Bài 25. Tạo giống bằng công nghệ gen

Bài 25:
TẠO GIỐNG
BẰNG CÔNG NGHỆ GEN
............
Dê chuyển gen (mang gen sinh trưởng)
Gạo từ lúa chuyển gen (mang gen tổng hợp vitamin A)
Chuột chuyển gen (mang gen sinh trưởng GH của người)
Khái niệm công nghệ gen
- Công nghệ gen là quy trình công nghệ dùng để tạo ra những tế bào và sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm những gen mới, từ đó tạo ra cơ thể với những đặc điểm mới.

- Kỹ thuật chuyển gen là cách chuyển một đoạn AND từ tế bào cho sang tế bào nhận.
Sơ đồ Chuyển gen bằng Plasmit
I. Khái niệm công nghệ gen
II. Quy trình chuyển gen
III. Thành tựu chuyển gen
1. Nguyên liệu
2. Quy trình
IV. Củng cố
Tế bào cho: là những tế bào chứa gen cần chuyển (vi khuẩn, thực vật, động vật)
Tế bào nhận: vi khuẩn, tế bào thực vật (tế bào chồi, mầm), tế bào động vật (như tế bào trứng, phôi)
II. Quy trình chuyển gen
1. Nguyên liệu

Enzyme: gồm enzym cắt giới hạn và enzyme nối
Enzyme cắt giới hạn (restrictaza) nó gồm nhiều loại, sẽ cắt hai mạch đơn của phân tử AND ở những vị trí nucleotid xác định (trình tự nhận biết)
Enzyme nối (ligaza) tạo liên kết phosphodieste làm liền mạch ADN
Thể truyền (vector chuyển gen) là phân tử AND có khả năng mang gen cần chuyển vào tế bào nhận.
Thể truyền có thể là plasmit hoặc thực khuẩn thể lamda (virut)
I. Khái niệm công nghệ gen
II. Quy trình chuyển gen
III. Thành tựu chuyển gen
1. Nguyên liệu
2. Quy trình
IV. Củng cố
Sơ đồ Chuyển gen bằng Plasmit
Tạo AND tái tổ hợp
Đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận
Phân lập dòng tế bào chứa AND tái tổ hợp
2. Quy trình
I. Khái niệm công nghệ gen
II. Quy trình chuyển gen
III. Thành tựu chuyển gen
1. Nguyên liệu
2. Quy trình
IV. Củng cố
II. Quy trình chuyển gen
2. Quy trình
a. Tạo AND tái tổ hợp
- AND tái tổ hợp là một phân tử AND nhỏ, được lắp từ các đoạn AND lấy từ các tế bào có nguồn khác nhau.

ADN tái tổ hợp (plasmit + gen cần chuyển)
I. Khái niệm công nghệ gen
II. Quy trình chuyển gen
III. Thành tựu chuyển gen
1. Nguyên liệu
2. Quy trình
IV. Củng cố
II. Quy trình chuyển gen
2. Quy trình
a. Tạo AND tái tổ hợp
I. Khái niệm công nghệ gen
II. Quy trình chuyển gen
III. Thành tựu chuyển gen
1. Nguyên liệu
2. Quy trình
IV. Củng cố
Bước 1. - Tách gen cần chuyển từ tế bào cho
- Tách plasmit (thể truyền) từ vi khuẩn
Bước 2. - Cắt AND và plasmit bằng enzym cắt giới hạn
Bước 3. - Trộn plasmit với gen cần chuyển để bắt cặp bổ sung
Bước 4. - Thêm enzym nối để tạo AND tái tổ hợp
II. Quy trình chuyển gen
2. Quy trình
a. Tạo AND tái tổ hợp

Các bước tạo AND tái tổ hợp:
I. Khái niệm công nghệ gen
II. Quy trình chuyển gen
III. Thành tựu chuyển gen
1. Nguyên liệu
2. Quy trình
IV. Củng cố
II. Quy trình chuyển gen
2. Quy trình
a. Tạo AND tái tổ hợp
Đặc điểm của thể truyền:
Là phân tử AND có khả năng mang gen cần chuyển
Có khả năng tồn tại độc lập trong tế bào
Có khả năng tự tái bản trong tế bào nhận

