Bài 25. Tình hình chính trị kinh tế văn hóa dưới triều Nguyễn (Nửa đầu thế kỷ XIX)

Chương IV
VIỆT NAM Ở NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX
BÀI 25
TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ, KINH TẾ,
VĂN HÓA DƯỚI TRIỀU NGUYỄN
(Nửa đầu thế kỉ XIX)
MỤC LỤC
I. XÂY DỰNG VÀ CỦNG CỐ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC – CHÍNH SÁCH NGOẠI GIAO
1. Xây dựng và củng cố bộ máy Nhà nước
2. Chính sách ngoại giao
TÌNH HÌNH KINH TẾ VÀ CHÍNH SÁCH CỦA NHÀ NGUYỄN
1. Nông nghiệp
2. Thủ công nghiệp
3. Thương nghiệp
III. TÌNH HÌNH VĂN HÓA - GIÁO DỤC

Năm 1802,Nguyễn Ánh (Gia Long) lập ra Nhà Nguyễn.
Năm 1804, nhà Nguyễn đổi tên nước là Việt Nam, sau đổi thành Đại Nam

I.XÂY DỰNG VÀ CỦNG CỐ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC – CHÍNH SÁCH NGOẠI GIAO
Vua Gia Long
I.XÂY DỰNG VÀ CỦNG CỐ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC – CHÍNH SÁCH NGOẠI GIAO
1. Xây dựng và củng cố bộ máy Nhà nước
Tổ chức bộ máy Nhà nước:
Chính quyền trung ương: tổ chức theo mô hình thời Lê
? Nhà Nguyễn đã xây dựng tổ chức bộ máy Nhà nước ở trung ương và địa phương như thế nào?
Vua
6 bộ
Ngự sử đài
Hàn lâm viện
I.XÂY DỰNG VÀ CỦNG CỐ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC – CHÍNH SÁCH NGOẠI GIAO
1. Xây dựng và củng cố bộ máy Nhà nước
Tổ chức bộ máy Nhà nước:
Chính quyền trung ương:
Chính quyền địa phương:
+ Thời Gia Long: chia cả nước thành 3 vùng:
Bắc thành (M. Bắc)
Gia Định thành (M. Nam)
Các trực doanh(M.Trung)
I.XÂY DỰNG VÀ CỦNG CỐ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC – CHÍNH SÁCH NGOẠI GIAO
1. Xây dựng và củng cố bộ máy Nhà nước
Tổ chức bộ máy Nhà nước:
Chính quyền trung ương:
Chính quyền địa phương:
+ Thời Gia Long:
+ Thời Minh Mạng:
1831 – 1832, tiến hành cải cách hành chính: chia nước thành 30 tỉnh và 1 phủ Thừa Thiên. Các phủ, huyện, châu, tổng, xã vẫn giữ như cũ
? So với thời vua Gia Long,bộ máy Nhà nước thời Minh Mạng có gì thay đổi? Sự thay đổi đó có ý nghĩa như thế nào?
Lược đồ các đơn vị hành chính Việt Nam thời Minh Mạng
Vua Minh Mạng


I.XÂY DỰNG VÀ CỦNG CỐ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC – CHÍNH SÁCH NGOẠI GIAO
Xây dựng và củng cố bộ máy Nhà nước:
a. Tổ chức bộ máy Nhà nước:
? So sánh bộ máy Nhà nước thời Lê Sơ với bộ máy nhà nước thời Nguyễn ?
Hàn lâm viện
VUA
6 Bộ
Ngự sử đài
13 Đạo
Phủ
Huyện
Châu
Xã
Tổng
Châu
Huyện
Phủ
Tỉnh
Xã
NhàLê
Nhà Nguyễn
Trung
ương
Địa
phương
I.XÂY DỰNG VÀ CỦNG CỐ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC – CHÍNH SÁCH NGOẠI GIAO
1. Xây dựng và củng cố bộ máy Nhà nước
Tổ chức bộ máy Nhà nước:
Tuyển chọn quan lại: chủ yếu qua giáo dục và thi cử
Luật Pháp: ban hành Bộ Hoàng Việt Luật lệ (Luật Gia Long)
Quân đội: tổ chức quy củ, trang bị vũ khí hiện đại ( đại bác, súng tay, thuyền chiến)
? Để xây dựng và củng cố bộ máy nhà nước Nhà Nguyễn còn dùng những biện pháp nào ?
Khoa cử triều Nguyễn
Súng thần công
I.XÂY DỰNG VÀ CỦNG CỐ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC – CHÍNH SÁCH NGOẠI GIAO
Xây dựng và củng cố bộ máy Nhà nước:
Chính sách ngoại giao:
Thần phục nhà Thanh
Bắt Lào, Cam- pu – chia thần phục
Thi hành chính sách “ đóng cửa” đối với các nước Phương Tây
? Em hãy trình bày chính sách ngoại giao của triều Nguyễn?
? Tại sao Nhà Nguyễn thi hành chính sách “ đóng cửa” đối với Phương Tây?
HOẠT ĐỘNG NHÓM
Nhóm 1: Nêu những điểm tiến bộ trong chính sách nông nghiệp của Nhà Nguyễn? Nhận xét về tình hình nông nghiệp dưới triều Nguyễn
Nhóm 2: Tình hình Thủ công nghiệp thời Nguyễn có gì mới so với thời kì trước?

