kính 20 cm. Độ tự cảm của ống dây hình trụ là:
0,097H.

0,97H

0,79H

0,079H.
Củng cố
Học bài theo bảng tóm tắt kiến thức trọng tâm
Trả lời câu hỏi trong tài liệu lí thuyết
Làm bài tập về nhà ở SGK và tài liệu để tiết sau sửa bài tập.
Củng cố

VỀ HỌC BÀI
NHANH LÊN !
DẠ ! Hu..hu..