I. Khái niệm công nghệ gen
II. Quy trình chuyển gen
III. Thành tựu chuyển gen
1. Nguyên liệu
2. Quy trình
IV. Củng cố
Enzym cắt giới hạn (restrictaza) gồm:
- Enzym tạo đầu lệch: cắt ADN tại những vị trí xác định và tạo ra các đầu lệch
- Enzym tạo đầu bằng: cắt ADN tại những vị trí xác định và tạo ra các đầu bằng

II. Quy trình chuyển gen
2. Quy trình
a. Tạo AND tái tổ hợp
I. Khái niệm công nghệ gen
II. Quy trình chuyển gen
III. Thành tựu chuyển gen
1. Nguyên liệu
2. Quy trình
IV. Củng cố
II. Quy trình chuyển gen
2. Quy trình
b. Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận
I. Khái niệm công nghệ gen
II. Quy trình chuyển gen
III. Thành tựu chuyển gen
1. Nguyên liệu
2. Quy trình
IV. Củng cố
II. Quy trình chuyển gen
2. Quy trình
b. Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận
Sử dụng phương pháp:
Biến nạp: phân tử AND tái tổ hợp phải được tạo điều kiện thuận lợi để đưa trực tiếp vào tế bào nhận
- Tải nạp: dùng virus làm thể truyền để chuyển AND tái tổ hợp vào tế bào nhận.

I. Khái niệm công nghệ gen
II. Quy trình chuyển gen
III. Thành tựu chuyển gen
1. Nguyên liệu
2. Quy trình
IV. Củng cố
II. Quy trình chuyển gen
2. Quy trình
c. Tách dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp
I. Khái niệm công nghệ gen
II. Quy trình chuyển gen
III. Thành tựu chuyển gen
1. Nguyên liệu
2. Quy trình
IV. Củng cố
Môi trường có Ampêxilin và Têtraxilin
Vi khuẩn
ADN của tế bào cho
plasmit
NST tế bào cho
Enzym cắt
Enzym nối
Tế bào nhận
II. Quy trình chuyển gen
2. Quy trình
c. Tách dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp
- Để nhận biết được tế bào vi khuẩn có AND tái tổ hợp phải dựa vào các dấu chuẩn hoặc các gen đánh dấu ở thể truyền.

I. Khái niệm công nghệ gen
II. Quy trình chuyển gen
III. Thành tựu chuyển gen
1. Nguyên liệu
2. Quy trình
IV. Củng cố
III. Thành tựu của công nghệ chuyển gen
- Đưa gen vào vi khuẩn, nấm men để sản xuất vacxin, chế phẩm sinh học với quy mô công nghiệp
Tạo ra các giống vi sinh vật, thực vật, động vật chuyển gen có năng suất cao, phẩm chất tốt.
Ví dụ: chuyển gen tổng hợp insullin người vào vi khuẩn E.coli làm cho chúng có khả năng sinh tổng hợp insullin của người.

I. Khái niệm công nghệ gen
II. Quy trình chuyển gen
III. Thành tựu chuyển gen
1. Nguyên liệu
2. Quy trình
IV. Củng cố
So sánh quy trình tạo ADN tái tổ hợp dùng plasmit và thực khuẩn thể làm thể truyền.
CỦNG CỐ
I. Khái niệm công nghệ gen
II. Quy trình chuyển gen
III. Thành tựu chuyển gen
1. Nguyên liệu
2. Quy trình
IV. Củng cố
Quan sát sơ đồ và hoàn thành phiếu học tập
I. Khái niệm công nghệ gen
II. Quy trình chuyển gen
III. Thành tựu chuyển gen
1. Nguyên liệu
2. Quy trình
IV. Củng cố
So sánh quy trình tạo ADN tái tổ hợp dùng plasmit và thực khuẩn thể làm thể truyền.
CỦNG CỐ
I. Khái niệm công nghệ gen
II. Quy trình chuyển gen
III. Thành tựu chuyển gen
1. Nguyên liệu
2. Quy trình
IV. Củng cố
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Làm các bài tập sách giáo khoa
Đọc trước bài mới: bài 26. Tạo giống bằng công nghệ gen tiếp theo
Sưu tầm một số hình ảnh, thông tin về thành tựu trong tạo giống bằng công nghệ gen ở Việt Nam hiện nay.
I. Khái niệm công nghệ gen
II. Quy trình chuyển gen
III. Thành tựu chuyển gen
1. Nguyên liệu
2. Quy trình
IV. Củng cố
SẼ CHIA HẠNH PHÚC...!