Bài 25. Tình hình chính trị kinh tế văn hóa dưới triều Nguyễn (Nửa đầu thế kỷ XIX)

Chương VI
VIỆT NAM NỮA ĐẦU THẾ KỶ XIX
Bài 25
Tình hình chính trị , kinh tế , văn hoá dưới triều Nguyễn
(Nửa đầu thế kỷ XIX)
Mục đích yêu cầu: Giúp học sinh hiểu:
Tình hình kinh tế, chính trị, văn hoá nước ta nữa đầu thế kỷ XIX.
Vai trò trách nhiệm của nhà Nguyễn trước sự xâm lược của tư bản phương Tây.
Bồi dưỡng học sinh ý thức vươn lên, đổi mới trong học tập.
Rèn luyện kỹ năng so sánh , phân tích các sự kiện lịch sử. Khai thác tranh ảnh.


Kiểm tra bài cũ:
Hãy nêu những thành tựu khoa học - kỹ thuẩttong các thế kỷ XVI – XVIII ?
1.Xây dựng và củng cố bộ máy nhà nước
*Em hãy cho biết tổ chức bộ máy nhà nước thời Gia Long?
Chính quyền trung ương được tổ chức theo mô hình của nhà Lê. Đất nước chia thành ba vùng : Bắc Thành , Gia Định Thành và các trực doanh (Trung Bộ) do Triều đình trực tiếp cai quản.
*Nhà Nguyễn được thành lập như thế nào?
Sau khi đánh bại triều Tây Sơn,1802 Nguyễn Ánh lên ngôi (Gia Long). Nhà Nguyễn thành lập đóng đô ở Phú Xuân.
*Tổ chức bộ máy nhà nước thời Minh Mạng như thế nào?
Năm 1831 -1832 Minh Mạng thực hiện một cải cách hành chính chia cả nước thành 30 tỉnh.
BÀI 25: TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ, KINH TẾ, VĂN HÓA DƯỚI TRIỀU NGUYỄN
(Nửa đầu thế kỷ XIX)
-Tuyển chọn quan lại : thông qua giáo dục, khoa cử.
-Luật pháp ban hành Hoàng triều luật lệ với với 400 điều hà khắc.
-Quan đội :được tổ chức qui củ trang bị đầy đủ song lạc hậu, thô sơ.
*So sánh bộ máy Nhà nước thời Nguyễn với thời Lê sơ ?
+ Giống nhau: đều tập trung quyền lực vào tay vua.
+ Khác nhau : có cải cách về hành chính .
*Chính sách ngoại giao của nhà Nguyễn.Em có nhận xét gì về chính sách ngoại giao của nhà Nguyễn?
- Thần phục nhà Thanh , bắt Lào và Campuchia thần phục, không đặt quan hệ với các nước phương Tây.
-Nhà Nguuyễn chỉ tiếp tục quan hệ với các nước truyền thống .
BÀI 25: TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ, KINH TẾ, VĂN HÓA DƯỚI TRIỀU NGUYỄN
(Nữa đầu thế kỷ XIX)
2.Tình hình kinh tế và chính sách của nhà Nguyễn.
*Em hãy trình bày chính sách nông nghiệp và tình hình nông nghiệp thời Nguyễn?
Thực hiện chính sách quân điền, song diện tích ít , đối tượng hưởng nhiều ,vì vậy tác dụng không lớn.
Khuyến khích khai hoang bằng nhiều hình thức.
Nhà nước bỏ tiền huy động nông dân sửa, đắp đê điều.
Trong nhân dân ,kinh tế tiểu nông cá thể vẫn duy trì như cũ.
a.Về nông nghiệp.
Nhà Nguyễn đã có những biện pháp phát triển nông nghiệp, song đó chỉ là những biện pháp truyền thống , hiệu quả không cao. Nông nghiệp Việt Nam vẫn là một nền nông nghiệp thuần phong kiến, lạc hậu.
BÀI 25: TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ, KINH TẾ, VĂN HÓA DƯỚI TRIỀU NGUYỄN
(Nữa đầu thế kỷ XIX)
b.Về thủ công nghiệp.
Tình hình thủ công nghiệp dưới triều Nguyễn?
-Nhà nước tổ chức với qui mô lớn, các quan xưởng được xây dựng: sản xuất tiền , vũ khí , đóng thuyền , làm đồ trang sức, làm gạch ngói.
-Thợ quan xưởng đã đóng tàu thuỷ -được tiếp cận với kỷ thuật chạy bằng máy hơi nước.
-Trong nhân dân, nghề thủ công truyền thống được duy trì nhưng không phát triển như trước. Tuy vậy, vẫn xuất hiện một nghề mới: in tranh dân gian.
Em có nhận xét gì về tình hình thủ công thời Nguyễn?
-Đã có tiếp cận với kỷ thuật tiên tiến. Nhìn chung thủ công nghiệp vẫn duy trì phát triển nghề truyền thống cũ.
BÀI 25: TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ, KINH TẾ, VĂN HÓA DƯỚI TRIỀU NGUYỄN
(Nữa đầu thế kỷ XIX)
c.Về thương nghiệp.
Tình hình thương nghiệp nước ta dưới triều Nguyễn?
-Phát triển chậm do thuế khoá của nhà nước.
-Nhà nước nắm độc quyền buôn bán với các nước láng giềng.
-Dè dặt với phương Tây , tàu thuyền các nước phương Tây chỉ được ra vào cảng Đà Nẵng.
-Đô thị tàn lụi dần.
Chính sách thương nghiệp của nhà Nguyễn tác động đến nền kinh tế như thế nào?
-Không tạo điều kiện cho sự phát triển giao lưu và mở rộng sản xuất, không xuất phát từ nhu cầu tự cường dân tộc mà xuất phát từ mua bán của triều đình.
BÀI 25: TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ, KINH TẾ, VĂN HÓA DƯỚI TRIỀU NGUYỄN
(Nữa đầu thế kỷ XIX)
3.Tình hình văn hoá - giáo dục.
Tình hình văn hoá – giáo dục dưới triều Nguyễn?
-Giáo dục :Nho học được củng cố.
-Tôn giáo:Độc tôn Nho giáo, hạn chế Thiên chúa giáo.
-Văn học chữ Nôm phát triển. Tác phẩm xuất sắc của Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương, Bà Huyện Thanh Quan…..
-Sử học:Thành lập Quốc sử quán, nhiều bộ sử lớn được biên soạn: Lịch triều hiến chương loại chí, Lịch triều tạp kỷ, Gia định thành thông chí….
-Kiến trúc:tiêu biểu là quần thể cung điện nhà vua ở Huế, Thành luỹ ở các tỉnh, Cột cờ Hà nội.
Em có nhận xét gì về văn hoá giáo dục thời Nguyễn?
Nền văn hoá truyền thống đạt được nhiều thành tựu mới.
BÀI 25: TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ, KINH TẾ, VĂN HÓA DƯỚI TRIỀU NGUYỄN
(Nữa đầu thế kỷ XIX)