Nhóm 3: Trình bày sự phát triển của Thương nghiệp dưới thời Nhà Nguyễn?
Nhóm 4: Tác động của chính sách “ bế quan tỏa cảng” với phương Tây đến sự phát triển kinh tế đất nước như thế nào ?
II. TÌNH HÌNH KINH TẾ VÀ CHÍNH SÁCH CỦA NHÀ NGUYỄN:
Nông nghiệp:
Nhà nước:
Chính sách quân điền
Khuyến khích khẩn hoang
Sửa chữa đê điều
Nhân dân: ra sức tăng gia sản xuất, mở rộng các giống cây trồng
 Nông nghiệp vẫn mang tính chất phong kiến, lạc hậu, không tạo điều kiện cho kinh tế phát triển
II. TÌNH HÌNH KINH TẾ VÀ CHÍNH SÁCH CỦA NHÀ NGUYỄN:
Nông nghiệp
Thủ công nghiệp:
Thủ công nghiêp nhà nước: quy mô lớn, nhiều ngành nghề, chế tạo được một số máy móc đơn giản, đặc biệt là tàu thủy chạy bằng hơi nước.

Thủ công nghiệp nhân dân: thủ công nghiệp truyền thống vẫn duy trì, xuất hiện nghề mới: in tranh dân gian
II. TÌNH HÌNH KINH TẾ VÀ CHÍNH SÁCH CỦA NHÀ NGUYỄN:
Nông nghiệp
Thủ công nghiệp
Thương nghiệp:
Nội thương: phát triển chậm, mang tính chất địa phương

Ngoại thương: nhà nước nắm độc quyền, thi hành chính sách “ bế quan tỏa cảng” với các nước phương Tây  các đô thị suy tàn dần.
II. TÌNH HÌNH KINH TẾ VÀ CHÍNH SÁCH CỦA NHÀ NGUYỄN:
Phố cổ Hội An
Phố Hiến
III. TÌNH HÌNH VĂN HÓA – GIÁO DỤC
Tư tưởng, tôn giáo: độc tôn Nho giáo, hạn chế hoạt động của các tôn giáo khác, đặc biệt là Thiên chúa giáo. Các tín ngưỡng dân gian tiếp tục phát triển.

Giáo dục Nho học: được củng cố, nhưng số người đi thi và đỗ đạt không nhiều
? Tình hình tư tưởng, tôn giáo dưới triều Nguyễn có gì nổi bật?
? Tình hình giáo dục dưới triều Nguyễn? Nhận xét về nội dung giáo dục thời kì này.
Đại thành môn – Văn Miếu
Bia tiến sĩ trong Văn Miếu
Tư tưởng, tôn giáo:
Giáo dục Nho học:
Văn học:
Văn học chữ Hán: kém phát triển
Văn học chữ Nôm: ngày càng phong phú và hoàn thiện
III. TÌNH HÌNH VĂN HÓA – GIÁO DỤC
Tư tưởng, tôn giáo:
Giáo dục Nho học:
Văn học:
Sử học: thành lập Quốc sử quán để biên soạn nhiều bộ sử, sách chuyên khảo, nhiều tạp chí địa phương
III. TÌNH HÌNH VĂN HÓA – GIÁO DỤC
Tư tưởng, tôn giáo:
Giáo dục Nho học:
Văn học:
Sử học:
Kiến trúc: nhiều công trình được xây dựng: cung điện, lăng tẩm, đền miếu, rạp hát… các lị sở các tỉnh đều có thành lũy xây theo kiểu Pháp cổ ( thành Hà Nội)
III. TÌNH HÌNH VĂN HÓA – GIÁO DỤC
Cố đô Huế
Cổng Ngọ Môn
Toàn cảnh lăng Minh Mạng
Tư tưởng, tôn giáo:
Giáo dục Nho học:
Văn học:
Sử học:
Kiến trúc:
Nghệ thuật dân gian phát triển như cũ
III. TÌNH HÌNH VĂN HÓA – GIÁO DỤC
Tranh Đông Hồ
Tuồng
Múa rối nước
Củng cố
Công việc đầu tiên của Nguyễn Ánh sau khi lên ngôi Hoàng đế là gì?
Trả thù nhà Tây Sơn
Xây dựng cung đình nguy nga, tráng lệ
Thiết lập hệ thống cai trị từ trung ương đến địa phương
Xây dựng quân đội hùng mạnh
2. Thời Minh Mạng đơn vị hành chính của nước ta được chia như thế nào?
20 tỉnh và 1 phủ Thừa Thiên
Chia thành 3 vùng: Bắc Thành, Gia Định thành, các Trực doanh
30 tỉnh và 1 phủ Thừa Thiên
40 tỉnh và 1 phủ Thừa Thiên
Củng cố
3. Sự sa sút của thương nghiệp dưới thời Nguyễn dẫn đến hậu quả gì?
Nông nghiệp suy yếu
Thủ công nghiệp kém phát triển
Thương nhân bị thất nghiệp
Các đô thị suy tàn dần
Củng cố
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN
THẦY CÔ VÀ CÁC EM!